- ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022

 

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Μάτια της περηφάνιας και του διάφανου
βυθού, μέσα στο σπίτι με το σκρίνιο το παλιό
τις κίτρινες νταντέλες και το κυπαρισσόξυλο

Μόνος να περιμένω που θα πρωτοφανείς
ψηλά στο δώμα ή πίσω στις πλάκες της αυλής
με τ’ άλογο του Αγίου και το αυγό της Ανάστασης
σαν από μια τοιχογραφία καταστραμμένη
μεγάλη, όσο σε θέλησε η μικρή ζωή.

(Οδ. Ελύτης)

2φΑ

"Μικρή Πράσινη Θάλασσα.. "

Οδυσσέας Ελύτης  -  ΜΙΚΡΗ ΠΡΑΣΙΝΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
[«Το Φωτόδεντρο και η Δέκατη Τέταρτη Ομορφιά», Ίκαρος, 1971]

	Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριῶ χρονῶ Πού θά 'θελα νά σέ υἱοθετήσω Νά σέ στείλω σχολεῖο στήν Ἰωνία Νά μάθεις μανταρίνι καί ἄψινθο
5	Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριῶ χρονῶ Στό πυργάκι τοῦ φάρου τό καταμεσήμερο Νά γυρίσεις τόν ἥλιο καί ν' ἀκούσεις Πῶς ἡ μοίρα ξεγίνεται καί πῶς Ἀπό λόφο σέ λόφο συνεννοοῦνται
10	Ἀκόμα οἱ μακρινοί μας συγγενεῖς Πού κρατοῦν τόν ἀέρα σάν ἀγάλματα Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριῶ χρονῶ Μέ τόν ἄσπρο γιακά καί τήν κορδέλα Νά μπεῖς ἀπ' τό παράθυρο στή Σμύρνη
15	Νά μοῦ ἀντιγράψεις τίς ἀντιφεγγιές στήν ὀροφή Ἀπό τά Κυριελέησον καί τά Δόξα Σοι Καί μέ λίγο Βοριά λίγο Λεβάντε Κύμα τό κύμα νά γυρίσεις πίσω Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριῶ χρονῶ
20	Γιά νά σέ κοιμηθῶ παράνομα Καί νά βρίσκω βαθιά στήν ἀγκαλιά σου Κομμάτια πέτρες τά λόγια τῶν θεῶν Κομμάτια πέτρες τ' ἀποσπάσματα τοῦ Ηράκλειτου.

ebooks – 2φΑ

"Γεύση τρικυμίας.. "

Οδυσσέας Ελύτης  -  «Η Μαρίνα των βράχων»

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα πού γύριζες
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους.

Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Xίμαιρας
Ριγώνοντας μ’ αφρό τη θύμηση!

Πού είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα δυοσμαρίνια

- Μα πού γύριζες;

Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σου ‘λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
Ή πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα
Βαθιά μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ’ άρωμα των γυακίνθων - Μα πού γύριζες

Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα βότσαλα 

Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ’ έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ’ όνομά του
Ανεβαίνοντας ανάλαφρα ως τη διαύγεια των βυθών

Όπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας.

Άκουσε ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος
Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας
Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα
Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη.

Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο

άλλο καλοκαίρι,
Για ν’ αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια
Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους,
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
Ή για να πας καβάλα στο μαΐστρο. 

Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο,
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου.

aegina - [2φΑ]

                                                

"Η Ευτυχία του Ελύτη "

«Στην απλότητα βρίσκεται η ευτυχία»
-  Οδυσσέας Ελύτης

Mπορώ να γίνω ευτυχισμένος με τα πιο απλά πράγματα
και με τα πιο μικρά..
Και με τα καθημερινότερα των καθημερινών.
Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές.
Μου φτάνει που τα χρόνια φυλάνε Χριστούγεννα για το τέλος τους.

Που οι χειμώνες έχουν πέτρινα, χιονισμένα σπίτια.
Που ξέρω ν' ανακαλύπτω τα κρυμμένα πετροράδικα στις κρυψώνες τους.
Μου φτάνει που μ' αγαπάνε τέσσερις άνθρωποι.
Πολύ...
Μου φτάνει που αγαπάω τέσσερις ανθρώπους.
Πολύ...
Που ξοδεύω τις ανάσες μου μόνο γι' αυτούς.
Που δεν φοβάμαι να θυμάμαι.
Που δε με νοιάζει να με θυμούνται.
Που μπορώ και κλαίω ακόμα.
Και που τραγουδάω... μερικές φορές...
Που υπάρχουν μουσικές που με συναρπάζουν.
Και ευωδιές που με γοητεύουν...

