"Με το θάρρος της πίστεως! "

 

«Αυτοκράτορες, Βασιλείς και ο Κυβερνήτης…»
-  ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΑΤΣΙΟΣ

....   Ο Νικηφόρος Φωκάς έκανε κάθε μέρα την προσευχή του και στον πόλεμο φορούσε από μέσα, κάτω από τον θώρακά του, ένα παλιόρασο του θείου του Γεωργίου του εν Μαλεώ, που είχε αγιάσει, για να τον φυλάγει.

- Ο Αλέξιος Κομνηνός, όποτε ήταν να πάγει σε καμιά εκστρατεία έβαζε τα πολεμικά του σχέδια κάτω από την αγία τράπεζα της Αγιά- Σοφιάς και όλη την νύχτα προσευχότανε γονατιστός απάνω στα σκαλοπάτια του ιερού και το πρωί έπαιρνε το σχέδιο που έβγαινε κάτω από το σκέπασμα της αγίας τράπεζας, γιατί πίστευε πως του το έδινε ο αρχάγγελος Μιχαήλ.

- Ο Ιωάννης Τσιμισκής γονάτιζε σαν παιδί μπροστά στην αγία τράπεζα της Αγιά-Σοφιάς, παρακαλώντας με δάκρυα να του δώσει ο Θεός έναν φύλακα άγγελο, που να τον φωτίζει κατά τον πόλεμο.
«Όσο σφίγγεται το Βυζάντιο από τους βαρβάρους, κι όσο η ψυχή υποφέρνει και πονά, τόσο γυρίζει τα μάτια κατά τον ουρανό.»

- Ο βασιλιάς Θεόδωρος Δούκας ο Λάσκαρις, συνέθεσε τον Μέγα Παρακλητικό Κανόνα στην Παναγία, που είναι γεμάτος από συντριβή, ταπείνωση και πίστη.

- Ο Λέων ο Σοφός εποίησε τα εξαίσια Εωθινά, που ψάλλονται στον Όρθρο κάθε Κυριακή και ο γιος του Κωνσταντίνος εφιλοτέχνησε τα Εξαποστειλάρια". ("Μυστικά άνθη", σελ.97-98, εκδ."ΑΣΤΗΡ").

- Ο Ιουστινιανός έγραψε τον θεολογικότατο ύμνο "Ο μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού".
Ενώ είχε ιδρύσει 67 μοναστήρια μόνο μες στην Πόλη, γιατί ορθόδοξος σημαίνει φιλομόναχος και φιλακόλουθος.

- Έχουμε αυτοκράτορες αγίους και πάνω από 10 αυτοκρατόρισσες, αυγούστες, που κοσμούν το Συναξάρι της Εκκλησίας.
Στην Αγιά Σοφιά πήγαιναν για προσευχή όταν κινδύνευε η αυτοκρατορία και όχι στην διεθνή κοινότητα οι κυβερνήτες των Ελλήνων της Ρωμανίας.
(Και η παρακμή ξεκίνησε όταν άρχισαν οι συμμορίες του Πάπα να λεηλατούν και να καταστρέφουν… σταυροφορικώς.
Μετά το 1204, πάλεψε η αυτοκρατορία μας, αλλά την έπνιξαν οι αντίχριστοι από Δύση και Ανατολή).

- Στην νεότερη ιστορία μας να μνημονεύσουμε τον Καποδίστρια, που τον δολοφόνησαν έξω από τον ναό του αγίου Σπυρίδωνος στο Ναύπλιο.
Διάβαζε τον Εξάψαλμο ο Κυβερνήτης, εκκλησιαζόταν συνεχώς, αληθής Ορθόδοξος Έλληνας.

- Στην μόνη σωζομένη υπογραφή του τελευταίου, μαρτυρικού αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, διαβάζουμε: "Κωνσταντίνος, εν Χριστώ τω Θεώ, πιστός βασιλεύς και αυτοκράτωρ των Ρωμαίων, ο Παλαιολόγος".
Έτσι υπέγραφαν όλοι οι αυτοκράτορες.
Πρώτα ομολογία πίστεως στον Χριστό και κατόπιν το περίοπτο αξίωμα.   ….

