"Το ξεσταύρωμα "

 

Αλέξανδρου Κοσματόπουλου  -  ΤΟ ΞΕΣΤΑΥΡΩΜΑ
[«Τα Νέα», 1 Σεπτ 2018]

….  Σε έναν σταυρό του κοιμητηρίου (στις Λεύκες της Πάρου) από παριανό μάρμαρο, το οποίο έχει τη μοναδική ιδιότητα να εκπέμπει φως σε αντίθεση με τα άλλα μάρμαρα που το αντανακλούν ή το διαχέουν, υπάρχει ανάγλυφο ένα πουλί που τρυγά έναν κρίνο, ως μνεία της αιώνιας ζωής.

Στην τελευταία μετάβασή μου στη Μονή Ιβήρων, όπου εναπόθεσα στο οστεοφυλάκιο της ιεράς μονής τα λείψανα του φίλου μου ζωγράφου Γιάννη Ζήκα, μετά την ανακομιδή του από τα κοιμητήρια της Αναστάσεως της Θεσσαλονίκης, το «ξεσταύρωμα», όπως ονόμαζαν την ανακομιδή οι λαϊκοί άνθρωποι στον τόπο μας πριν από τον πόλεμο, είχα την αίσθηση ότι το εσωτερικό τοπίο του Αγίου Όρους, ο πνευματικός του πυρήνας, μένει αναλλοίωτος, παρά το πλήθος των επισκεπτών και τα πολυάριθμα οχήματα που κυκλοφορούν στους δρόμους που έχουν χαραχτεί.
Ότι το Άγιον Όρος παραμένει μια νοητή ναυς που έμφορτη από μνήμες συνεχίζει τον πλου της μέσα στον χρόνο, μέσα στους αιώνες, όντας ταυτοχρόνως έξω από τον χρόνο.
Αυτές οι μνήμες είναι που παρέχουν ζωή με περισσή δαψίλεια σε όσους τρέφονται από το πνεύμα του Αγίου Ορους.

Κάθε Σάββατο, στο οστεοφυλάκιο της Ιβήρων ψάλλεται επιμνημόσυνος δέηση, στην οποία μνημονεύονται όλα τα ονόματα των αποδημησάντων αδελφών, σαν να μην έχει καθόλου διακοπεί η παρουσία τους στη ζωή της μονής.  ….  ….

Ως άνθρωποι που ξοδευόμαστε για να αγκαλιάσουμε τη ζωή, πιστεύουμε πως οι νεκροί σιωπούν και θα σιωπούν για πάντα ό,τι κι αν λέμε γι' αυτούς, με όποιον τρόπο κι αν τους αντιμετωπίζουμε.
Όμως αν κάποια στιγμή αισθανθούμε πως οι νεκροί εισέρχονται στη ζωή μας και παρουσιάζονται ως ίσοι προς ίσους, τότε ποια γλώσσα θα μιλήσουμε;
Λογαριάζοντας τις νοητές αποστάσεις που καθορίζουν τις ανθρώπινες διάνοιες, καταλαβαίνω πως κινούμαστε ο καθένας σε διαφορετική χρονική τάξη, κι ας ζούμε την ίδια εποχή.

Μπορεί να συμπίπτουμε χρονικά, αλλά πόσοι ζουν πραγματικά το παρόν;
Πόσοι παραιτούνται από τα σχήματα του παρελθόντος για να υπάρξουν στο νυν και αεί;
Ο αγώνας και η προσπάθεια να αποκτήσει κανείς υπόσταση εν τω κόσμω, απομακρύνει τη δυνατότητα να αποκτήσει υπόσταση πραγματική.
Ο κόσμος ως κτίσμα δεν μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί, γι’ αυτό και ο δικός μας προσδιορισμός με αναφορά στον κόσμο δεν έχει νόημα.

Η φράση του Νικολάου Καβάσιλα «Ημείς νικώμεν νικώντων των άλλων» δίνει ένα εντελώς διαφορετικό νόημα στην ύπαρξη.
Πέρα από κάθε διεκδίκηση, πέρα από κάθε ανταγωνισμό, πέρα από κάθε αντιπαλότητα, υπάρχει η βεβαιότητα μιας νίκης επί ενός άλλου επιπέδου ζωής, και ο εαυτός μας λαβαίνει μιαν άλλη υπόσταση.

Αναζητώ τον Εαυτό και είναι τα ποτάμια. Γυρεύω το Πρόσωπο και είναι η λίμνη Ορεστιάδα και τα νερά. Η λίμνη, ένδον οφθαλμός, προσφέρει Προσώπου όραση.
Δεν ανήκω σ’ αυτούς που τίποτα δεν τους συνέβη, που η ζωή τους είναι αποτέλεσμα γεγονότων εξωτερικών, που δεν έχουν μάτια για να δουν και αφτιά για ν’ ακούσουν.
Λόγια νεκυίων ανθίζουν στο στόμα μου, λιθάρια που διψούν λαλιά.