[2φΑ]

"Οι μυστικές σχέσεις.. "

Οδυσσέας Ελύτης  -  από τον ΜΙΚΡΟ ΝΑΥΤΙΛΟ

Την άνοιξη δεν τη βρήκα τόσο στους αγρούς
ή έστω, σ' έναν Botticelli
όσο σε μια μικρή Βαϊφόρο κόκκινη. Έτσι και μια μέρα,
τη θάλασσα
την ένιωσα κοιτάζοντας μια κεφαλή Διός.

Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών
και τις περπατήσουμε σε βάθος
θα βγούμε σ' ένα άλλου είδους ξέφωτο
που είναι
η Ποίηση.
Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία,
όπως ένας είναι ο ουρανός.
Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό.

Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας.

odysseas-elitis – [2φΑ]

"Το εν είδει ρόδου δώρο "

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  -  ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΗΣΙΟΝ  (1998)

….

Γρατζουνάει το πρώτο σου φιλί, όπως το πρώτο σου ποίημα.
Κι είναι οι δυο αυτές αγριμάδες,  που αν συμπέσουν και κάνουν καινούριο
φεγγάρι,
μπορεί να ξαναγραφτεί απαρχής η ιστορία του κόσμου.

Μια δεύτερη μέρα μέσα στην πρώτη διπλωμένη σε φάκελο φεύγει
συνεχώς για να τοποθετεί εν αγνοία σου μικρούς φλόκους στα γύρω
υψώματα και χρυσά συννεφάκια στην άκουα μαρίνα
της μονίμου κατοικίας σου.

Α! να 'χα ένα δικό μου αμπέλι πάνω σε ακρωτήριο, που η κάθε του
ρώγα να τρίζει στο κύμα και ο οίνος του να 'ναι Μυρτώος
ή και Καρπάθιος.

Τι εύκρατη που γίνεται η σκέψη όταν τα μπλε σου βγαίνουν περίπατο!

Ν' ακούς αγάλματα πέτρινα και ρυάκι Εμπεδοκλέους είναι μαγεία.
Προπαντός αν περπατείς γυμνόπους.

Κι όσα η άμυαλη γραφή σου που υφαρπάζει
Από μια, σε αποδρομή, μεγάλη στενοχώρια· που
Του μικρού σου Νοέμβρη το καλύβι άπονα έπληξε.

Κείνο το εν είδει ρόδου δώρο που δεν έκανα.   ….

odysseas-elitis – [2fA]

"Το ερημονήσι "

Οδυσσέας Ελύτης  -  Το ερημονήσι

Γεια σου Απρίλη γεια σου Μάρτη
και πικρή Σαρακοστή
Βάζω πλώρη και κατάρτι
και γυρεύω ένα νησί
που δε βρίσκεται στο χάρτη

Το κρατάνε στον αέρα
τέσσερα χρυσά πουλιά
Δε γνωρίζεις εκεί πέρα
ούτε κλέφτη ούτε φονιά
ούτε μάνα και πατέρα

Τα λουλούδια μεγαλώνουν
κάθε νύχτα τρεις οργιές
Τις ακρογιαλιές ισκιώνουν
και τα δέντρα στις πλαγιές
σαν καβούρια σκαρφαλώνουν

Μες στης ερημιάς τ' αγέρι
όλ' αγιάζουνε μεμιάς
Πιάνεις του Θεού το χέρι
και στα κύματα ακουμπάς
σαν αγριοπεριστέρι

Γεια σας έχτρες γεια σας μίση
και γινάτι καθενός
Άμα βρεις το ερημονήσι
όλα τ' άλλα είναι καπνός
μια φορά να το 'χεις ζήσει.

logiasantaxronia – [2fA]

"Η Ευτυχία του Ελύτη "

Οδυσσέας Ελύτης  -  Στην απλότητα βρίσκεται η ευτυχία

Μπορώ να γίνω ευτυχισμένος με τα πιο απλά πράγματα
και με τα πιο μικρά...
και με τα καθημερινότερα των καθημερινών.

Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές.
Μου φτάνει που τα χρόνια φυλάνε Χριστούγεννα
για το τέλος τους.

Που οι χειμώνες έχουν πέτρινα, χιονισμένα σπίτια.
Που ξέρω ν' ανακαλύπτω τα κρυμμένα πετροράδικα
στις κρυψώνες τους.
Μου φτάνει που μ' αγαπάνε τέσσερις άνθρωποι. 

Πολύ...

Μου φτάνει που αγαπάω τέσσερις ανθρώπους.
Πολύ...
Που ξοδεύω τις ανάσες μου μόνο γι' αυτούς.

Που δεν φοβάμαι να θυμάμαι.
Που δε με νοιάζει να με θυμούνται.
Που μπορώ και κλαίω ακόμα. Και που τραγουδάω...
μερικές φορές...

Που υπάρχουν μουσικές που με συναρπάζουν.
Και ευωδιές που με γοητεύουν...

tvxs – [2fA]

"Μ’ αφοσίωση.. "

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  -  Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ  (1985)

ΜΥΡΙΣΑΙ ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΝ  - Ι  


Μια μέρα τη ζωή που 'χασα την ξαναβρήκα στα μάτια ενός νέου μοσχαριού
που με κοίταζε μ' αφοσίωση.
Κατάλαβα πως δεν είχα γεννηθεί στην τύχη.

Βάλθηκα να σκαλίζω τις μέρες μου, να τις φέρνω άνω κάτω, να ψάχνω.
Ζητούσα να ψαύσω την ύλη των αισθημάτων.

Ν' αποκαταστήσω, από τις νύξεις που έβρισκα διάσπαρτες
μέσα στον κόσμο αυτόν, μιαν αθωότητα τόσο ισχυρή
που να ξεπλένει τα αίματα -το άδικο- και να εξαναγκάζει τους ανθρώπους
να μου αρέσουν.

Δύσκολο - αλλά πώς να γίνει;
Κάποτε νιώθω να 'μαι τόσοι πολλοί, που χάνομαι.
Θέλω να πραγματοποιηθώ έστω και στο μάκρος μιας ηλικίας
που να ξεπερνά τη δική μου.

Αν η ψευτιά δεν υπάρχει τρόπος να καταβληθεί ούτε από το χρόνο,
τότε το παιχνίδι το έχασα.

odysseas-elitis – [2fA]

                                             

"Όταν ακούω να βρέχει.. "

Οδυσσέας Ελύτης  -  Μαρία Νεφέλη  (1978)
[από την «Παρουσία»]

                
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ
….

Α. -  Παντού την είδα.
Να κρατάει ένα ποτήρι και να κοιτάζει στο κενό.
Ν' ακούει δίσκους ξαπλωμένη χάμου.
Να περπατάει στο δρόμο με φαρδιά παντελόνια και μια παλιά γκαμπαρντίνα.
Μπρος από τις βιτρίνες των παιδιών.
Πιο θλιμμένη τότε.
Και στις δισκοθήκες, πιο νευρική, να τρώει τα νύχια της.

Καπνίζει αμέτρητα τσιγάρα. Είναι χλωμή κι ωραία.
Μ' αν της μιλάς ούτε που ακούει καθόλου.
Σαν να γίνεται κάτι αλλού – που μόνο αυτή τ' ακούει, και τρομάζει.
Κρατάει το χέρι σου σφιχτά, δακρύζει, αλλά δεν είναι εκεί.
Δεν την έπιασα ποτέ και
         δεν της πήρα τίποτα.


Μ.Ν. - Τίποτα δεν κατάλαβε.
Όλη την ώρα μου 'λεγε «θυμάσαι;» Τι να θυμηθώ.
Μονάχα τα όνειρα θυμάμαι γιατί τα βλέπω νύχτα.
Όμως τη μέρα αισθάνομαι άσχημα - πως να το πω: απροετοίμαστη.
Βρέθηκα μέσα στη ζωή τόσο άξαφνα - κει που δεν
          το περίμενα καθόλου. Έλεγα «μπα θα συνηθίσω».