 

paterestisekklisias

fb – 2fA

"Όντας ο κόσμος λείψει.. "

-  Δημήτρης Νατσιός, δάσκαλος - Κιλκίς

….   Ο μέγας Ιουστινιανός στους 40 κίονες που στήριζαν τον ναό έβαλε λείψανα αγίων. 

«Εν παντί κιόνι των άνω και των κάτω, εν έκαστον λείψανον έχει ενθρονισμένον». 

Ακόμη και σήμερα βρίσκονται εκεί. Ενθρονισμένα στην καρδιά των κιόνων.

Ο ναός είναι θεοστήρικτος και αγιοστήρικτος.
Τα άγια λείψανα των παλληκαριών της πίστης, οι κίονες των αγίων Κωνσταντίνου, Δημητρίου, Γεωργίου, των αγίων Αποστόλων και των μεγαλομαρτύρων Παρασκευής και Βαρβάρας είναι στην θέση τους. Οι κολόνες της Αγιάς-Σοφιάς είναι λειψανοθήκες.

Στην Κωνσταντινούπολη συνέβησαν καταστρεπτικοί σεισμοί στο διάβα των αιώνων. 

Όμως ο ναός ποτέ δεν καταστράφηκε ολοσχερώς. Γιατί;
Διότι στους πανέμορφους κίονές του υπάρχουν «ενθρονισμένα» λείψανα αγίων.
Αυτό το ξέρουν οι Τούρκοι. Και χίλιους ιμάμηδες και μουεζίνηδες να βάλουν να τσιρίζουν, η Αγία Σοφία είναι, επαναλαμβάνω, "η λειψανοθήκη της Ορθοδοξίας".

Είναι κατόρθωμα των Ελλήνων, μέσω του οποίου εκφράζουν ες αεί την πίστη τους στον Υιό και Λόγο του τριαδικού Θεού, ο οποίος "εξήλθε νικών και ίνα νικήση".

Έτσι, λέω των παιδιών, είναι και η πατρίδα μας.
Κατάσπαρτη από λείψανα και οστά αγίων.
Η Ελλάδα είναι η Αγιά-Σοφιά της οικουμένης. Δεν πρόκειται ποτέ να πέσει και να χαθεί. 

«Η Ρωμιοσύνη θα χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει».

Τώρα που κάποια κομμάτια της γκρεμίστηκαν και «ηκρωτηρίασται το κάλλος της», όλοι μαζί -«είμαστε στο εμείς»- ένδοξοι και άδοξοι, να τρέξουμε να την αναστυλώσουμε, όπως έπραξαν τότε οι Ρωμιοί πρόγονοί μας.

thriskeftika – 2φΑ

"Τα επειδή του Δάσκαλου.. "

- Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός

Eπειδή, «Όταν μου πειράζουν την πατρίδα μου και θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα ‘νεργήσω κι ό,τι θέλουν ας μου κάμουν», κατά τον πατριδοφύλακα στρατηγό Μακρυγιάννη.

Επειδή, ορκίστηκα ως δάσκαλος, να υπηρετώ το Σύνταγμα της πατρίδας μου και να σέβομαι την θεμελιώδη επιταγή του, η οποία ορίζει ότι η «H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».

Επειδή, κατά την εντολή της Αγίας Γραφής, «πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια»
(Ψαλμ. 95.5) και «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις».

Επειδή, έμαθα να ακούω τους αγίους της Εκκλησίας μας και όχι «ιερές μουρμούρες» συμβιβασμένων ιεραρχών, να υπακούω σε λόγια παλληκαρίσια σαν του αγίου Παϊσίου
«…Η Ελλάδα, η Ορθοδοξία, με την παράδοσή της, τους Αγίους και τους ήρωές της, να πολεμείται από τους ίδιους τους Έλληνες και εμείς να μη μιλάμε!.. είναι φοβερό!…
- Αν οι Χριστιανοί δεν ομολογήσουν, δεν αντιδράσουν, αυτοί θα κάνουν χειρότερα.
Ενώ, αν αντιδράσουν, θα το σκεφθούν…»

Επειδή, δεν ανέχομαι μια δράκα εκκλησιομάχων να μαγαρίζει ευαίσθητες και αθώες παιδικές ψυχές.