Ψάχνω στις κινήσεις του πυθμένα και του βυθού, στα χερσοποτάμια, ποταμολιμναία, λιμναία ιζήματα, τη μορφή που αιώνες εντός μου σμιλεύεται, που στον αιώνα υπάρχει και εκ του τάφου θα ανακληθεί, όταν ακουστεί το νικητήριο σάλπισμα.
Κατά την τελευταία επίσκεψή μου στο κοιμητήριο του Μελισσοχωρίου Θεσσαλονίκης, ανάβοντας τα κεριά και το θυμίαμα που είχα μαζί μου στο μνήμα της Όλγας, μου δημιουργήθηκε η αίσθηση πως ένα μέρος του εαυτού μου συγγενεύει άμεσα με τους πεθαμένους.

Φεύγοντας απ’ το κοιμητήριο, είχα την εντύπωση πως οι κινήσεις μου, το φως των κεριών και η οσμή απ’ το θυμίαμα είχαν γίνει αντιληπτά απ’ τους νεκρούς, είχαν συλληφθεί απ’ τις κρυφές τους αισθήσεις.

 

aerapatera – 2φΑ

                                       

"Στη σιωπή της ενατένισης.. "

Αλέξανδρος Κοσματόπουλος 
-  από "Το Αναγνωστικό των Ευαγγελίων"

….   Πλησιάζουμε τα Ευαγγέλια ως τυφλοί τοις όμμασι και ανοικτοί τη καρδία.
Γιατί, ο Λόγος του Θεού ακούγεται μόνο μέσα στη σιωπή.
Μέσα στη σιωπή της ενατένισης, της προσήλωσης, της ησυχίας.
Ακούγεται, όταν οι αισθήσεις συστέλλονται και στρέφονται προς εαυτόν.
Έτσι μπορεί κανείς να αντιπαλέψει ‘‘την αμαρτία του κόσμου τούτου’’, την ανικανότητα του ανθρώπου να απελευθερωθεί απ’ την βιαιότητα του ίδιου του εαυτού του.

Η βία του κόσμου, δίχως το έσοπτρον του πνεύματος, είναι αδύνατο να φανερώσει το σκοτεινό της πρόσωπο και την καταγωγή της.
Για να ανατραπούν τα είδωλα χρειάζεται κρυστάλλινη καθαρότητα που τίποτα να μη την σκιάζει εντός σου, για να πεις αινιγματικά το, «εν μέρει γνωρίζομεν και εν μέρει προφητεύομεν».
Είναι αδύνατον να καταλάβουμε σε ποια βάθη συντελείται η μεταμόρφωση του ανθρώπου. 

Και είναι σωστό και δίκαιο αυτό, γιατί στα πέρατα του εαυτού μας δεν υπάρχουν κανόνες, δεν υπάρχουν στηρίγματα, δεν υπάρχουν βοήθειες και συνταγές σωτηρίας.
«Περνάς από τη σκότωση για να αλλάξεις πολιτεία», όπως λέγει και ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος.

Μπροστά σε ένα ξερίζωμα κάθε ανθρώπινης διάστασης, σε μια βοή και ένα σάλεμα των θεμελίων, μένει κανείς αποσβολωμένος και ακούει αυτό που άκουσε ο Προφήτης από το στόμα του Θεού:
«Θα σαλέψω γη και ουρανό για να μείνει αυτό που δεν σαλεύεται».
Τούτη η αίσθηση μυστηριωδώς, σαν νέφος σκοτεινό, διαπερνά όλα τα γεγονότα.
Έτσι τα γεγονότα που διαδραματίζονται στα Ευαγγέλια μοιάζουν να μας μιλούν με λόγια άρρητα, πανάρχαια και νέα, από καταβολής τούτου του κόσμου, και μας εστιάζουν σε ένα παρόν που το μυστήριό του δεν γνωρίζουμε και πάντα μας διαφεύγει.

Τα πλησιάζουμε όπως η αιμορροούσα γυναίκα πλησίασε τον Ενσαρκωμένο Λόγο. 

Φοβισμένη, άρρωστη, πληγωμένη, μέσα στο πλήθος που τον συνέθλιβε, τον πλησίασε με την άφατη πίστη ότι αγγίζοντας την άκρη του ιματίου του και μόνο θα γίνει καλά. 

Κι εκείνος είπε∙ «Τις μου ήψατο των ιματίων; Και έλεγον αυτώ οι μαθηταί αυτού· 

βλέπεις τον όχλον συνθλίβοντά σε, και λέγεις τις μου ήψατο»;

Στο χαρμόσυνο άγγελμα της βασιλείας, οι κραδασμοί ενός λόγου που διαπερνά τα πάντα και δεν παύει να αποκαλύπτει εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα πνεύμα που ανασταίνεται μέσα σε λέξεις ζωντανές, ένα πνεύμα που έρχεται από αλλού, εγείρει το σώμα και το διαποτίζει σε μια βαθιά σαρκική σχέση.
Στα Ευαγγέλια δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ νου και καρδιάς.   ….

anifono – [2fA]