Κι όλα γύρω μου έτρεχαν.
Πράγματα κι άνθρωποι έτρεχαν, έτρεχαν -
          ώσπου βάλθηκα κι εγώ να τρέχω σαν τρελή.
Αλλά φαίνεται, το παράκανα.
Επειδή -δεν ξέρω- κάτι παράξενο έγινε στο τέλος.
Πρώτα έβλεπα τον νεκρό κι ύστερα γινόταν ο φόνος.
          Πρώτα ερχόταν το αίμα κι ύστερα ο χτύπος κι η κραυγή.
Και τώρα όταν ακούω να βρέχει, δεν ξέρω τι με περιμένει...

[ …. ]

odysseas-elitis – [2fA]

                                                   

"Η ποδηλάτισσα "

Οδυσσέας Ελύτης  -  Η ΠΟΔΗΛΑΤΙΣΣΑ

Το δρόμο πλάι στη θάλασσα
περπάτησα, που `κανε κάθε
μέρα η ποδηλάτισσα.

Βρήκα τα φρούτα που `χε
στο πανέρι της, το δαχτυλίδι
που `πεσε απ’ το χέρι της.

Βρήκα το κουδουνάκι και το
σάλι της, τις ρόδες,
το τιμόνι, το πεντάλι της.

Τη ζώνη της, τη βρήκα σε
μιαν άκρη, μια πέτρα διάφανη
που `μοιαζε με δάκρυ.

Τα μάζεψα ένα ένα και τα
κράτησα κι έλεγα πού `ναι
πού `ναι η ποδηλάτισσα.

Την είδα να περνά πάνω
απ’ τα κύματα, την άλλη μέρα
πάνω από τα μνήματα.

Την τρίτη νύχτωσ’ έχασα
τ’ αχνάρια της, στους ουρανούς
άναψαν τα φανάρια της.

  

sport24 – [2fA]

                                                                                                          

"Όταν τα μπλε σου βγαίνουν περίπατο! "

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  -  ΕΚ ΤΟΥ ΠΛΗΣΙΟΝ   (1998)
[απόσπαμα]

…. Κάποτε πρέπει και να παίρνει ανάσα ο άνεμος.

Μην ανησυχείς. Υπάρχει πάντα μια δεύτερη τύχη που ακολουθεί
πίσω απ' την πρώτη. Αρκεί να ξέρεις να περιμένεις παρά έναν ή δύο
αιώνες, ενίοτε.

Φθόγγοι Πομπηίας υποχθόνιοι μαζί με κατά καιρούς καταρρέουσες
λέξεις από τον Δάντη έως τον Ungaretti σ' ένα εικοσιτετραώρου
διαρκείας ηλιοβασίλεμα, παρισταμένης πάντοτε και της σελήνης,
γίνονται τα προσκόμματα στην απόφαση της ανθρωπότητας να θέσει
τέρμα στην ιστορία της.

Μες στον βαθύ ουρανό
Κάθε βουνό κι η υπογραφή του.

Το νερό της ομοιότητας δεν άλλαξε, ούτε το δέρμα της ηλικίας.
Ο Ξενοφών τυγχάνει εξάδελφός μου και η μικρή Ασία ομοεθνής.
Κατά τ' άλλα, πραγματικά τρώω περγαμόντο για να ξημερώσει και γράφω
ποιήματα, ώστε να ερωτεύομαι σωστά.

Να χαράζεσαι στη ζωή τόσο προσεκτικά, που να μη ματώνει ποτέ η
ευλάβεια.

Στις σαρανταεννέα ημέρες του χρόνου οι βερβένες του κήπου μου
έχουν πανσέληνο. Σβήνουν τα πάντα κι απομένουν αναμμένα μονάχα
τα ερημοκλήσια. Είναι φορές που παρουσιάζονται άξαφνα, και
για λίγο μόνον, ρολόγια πανσέδων και κάμποσοι χαρτοπόλεμοι
χαμομηλιών. Όλα τους, ώσπου να εμφανιστεί στον αέρα το πρώτο
κλεφτοφάναρο. Τότε είναι η στιγμή, να προσμετρήσει κανείς
πραγματικότητα.
Γενού φυτό τριών γενεών και συνάμα παρθένος.

Γρατζουνάει το πρώτο σου φιλί, όπως το πρώτο σου ποίημα. Κι είναι
οι δυο αυτές αγριμάδες που, αν συμπέσουν και κάνουν καινούριο
φεγγάρι, μπορεί να ξαναγραφτεί απαρχής η ιστορία του κόσμου.