Επειδή, είμαι οργισμένος εξαιτίας της υλικής και πνευματικής λεηλασίας της πατρίδας μου, από ημέτερα και αλλογενή αρπακτικά -«οι μη οργιζόμενοι εφ’ οις δει ηλίθιοι δοκούντες είναι» (κατά τον Αριστοτέλη, δάσκαλο του πρώτου καπετάνιου της προδομένης Μακεδονίας μας, του Μ. Αλεξάνδρου).

Επειδή, ντρέπομαι να ντροπιαστώ ενώπιον της ιστορίας μας και σκέφτομαι ότι κάποτε κάποιοι δάσκαλοι και δασκάλες, υπέγραφαν με το αίμα τους την διδασκαλία τους, σαν τις ηρωικές δασκάλες του Μακεδονικού Αγώνα.

Επειδή, είμαι Έλληνας, Χριστιανός Ορθόδοξος και όχι Γραικύλος της σήμερον.

Επειδή, δεν φοβάμαι και «δεν ξέρω εγώ να τσακάω την μέση μου», όπως έλεγε ο απροσκύνητος κλεφταρματολός του ’21, Δημήτριος Μακρής.  …

Για όλους αυτούς τους λόγους και για άλλους τόσους, 

δεν διδάσκω τα βλάσφημα βιβλία των Θρησκευτικών, αλλά «ψυχή και Χριστό», 

όπως μας κανοναρχεί ο εθναπόστολος άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, 

πράγμα που κάνω εδώ και πολλά χρόνια.

Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς

pentapostagma – [2φΑ]

"Ετυμολογικοί θησαυροί "

Της γλώσσας μας ετυμολογικοί θησαυροί….
-  Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός.

«Απ΄ ό,τι κάλλη έχει ο άνθρωπος τα λόγια έχουν τη χάρη
να κάνουσι κάθε καρδιά, παρηγοριά να πάρει».  Ερωτόκριτος                                                                                                        

Ταξίδι, καρποβριθές και ευφρόσυνο, είναι η αναζήτηση της ετυμολογίας, των γενεθλίων των λέξεων. 

«Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη», όπως έλεγε ο Σεφέρης. 
Ξεφλουδίζεις τις λέξεις της, το αλλεπάλληλο φύλλωμα που πρόσθεσε ο λαός στο νεογέννητο ρήμα και καταλήγεις στον εκπληκτικό σπόρο.
Στην αρχική λέξη-γεννήτορα.

Παίρνεις, για παράδειγμα, την λέξη «λαός», που πριν κατέγραψα.
Σπουδαία λέξη η ετυμολογία της μας φέρνει στο κατώφλι της μυθολογίας.
Σύμφωνα μ΄αυτήν -την μυθολογία- είναι συνομήλικη της παρουσίας του ανθρώπου στη γη.

Μετά τον κατακλυσμό, θέλοντας ο Ζευς να επιβραβεύσει, για την αρετή τους, τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, τους διεμήνυσε ότι ήταν έτοιμος να εκπληρώσει οποιαδήποτε επιθυμία τους.
Αυτοί ζήτησαν ανθρώπους για να επανακατοικήσουν την έρημη γη.
Ο Δίας τους υπέδειξε να βαδίζουν ρίχνοντας πίσω τους πέτρες (λίθους).
Από την μεν Πύρρα θα δημιουργούνταν γυναίκες, από τον δε Δευκαλίωνα άντρες. 
Την εποχή εκείνη του Ομήρου, ο λίθος ονομαζόταν λάας.
«Τόσσόν τις τ’ επιλεύσει , όσον τ ’επί λάαν ίησιν», “κι η ματιά απλώνεται, όσο μια πέτρα που τη ρίχνεις”, διαβάζουμε στη ραψωδία Γ,12 της Ιλιάδας.
Από την λέξη λάας, προήλθε ο λαός, οι άνθρωποι οι λίθινοι.
Η λέξη λάας-λας επιβιώνει σήμερα στο λατομείο, στο λαξεύω και στα παράγωγά τους.

Πολλοί θεωρούν ότι και το δυσετυμολόγητο εθνικό μας όνομα «Ελλάς», προήλθε από την σύνθεση της λέξης “λας” με την προσθήκη της πρόθεσης «εν» που σημαίνει «εντός».
Άρα εν+λας, Ελλάς, η χώρα των ανθρώπων του λίθου, του λαού.
Μάλλον πρόκειται όμως για παρετυμολογία.
Εξάλλου, λόγω αρχαιότητας, της λέξεως Ελλάς, ακόμη δεν έχει εξακριβωθεί η προέλευσή της. Διασώζεται πλήθος ετυμολογικών ριζών του ονόματος.

Σίγουρα όμως υπάρχει συγγένεια με τις λέξεις σέλας, σελήνη και ήλιος, λέξεις που σχετίζονται με το φως.

Η λέξη ήλιος, για παράδειγμα, στην δωρική διάλεκτο προφέρεται άλιος.

Το επίθετο άλιος ετυμολογείται από το ουσιαστικό, θηλυκού γένους, η αλς-της αλός. Από δω προέρχεται το αλάτι, η σαλάτα, το σαλάμι – γιατί είναι αλμυρά – αλλά και το λατινικό sol (ήλιος), η Μασσαλία (=πόλη φωτεινή).

Επίσης τα αλιεύς, άλμη, αλυκή. Προφανώς ο ήλιος (άλιος) ονομάστηκε έτσι, γιατί ο λαός έβλεπε τον ήλιο να ανατέλλει από την θάλασσα.

Αν χαρακτηρίζει κάτι την πατρίδα μας είναι ο ήλιος, η θάλασσα και η… ελιά. 

Θυμήθηκα ότι με την θάλασσα συνδέεται  και η λέξη «κύμα».
Προέρχεται από το ρήμα κύω, ομηρικό και αυτό που σημαίνει είμαι έγκυος.
Κύμα είναι η φουσκοθαλασσιά. Από δω και τα ρήματα εγκυμονώ-κυοφορώ.
Το έχω ξαναγράψει: Ενθουσιάζονται οι μαθητές μας από το ωραιότατο αυτό ταξίδι που λέγεται ετυμολογία.

Μαζί με την αγάπη και τον σεβασμό στη γλώσσα μας, προοδεύουν και στην ορθογραφία, που κατάντησε πληγή της εκπαίδευσης.
Αν είχαμε σοβαρό υπουργείο παιδείας θα φρόντιζε να εκδώσει ένα ετυμολογικό λεξικό για παιδιά του δημοτικού, στο οποίο θα θησαυρίζονταν λέξεις καθημερινές, συχνόχρηστες.

Λένε τα παιδιά πολύ συχνά. «Πηγαίνω στο κυλικείο να ψωνίσω».
Εδώ έχουμε τρείς λέξεις που μας οδηγούν στις αμμουδιές του Ομήρου.
Το πηγαίνω σχηματίστηκε από το ομηρικό υπάγω.
«Τω δε και Αυτομέδων ύπαγε ζυγόν ωκέας ίππους», «έζεψε ο Αυτομέδων τα γρήγορα άλογά του». (Θα εξηγήσουμε παρακάτω γιατί λέμε άλογο και όχι ίππος. Η παραπομπή από την Ιλιάδα, Π,148).

Αρχικά σήμαινε υποτάσσω, διατάσσω: «ύπαγε».
Στην ελληνιστική εποχή αποκτά την έννοια του πηγαίνω.
«Υπάγετε και ημείς εις τον αμπελώνα», στο κατά Ματθαίον 20,7.
Το υπάγω είναι σύνθετο από την πρόθεση υπό+άγω.
Το άγω είναι  λέξη-γεννήτωρ ευρείας ετυμολογικής οικογένειας.
Είναι σύνθετο με όλες τις προθέσεις (εξάγω, διάγω).

Μπορεί να τονιστεί και το εξής: Από το άγω παράγεται και η αγωγή.
Στον μέλλοντα το ρήμα κάνει «άξω», από δω οι αξίες.
Άρα η αγωγή πρέπει να οδηγεί, να άγει σε αξίες, στην αξιοπρέπεια.