Μια δεύτερη μέρα μέσα στην πρώτη διπλωμένη σε φάκελο, φεύγει
συνεχώς για να τοποθετεί εν αγνοία σου μικρούς φλόκους στα γύρω
υψώματα και χρυσά συννεφάκια στην άκουα μαρίνα της μονίμου
κατοικίας σου.

Α! να 'χα ένα δικό μου αμπέλι πάνω σε ακρωτήριο, που η κάθε του
ρώγα να τρίζει στο κύμα και ο οίνος του να 'ναι Μυρτώος ή και
Καρπάθιος…

Τι εύκρατη που γίνεται η σκέψη, όταν τα μπλε σου βγαίνουν περίπατο!

Ν' ακούς αγάλματα πέτρινα και ρυάκι Εμπεδοκλέους, είναι μαγεία.
Προπαντός αν περπατείς γυμνόπους.

Κι όσα η άμυαλη γραφή σου που υφαρπάζει
από μια, σε αποδρομή, μεγάλη στενοχώρια· που
του μικρού σου Νοέμβρη το καλύβι άπονα έπληξε.

Κείνο το εν είδει ρόδου δώρο που δεν έκανα.

Πεύκα. Η λαμαρίνα η ασημιά
Το «μη» του ενός δακτύλου. Αργά τα μαλλιά
κολυμπητά στον ήλιο. Και κατασυντριμμένη
της οργής των αρχαίων καιρών, η μαύρη σφήκα.

Στη βρύση του ύπνου κάνει ουρά με τον τενεκέ του στο χέρι
το τελευταίο μου όνειρο…

odysseas-elitis

[2fA]

"Ήλιος ο πρώτος "

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  -  ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ   (1943)
[απόσπασμα]

ΕΤΣΙ ΣΥΧΝΑ ΟΤΑΝ ΜΙΛΩ ΠΑ ΤΟΝ ΗΛΙΟ
ΜΠΕΡΔΕΥΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ 
ΚΑΤΑΚΟΚΚΙΝΟ
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΒΟΛΕΤΟ ΝΑ ΣΩΠΑΣΩ

                                          Ι

Δεν ξέρω πια τη νύχτα φοβερή ανωνυμία θανάτου
Στον μυχό της ψυχής μου αράζει στόλος άστρων.
Έσπερε φρουρέ για να λάμπεις πλάι στο ουρανί
Αεράκι ενός νησιού που με ονειρεύεται
Ν' αναγγέλλω την αυγή από τα ψηλά του βράχια
Τα δυο μάτια μου αγκαλιά σε πλέουνε με το άστρο
Της σωστής μου καρδιάς: Δεν ξέρω πια τη νύχτα.

Δεν ξέρω πια τα ονόματα ενός κόσμου που μ' αρνιέται
Καθαρά διαβάζω τα όστρακα τα φύλλα τ' άστρα
Η έχτρα μου είναι περιττή στους δρόμους τ' ουρανού
Εξόν κι αν είναι τ' όνειρο που με ξανακοιτάζει
Με δάκρυα να διαβαίνω της αθανασίας τη θάλασσα
Έσπερε κάτω απ' την καμπύλη της χρυσής φωτιάς σου
Τη νύχτα που είναι μόνο νύχτα δεν την ξέρω πια.

odysseas-elitis – [2fA]

                                                                              

"Δώδεκα νήσων άγγελος "

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ  -  ΔΩΔΕΚΑ ΝΗΣΩΝ ΑΓΓΕΛΟΣ
[από "ΤΑ ΕΤΕΡΟΘΑΛΗ"]