(Λέμε άλογο και όχι ίππος, διότι από τα άλογα ζώα, χωρίς λόγο-λογική, αυτό που υπήρξε το πιο χρήσιμο και απαραίτητο στον άνθρωπο είναι ο ίππος.
Με την πάροδο του χρόνου η λέξη άλογο, που περιγράφει όλα τα ζώα, ταυτίστηκε με τον ίππο).

Ας… υπάγουμε στην λέξη κυλικείο.
Προέρχεται από  την λέξη κύλιξ-κύλικος, είδος κυπέλλου για κρασί.
Ήδη την βρίσκουμε στην Σαπφώ, 7ος π.X. αιώνας.
«Χρυσίαισιν εν κυλίκεσιν» (αποσπ. 2,14).
Κυλικείο είναι το ράφι, ο χώρος όπου τοποθετούσαν κύλικες, ποτήρια.

Το ρήμα “ψωνίζω” παράγεται από το αρχαίο “οψωνέω”.
Στο έγκριτο λεξικό των Liddel-Scott, διαβάζουμε την ερμηνεία.
«Αγοράζω τα προς τροφήν αναγκαία, κοινώς ψωνίζω κυρίως δε ιχθύες».
Το «οψωνέω» παράγεται από το «όψον».
Στο ίδιο λεξικό διαβάζουμε για το «όψον». 
«Εν Αθήναις, ιδίως ιχθύς, ψάρι, το κυρίως προσφάγιον, πρόγευμα των Αθηναίων». 
Υποκοριστικό του «όψον», είναι το οψάριον. 
Επειδή, λοιπόν, για πρωϊνό, «όψον», οι Αθηναίοι έτρωγαν κυρίως μικρούς ιχθύες, φτάσαμε στο οψάριον, στο ψάρι και στον ψαρά. 
Άρα λέγοντας ο μαθητής ψωνίζω, ορθώς ομιλεί περί αγοράς προγεύματος με την διαφορά ότι δεν ψωνίζει… οψάριον.

Μ΄αυτές τις νόστιμες ετυμολογικές ερμηνείες, εκτός των άλλων, διασκεδάζεις τα παιδιά, γλυκαίνει η διδασκαλία, καταλήγεις στο πλατωνικό «τέρπειν και διδάσκειν», που είναι η καλύτερη οδός μάθησης.
Στο υπουργείο όμως αυτά θεωρούνται… κινέζικα.
Ο καημός τους είναι να καταργηθεί ο εθνικός ύμνος, είναι ρατσιστικό, θα μας πουν, να ακούει ο πακιστανός τον στίχο «απ΄ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά». 
Και εκείνον τον σταυρό στη σημαία τι τον ήθελαν οι πρόγονοι;

(Στον Γ΄τόμο των «Απομνημονευμάτων του Κολοκοτρώνη», του Γ. Τερτσέτη, στη σελ. 69, διαβάζουμε μια ωραία αναφορά του Γέρου: «Τα πρωτεία εις τον Σταυρόν! 
Και δόξα αιώνας αιώνων εις τους σταυρωμένους διά την Πίστιν και διά το Γένος».
Αυτό κάποτε θα το γράψουμε στις εισόδους των σχολείων…).

Αν τους ρωτήσεις την αιτία, θα σου απαντήσουν ότι είναι αριστεροί.
Άρα καλά έκανε η ευφυής  γλώσσα μας και «περιποιήθηκε» καταλλήλως την λέξη αριστερά.
Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη διαβάζουμε: “Η αριστερή πλευρά είναι συνδεδεμένη στους περισσότερους πολιτισμούς με την δυσμένεια την ελαττωματικότητα και την αρνητική εξέλιξη, πράγμα που βασίζεται στο γεγονός ότι η πλειονότητα των ανθρώπων χρησιμοποιεί τα δεξιά μέλη του σώματος.

Επειδή η αριστερή πλευρά συσχετίστηκε με τους κακούς οιωνούς ή την αναποδιά, χρησιμοποιήθηκαν για την αριστερά λέξεις ευφημιστικού χαρακτήρα”.
Η λέξη αριστερός προέρχεται από το άριστος.
Επίσης και η λέξη ευώνυμος (ευ+όνομα).
Αλήθεια γνωρίζει ο κ. υπουργός ότι οι λέξεις αριστεία και αριστερός είναι ομόρριζες;
Καλό είναι να επινοηθεί μια νέα λέξη για την αριστερά, δυσώνυμος αυτή την φορά…

ΥΓ. Σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, σε όλα τα μαθήματα, όλοι οι δάσκαλοι, όλων των ειδικοτήτων έχουν τη δυνατότητα σε κάθε διδακτική ώρα ή με κάθε διδακτική ενότητα, να επιχειρήσουν ευκαιριακά μία ετυμολογική αναδρομή –μια αναγνωριστική κίνηση προς το παρελθόν της γλώσσας.
Ο μαθηματικός θα κάνει πιο κατανοητή τη διχοτόμο, (από τα: δίχα + τέμνω),  ο γυμναστής τη σταδιοδρομία (στάδιο + δρόμος, διαδρομή στο στάδιο), ο θεολόγος το νόημα του ναού (από το ναίω = κατοικώ, άρα ναός = κατοικία) κλπ. κλπ.

Και όλοι μαζί θα προσφέρουν με παιδαγωγική άνεση γλωσσικούς θησαυρούς και σεβασμό για όλη την ιστορία της γλώσσας μας

antibaro – [2fA]

"Πάντερπνη ετυμολογία "

Ταξίδι στην πάντερπνη ετυμολογία μας    
-  Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος, Κιλκίς.

Είναι παραδεκτό απ’ όλους ότι το πιο γοητευτικό και συναρπαστικό κεφάλαιο της Γλώσσας μας είναι η ετυμολογία, η αναζήτηση της καταγωγής, των «γενεθλίων» των λέξεων.
Είναι τόσο ωραίο το ετυμολογικό ταξίδι, που ακόμη και τα μικρά παιδιά του Δημοτικού ενθουσιάζονται και συναρπάζονται.
Εάν είχαμε όπως έχω ξαναγράψει, σοβαρό υπουργείο εθνικής Παιδείας και όχι νεοταξικής Προπαγάνδας, θα είχε γραφτεί ένα μικρό, εύχρηστο ετυμολογικό λεξικό με λέξεις συχνόχρηστες. 

Οι ωφέλειές του θα ήταν πολλαπλές.

Πρώτον: Θα κατανοούσαν  οι μαθητές  την συνέχεια της ελληνικής γλώσσας ότι “είναι κόρη από μεγάλη γενιά, είναι η θυγατέρα της γλώσσας των αρχαίων Αθηναίων συγγραφέων, το σόι της βαστά από τους τραγικούς, τον Πλάτωνα, τον Θουκυδίδη κι από την Καινή Διαθήκη” σημειώνει  ο Γιώργος Θεοτοκάς σε κείμενό του το 1939.
(Να προσθέσουμε στην απαρίθμηση των γεννητόρων και τον Όμηρο).

Δεύτερον: Η ετυμολογία και η διδασκαλία της προξενεί σεβασμό και θαυμασμό στα παιδιά για την γλώσσα. Το συνάντησα αυτό πολλές φορές μες στην αίθουσα.
Θυμάμαι την έκπληξη και τον εντυπωσιασμό των μαθητών, όταν σε κάποιο μάθημα, την περασμένη σχολική χρονιά, συζητούσαμε για κάποιες λέξεις «κακές», χλευαστικές, όχι ύβρεις, που μας έρχονται από το λεγόμενο Βυζάντιο.
Πήραμε το ρήμα κοροϊδεύω. (Η αφορμή ήταν  η διαμαρτυρία κάποιου μαθητή, διότι τον κορόιδευαν, αυτό που σήμερα πέρασε και θρονιάστηκε δυστυχώς στην γλώσσα ως μπούλινγκ, αγγλ. bylling).