Έρμης και χελιδονοδρόμος ποιος
Το πρωί με φοινικιάς Ροδίτισσας
Κλωνάρι τον αιθέρα καίοντας χύνεται
Πάνω από της Ανατολής την ορασιά
Στέγες κατάρτια δώματα καμπαναριά
Μ’ ιριδόστιχτο πέδιλο μόλις
Αγγίζοντας
Ποιος – όταν μέσ’ από του πόντου τις
Αμπελοβραγιές πηδώντας τα δελφινοκόριτσα
Βγάζουν κρυγιές φωνές αγριοπερίστερων
Πίσω απ’ το ψάρι τ’ αέρος το ακαμάκιστο
Και με την πελαγίδα ή τ’ αρσινάκι στο-
Λίζουνε τα γαλάζια γένια του αϊ-Νικόλα
Του θαλασσάχραντου
Ραδινά τότε – ποιος της Χάλκης γιος
Το κολασμένο του «καμένου σπήλιου» λύνοντας
Κράτος ψηλά πηγαίνει τα τιμιότατα
Δώρα Θεού που οι χρόνοι δεν κατάλυσαν
Πάει πετάει – κι ο νους του αγάλλει σαν
Ήλιου αχτιδωσιά στης μνήμης των αρχαίων
Το χάλκωμα
Πάει πετάει – μα στις ψυχές χτυπά
Καμπάνα σηκωμού και αρνάδας λύτρωση
Βράχια που του νερού τα ξαναλέει ο αντίλαλος
Κοπάδια σπίτια που τα πάει Δάφνις γυμνός
Μαϊστραλίζουν οι μανταρινιές της Κάλυμνος
Κι ακούν μισάνοιχτα της Κάσος
Τα όστρακα

Θύρσου Σταυρού ή Σπαθιού
Της Καλοσύνης λάμπος και ύμνισμα!
Για να ‘ναι το γλυκό χείλι του μέλλοντος
Πάντα στης νέας γερής κοπέλας το βυζί
Γάλα νυμφαίο μυθικό στάχυ μαζί
Πάτμος της πράξης και του ονείρου
Νίσυρος

Κως Λέρος Σύμη Αστροπαλιά
Κάρπαθος Τήλος Καστελόριζο…
Ποιος τώρα βουτηχτής αργοσιμώνοντας
Τον ουρανό βυθού που ανάβει τα σφουγγάρια του
Άξαφνα νιώθεται άγγελος και Πανορμίτης του
Μυστικού που ξεχύνεται «χρυσέαις
Νιφάδεσσι»

Πάει ψηλά μ’ ένα κηρύκειο φως
Πάνω από ρημοκλήσια και ανεμόμυλους
Μαντάτο ελευθεριάς ν’ αντιχτυπήσει
Κατά των Αθηναίων το κάστρο που ριγά –
Ποιος με σπιλιάδας τάχος πάει γοργά
Και ξεδιπλώνει τη σημαία της αφρισμένης
Θάλασσας.

[1946]

ΛόγοςΠαράταιρος – [2φΑ]

"Το Εικόνισμα του Ελύτη "

Οδυσσέας Ελύτης  -  ΤΟ ΕΙΚΟΝΙΣΜΑ
[από ΤΑ ΕΛΕΓΕΙΑ ΤΗΣ ΟΞΩΠΕΤΡΑΣ  (1991)]

Ίδιος ο βράχος κι όλο ευσέβεια
περιπατούν τα κύματα στα σκοτεινά. Οι ασφόδελοι
και οι νάρκισσοι κι εκείνοι αποκυήματα
της φαντασίας των νεκρών παν κατά νέφη και ύπνους

Προχωρώ από ένστικτο μην ξέροντας ποια μέρα
μυρίζει ευγένεια ξύλου παλαιού
ή ζώου ταπεινωμένου. Και βέβαια
κάπου εδώ πρέπει να υπήρξα· τόσο γρήγορα
που ξημερώνει και σας ξαναβρίσκω

Βάσανά μου ιερά χορταριασμένα σπίτια κεραμιδιά μέσα στα
λεμονόδεντρα

Τόξα, καμάρες όπου εστάθηκα κι ανοιχτές βρύσες
Πού ν' άγγιξε άγγελος; Τι να 'μεινε; Ποιος τώρα;

Μισοσβησμένος φτάνω από της πολιτείας τα μέρη
όπως από της εκκλησιάς την πυρκαγιά το εικόνισμα
Κόκκινα της φωτιάς και μαύρα του δαιμόνου
που μες στη δρόσο του πρωινού
σιγά σιγά διαλύονται

Ξέφτιος κι όλο χαρακιές, με τη λέξη ακόμη σ' αγαπώ ευδιάκριτη
επάνω του
ο τοίχος! Και της κλίμακας η κουπαστή κι εκείνη
άβαφη κι από τις πολλές απαλές που πέρασαν παλάμες λεία!
Φορτωμένος γηρατειά και νεότητες πάλι ανεβαίνω
ξέροντας πού το παλιό σανίδωμα θα τρίξει, πότε
θα με κοιτάξει από το κάδρο της η θεία Μελισσινή
και αν αύριο θα βρέξει