Είναι γνωστό ότι από το Βυζάντιο ίσχυε η ποινή της διαπόμπευσης, του δημόσιου εξευτελισμού. 
Από τις χειρότερες και ταπεινοτικότερες καταδίκες ήταν το κούρεμα «εν χρω» (κοινώς γουλί).
Τον αποκαλούσαν, τον κατάδικο, κουρόγιδο-κουρεμένο γίδι-εξού και κορόιδο και κοροϊδεύω.
Κατά την πάνδημη περιαγωγή του κουρόγιδου (κορόιδου) στους δρόμους και στην αγορά, καθισμένου συνήθως πάνω σε γαϊδούρι (γαϊδουροκαθισμένους), το πλήθος του πετούσε στο πρόσωπο ασβόλη (=καπνιά) εξού και αποσβολώθηκα-έμεινα αποσβολωμένος.
Ακόμη πασπάλιζαν την χούφτα τους με «μούζα» (=βρομιά) και μουτζούρωναν το πρόσωπο του διαπομπευμένου. Από δω βγήκε και το ρήμα μουντζώνω.

Άλλες φορές τους άλειβαν με πίσσα και έτσι μας «κληροδοτήθηκε» το ρήμα πασαλείβω της νεοελληνικής. Ενίοτε ο όχλος εξακόντιζε και πηλό, λάσπη, κατά το βασανιστήριο του διασυρμού, και προήλθε ο προπηλακισμός, που περιορίστηκε πλέον στο λεκτικό ονειδισμό.
Ακόμη κάποιες νεοελληνικές παροιμιώδεις φράσεις έχουν την καταγωγή τους σε εκείνη την εποχή.
Λέμε «θα σε συγυρίσω» από το βυζαντινό «συγύρισμα», το γύρισμα, την περιφορά στους δρόμους.
Το «γίναμε θέατρο» από το «θεατρίζεσθαι», ταυτόσημο του «πομπεύεσθαι».
Το «γίναμε βούκινο» επειδή συχνά προπομποί κατά το γύρισμα ήταν σαλπιγκτές, οι «τρουμπετάρηδες» με τις τρουμπέτες, τα βούκινα και τις σάλπιγγες.

(Η διαπόμπευση επί γαϊδάρου ήταν αρχαίο έθιμο. Το συνήθιζαν μάλιστα και στις μοιχαλίδες γυναίκες. 
Ύστερα από αυτή την ατιμωτική περιφορά ονομάζονταν διά βίου «ονοβάτιδες» και ζούσαν μες στην ντροπή. 
Βεβαίως σήμερα είναι σπάνιο να δεις Έλληνες ή Ελληνίδες επιβαίνοντες όνου, αλλά θα δεις πολλούς όνους επιβαίνοντες Ελλήνων και ο νοών, νοείτω…)

Θα σκεφτεί κάποιος. Μα δεν βρήκες καλύτερο παράδειγμα, για την ετυμολογία, δάσκαλε. 

Είναι  ένα από τα πολλά.
Όμως το πιο δύσκολο στην διδασκαλία είναι να ελκύσεις την προσοχή των μαθητών και να καταλήξεις στο πλατωνικό «τέρπειν και διδάσκειν».
Αν το μάθημα δεν είναι ευχάριστο σε αναμένει η αποτυχία.

Όταν ετυμολογούσαμε το κουρόγιδο (κορόιδο) πήραμε και τα δύο συνθετικά τις λέξεις και προχωρήσαμε βαθύτερα.
Η γίδα προέρχεται από την αιτιατική του ονόματος η αίξ- της αιγός-την αιγίδα.
Έφυγε το «αι» και μας έμεινε η γίδα. Σήμερα όμως  λέμε  «υπό την αιγίδα», υπό την προστασία κάποιου επίσημου προσώπου ή φορέα.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Ζευς θήλασε, όταν ήταν βρέφος  στην Κρήτη, από ένα ζώο μια γίδα, που λεγόταν Αμάλθεια.
Το γάλα παρεχόταν μέσω του κέρατος της Αμαλθείας και έκτοτε φράση έγινε σύμβολο αφθονίας αγαθών.
Μεγαλώνοντας ο Δίας μετέβαλε την Αμάλθεια και το κέρας της σε αστερισμό.
Το δέρμα της επίσης το μετέτρεψε σε όπλο, την αιγίδα, το όνομα της ασπίδας του.
Η αιγίδα τον προστάτευε.
(Από δω και η καταιγίδα, προφανώς η λέξη απηχεί τις αντιλήψεις των αρχαίων για τον νεφεληγερέτη και ομβροτόκο Δία).