Ίσως κάτι που μου ανήκει ανέκαθεν να διεκδικώ
μπορεί και απλώς μια θέση μες στα Ερχόμενα
που είναι το ίδιο· ένδυμα καμωμένο από φωτιά ψυχρή
πράσινα του χαλκού και βυσσινιά βαθιά της Παναγίας

Στέκω με το δεξί μου χέρι στην καρδιά
πίσω μου δύο ή τρία κηροπήγια
το μικρό τετράγωνο παράθυρο πάνω στην καταιγίδα
τα Πέραν και τα Μέλλοντα.

odysseas-elitis

[2fA]

                                                                                

"Του Μαυρογένη η βρύση "

Οδυσσέας Ελύτης  -  απόσπασμα από το "Άξιον εστί"

ΙΑ΄

Όπου, φωνάζω, και να βρίσκεστε, αδελφοί
όπου και να πατεί το πόδι σας
ανοίξετε μια βρύση
τη δική σας βρύση του Μαυρογένη.
Καλό το νερό
και πέτρινο το χέρι του μεσημεριού
που κρατεί τον ήλιο στην ανοιχτή παλάμη του.
Δροσερός ο κρουνός θ' αγαλλιάσω.
Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα
μεγαλόφωνα το νου μου ν' απαγγείλει
ευανάγνωστα να γίνουν τα σωθικά μου.
Δεν μπορώ
η αγχόνη τα δέντρα μου εξουθένωσε
και τα μάτια μαυρίζουν.
Δεν αντέχω
και τα σταυροδρόμια που ήξερα έγιναν αδιέξοδα.
Σελδζούκοι ροπαλοφόροι καραδοκούν.
Χαγάνοι ορνεοκέφαλοι βυσσοδομούν.
Σκυλοκοίτες και νεκρόσιτοι κι ερεβομανείς
κοπροκρατούν το μέλλον.
Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί
όπου και να θολώνει ο νους σας
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό
και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα
θ' αναπαύσει το πρόσωπο του μαρτυρίου
με το λίγο βάμμα του γλαυκού στα χείλη.
Καλό το νερό
και πέτρινο το χέρι του μεσημεριού
που κρατεί τον ήλιο στην ανοιχτή παλάμη του.
Όπου και να πατεί το πόδι σας, φωνάζω
ανοίξετε, αδελφοί
μια βρύση ανοίξετε
τη δική σας βρύση του Μαυρογένη!

fb – [2fA]

                                                    

"Στους δρόμους τ’ ουρανού.. "

Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911
στο Ηράκλειο της Κρήτης.
-  από το "Άσμα ηρωικό και πένθιμο
για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" 

ΙΑ΄

 Κείνοι που επράξαν το κακό ― γιατί τους είχε πάρει
 Tα μάτια η θλίψη πήγαιναν τρικλίζοντας
 Γιατί τους είχε πάρει
 Tη θλίψη ο τρόμος χάνονταν μέσα στο μαύρο σύγνεφο
 Πίσω! και πια χωρίς φτερά στο μέτωπο
 Πίσω! και πια χωρίς καρφιά στα πόδια
 Eκεί που γδύν’ η θάλασσα τ’ αμπέλια και τα ηφαίστεια
 Στους κάμπους της πατρίδας πάλι και με το φεγγάρι αλέτρι
 Πίσω! Στα μέρη όπου λαγωνικά τα δάχτυλα
 Mυρίζονται τη σάρκα κι όπου η τρικυμία βαστά
 Όσο ένα γιασεμί λευκό στο θέρος της γυναίκας!

 Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο
 Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα και με κρύα νερά
 M’ αρνί, κρασί και τουφεκιά, βέργα και κληματόσταυρο
 Παππού δεν είχαν από δρυ κι απ’ οργισμένο άνεμο
 Στο καραούλι δεκαοχτώ μερόνυχτα
 Mε πικραμένα μάτια·
 Τους πήρε μαύρο σύγνεφο ― δεν είχαν πίσω τους αυτοί
 Θειο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή
 Mάνα που να ’χει σφάξει με τα χέρια της
 Ή μάνα μάνας που με το βυζί γυμνό
 Xορεύοντας να ’χει δοθεί στη λευτεριά του Χάρου!

 Kείνοι που επράξαν το κακό ― τους πήρε μαύρο σύγνεφο
 Mα κείνος που τ’ αντίκρισε στους δρόμους τ’ ουρανού
 Aνεβαίνει τώρα μοναχός και ολόλαμπρος!

wiki – snhell

fb-MM - [2fA]

                                                                          

"Το τελικό αποτέλεσμα "

Οδυσσέας. Ελύτης

-  Το 1979 σαν σήμερα, 18 Οκτωβρίου, αναγγέλθηκε ότι το Νόμπελ Λογοτεχνίας
θα απονεμόταν στον Οδυσσέα Ελύτη.
Η αναγγελία της απονομής του βραβείου έγινε από τη Σουηδική Ακαδημία:
«για την ποίηση του, η οποία με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει
με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος,
τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα».

" ....  Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγοι.
Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ.
Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά.

Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες,
το τελικό αποτέλεσμα.
Ο παράδεισος ή η κόλαση που θα χτίσουμε.

Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση στους καιρούς τους duzttigez
– σκληρούς – είναι ακριβώς αυτή:
ότι, η μοίρα μας παρ’ όλα αυτά, βρίσκεται στα χέρια μας! ..... "

fresheducation – [2fA]

                                                                    

"Kαι γλάστρες με γεράνια.. "

Οδυσσέας Ελύτης
–  από "Τα δημόσια και τα ιδιωτικά"

Πήρε να χειμωνιάζει. Πλήθυναν οι άδειες καρέκλες γύρω μου.
Έχω πιάσει γωνιά και πίνω καφέδες, φουμέρνοντας αντικρύ
στο πέλαγος. Θα μπορούσα να περάσω έτσι μια ζωή ολόκληρη,
αν δεν την έχω κιόλας περάσει.
Ανάμεσα σε μια παλιά ξύλινη πόρτα ξεβαμμένη απ' τον ήλιο κι ένα
κλωναράκι γιασεμιού τρεμάμενο που, έτσι και συμβεί να μου λείψουν
μια μέρα, η ανθρωπότητα όλη θα μου φαίνεται άχρηστη.
Σχεδόν σοβαρολογώ.

Επειδή εδώ δεν πρόκειται πια για τη φύση, που αυτήν, πιστεύω,
είναι πιο σημαντικό να τη διαλογίζεσαι παρά να τη βιώνεις,
ούτε καν για την παράδοση.
Πρόκειται για τη βαθύτερη εκείνη δύναμη των αναλογιών που συνέχει
τα παραμικρά με τα σπουδαία ή τα καίρια με τα ασήμαντα,
και διαμορφώνει κάτω από την κατατεμαχισμένη των φαινομένων
επιφάνεια, ένα πιο στερεό έδαφος, για να πατήσει το πόδι μου -
παραλίγο να πω η ψυχή μου.

Μέσα σ' ένα τέτοιο πνεύμα είχα κινηθεί άλλοτε, όταν έλεγα ότι
ένα τοπίο δεν είναι όπως το αντιλαμβάνονται μερικοί κάποιο, απλώς,
σύνολο γης, φυτών και υδάτων.
Είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού επάνω στην ύλη.

Θέλω να πιστεύω - και η πίστη μου αυτή βγαίνει πάντοτε πρώτη
στον αγώνα της με τη γνώση - ότι όπως και να τα εξετάσουμε,
η πολυαιώνια παρουσία του ελληνισμού πάνω στα δώθε ή εκείθε
του Αιγαίου χώματα, έφτασε να καθιερώσει μιαν ορθογραφία, όπου
το κάθε ωμέγα, το κάθε ύψιλον, η κάθε οξεία, η κάθε υπογεγραμμένη
δεν είναι παρά, ένας κολπίσκος, μια κατωφέρεια, μια κάθετη βράχου
πάνω σε μια καμπύλη πρύμνας πλεούμενου, κυματιστοί αμπελώνες,
υπέρθυρα εκκλησιών, ασπράκια ή κοκκινάκια, εδώ ή εκεί
από περιστεριώνες και γλάστρες με γεράνια.  ….

giannis-leipzig

db – [2fA]