Το πρώτο συνθετικό «κούρο» προέρχεται από το ρήμα κείρω που σημαίνει κόβω, κουρεύω. 

Από εδώ παράγονται τα: κουρά, κουρέας, κουρείο, αλλά και το κουράζω που αρχικά σήμαινε ότι τιμωρώ κάποιον διά κουράς, ο κούρος, η κόρη (κούρη), το κέρμα (έκοψε χρήμα), ο κορμός, ο καιρός (κομμάτι χρόνου), ο ακέραιος (που δεν κομματιάζεται), ο ακραιφνής εκ του ακ(ε)ραι(ο)φ(α)νής, (άθικτος, ανέπαφος), ο ακαριαίος και λοιπά.
Ωραία πράγματα και όσο δεν τα προβάλλουμε στην εκπαίδευση «πιανόμαστε…κορόιδα».

Τρίτον: Πληγή πυορρέουσα σήμερα κατάντησε η ανορθογραφία.
Το δε υπουργείο «φρόντισε» να καταργήσει και το μάθημα, το τετράδιο της ορθογραφίας σε μια γλώσσα που η ομορφιά και η απαράμιλλη η σαφήνειά της εδράζονται στις ορθογραφικές τις αποχρώσεις.
Η ορθογραφία, η υπακοή στους κανόνες της, είναι μάθημα πειθαρχίας για τα παιδιά, πράγμα που δεν συνάδει με τον αναρχικό…. κουκουλοφλώρο της εποχής μας.
(«Όταν οι εχθροί σου θα έχουν ξεμάθει την ορθογραφία τους να ξέρεις ότι η νίκη πλησιάζει» έλεγε σοφός Ρώσος  γλωσσολόγος).
Ίσως δεν λείπει από τον νου των Ελληνομάχων και η καθιέρωση της φωνητικής γραφής, για να γίνουμε επιτέλους… ακραιφνείς Ευρωπαίοι.

Ορθογραφία μαθαίνεις κυρίως μέσω της ετυμολογίας τελεία και παύλα.
Και ευτυχώς πολλοί δάσκαλοι χρησιμοποιούν  τετράδιο ορθογραφίας, κατά παράβασιν των άνωθεν εντολών και διασώζουν ό,τι μπορεί να περισωθεί.
(Κάποτε είχαμε και τετράδιο καλλιγραφίας, διότι μας ενδιέφερε και η φιλοκαλία, η νοικοκυροσύνη, η ομορφιά, ο καλλωπισμός.  Στα χωριά μας, στην Μακεδονία μας, ακόμη οι μάνες μας χρησιμοποιούν το φουκάλι – η σκούπα, το σάρωθρον- και φουκαλίζουν τις αυλές. 

Και όμως η λέξη προέρχεται από το φιλοκαλώ, την φιλοκαλία. 

Το αναφέρει νομίζω και ο σπουδαίος Φ. Κουκουλές στο “Βυζαντινών βίος και πολιτισμός”).

«Ω! γλώσσα της Ρωμηοσύνης, 

Ω! νικήτρα του θανάτου» γράφει ο Παλαμάς την πανσεβάσμια λαλιά μας.
Και ο μεγάλος Σολωμός μας κληροδότησε το αειθαλές ρητό: “μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα”. Το ένα συντηρεί το άλλο.
Για να αγαπήσουν την “νικήτρα του θανάτου” γλώσσα μας τα παιδιά, πρέπει να αρωματιστούν από την ευωδιαστή ετυμολογία της.
Και σήμερα μες στην ερημιά και τον ξεπεσμό του κόσμου, η αγάπη και η μελέτη της γλώσσας μας είναι όντως γνώρισμα ελεύθερου ανθρώπου.

Έτσι κατανοώ την φράση του Σολωμού.
Επαναλαμβάνω και την προλογική σκέψη. Ένα ετυμολογικό λεξικό για παιδιά του Δημοτικού, να γράψουν κάποιοι επαΐοντες και ας κυκλοφορεί κάτω από την μύτη της ονοβάτιδος εξουσίας…

antibaro – [2fA]