"Απελευθέρωση.. "

 

Του Παύλου Ευδοκίμωφ  -  ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΣΚΗΣΗ

Ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από επιπρόσθετη καταπόνηση: τρίχινα ρούχα, αλυσίδες, φραγκελλώσεις, θα κινδύνευαν να τον συντρίψουν χωρίς λόγο.
Η αυτονέκρωση συνίσταται ίσως, στην απελευθέρωση από κάθε ανάγκη διεργετικών: ταχύτητα, θόρυβο, ειδικά διεργετικά, κάθε είδους αλκοολούχα.

Άσκηση θα ήταν μάλλον ή επιβαλλόμενη ανάπαυση, η πειθαρχία της ηρεμίας και της σιωπής, όπου ο άνθρωπος βρίσκει την ικανότητα να σταθεί για την προσευχή και τον στοχασμό, στην καρδία του θορύβου του κόσμου, να ακούει την παρουσία των άλλων.

Άσκηση θα ήταν μάλλον η χαρούμενη απάρνηση του περιττού, το μοίρασμά του με τους φτωχούς, μια χαρούμενη ισορροπία, μια δοξολογία.

 

vimaorthodoxias – 2φΑ

                                               

"Τό νόημα τῶν πραγμάτων "

 

Του Παύλου Ευδοκίμωφ

[Ἀπό τό βιβλίο «Ἡ πάλη μέ τόν Θεόν»,
ἐκδ. Πατριαρχικοῦ Ἱδρύματος Πατερικῶν Μελετῶν, Θεσσαλονίκη 1981]

Πάνω ἀπ’ ὅλους τοὺς θορύβους τοῦ κόσμου, ἂν ξέρωμε νὰ ἀκοῦμε, τὸ νόημα τῶν πραγμάτων μᾶς θέτει ἐρωτήματα. Περισσότερο παρὰ ποτὲ ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξις συνεπάγεται μιὰν ἀπαίτησι ἀναπόφευκτης σαφήνειας, θέτει τὴν μόνη σο­βαρὴ ἐρώτησι, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἀπευθυνθῇ σὲ κάθε ἄν­θρωπο. Στὸ ἐπίπεδο τῆς συνειδήσεως ξεγυμνωμένης ἀπὸ κάθε προκατάληψι, ὁ πιστὸς ἄνθρωπος τοῦ 20οῦ αἰῶνος καλεῖται νὰ εἰπῇ: τί εἶναι Θεός; καὶ ὁ ἄθεος ἄνθρωπος, ὁ ἀρνητής, νὰ καθορίση ποιό εἶναι τὸ ἀντικείμενο τῆς ἀρνήσεώς του.

Ἡ ἐρώτησις ξαφνιάζει καὶ ἂν ἡ ἀπάντησις ἀργῇ νὰ ἔλθῃ, ἡ σιωπὴ εἶναι δροσιστική.
Αὐτὴ ἡ ἐρώτησις εἶναι ἀποκαλυπτικὴ γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο, εἶναι ἕνας τρόπος ἀκόμα νὰ τοῦ εἰπῇς: ποιός εἶσαι;

Ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἔλεγε: ὁ Θεὸς εἶναι Δημιουργός, Προνοητής, Σωτήρ, ἐπαναλαμβάνει τὰ κεφάλαια ἑνὸς ἐγχειριδίου ἢ δίνει δείγματα μιᾶς θεωρητικῆς στάσεως, μιᾶς διαλεκτικῆς ἀποστάσεως ἀνάμεσα στὸν Θεὸ καὶ σ’ αὐτόν. Στὴν περίπτωσι αὐτὴ ὁ Θεὸς δὲν εἶναι τὸ πᾶν, ποὺ ἁρπάζει κανεὶς μὲ πάθος καὶ αὐθορμητισμὸ σὲ μιὰν ἄμεση παράδοσι τῆς ἀποκαλύψεώς του.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ αὐστηροὺς ἀσκητές, ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ἔλεγε ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ ἀγαποῦμε τὸν Θεὸν ὅπως ἕνας ἐραστὴς τὴν ἐρωμένη του¹. Ἕνας ἐρωτευ­μένος, ἕνας παθιασμένος γιὰ τὸ ἀντικείμενό του, θὰ ἔλεγε: «Μά, εἶναι τὸ πᾶν!., εἶναι ἡ ζωή μου!… δὲν ὑπάρχει τίποτε ἄλλο!… ὅλα τὰ ἄλλα δὲν ἔχουν καμμιὰ σημασία, εἶναι ἀνύπαρκτα».
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, στὸ κορύφωμα τῆς καταπλήξεώς του, ἀφήνει ἁπλὰ νὰ ξεφύγη ἡ φράσις τοῦ Ἄσματος: «Σύ, ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή μου…»².

Ὁ ἀθεϊσμὸς δὲν ἀρνεῖται παρὰ μιὰν ἰδεολογία, ἕνα σύστημα, μιὰ θεωρία, τῶν ὁποίων ὁ ἄνθρωπος τὶς πιὸ πολλὲς φορὲς ἔκαμε κατάχρησι· δὲν ἀρνεῖται τὴν θεία πραγματικότητα, ἡ ὁποία δὲν ἀποκαλύπτεται παρὰ μόνο διὰ τῆς πίστεως.
Ἡ πατερικὴ παράδοσις παραιτεῖται ἀπὸ κάθε ὁρισμό, γιατὶ ὁ Θεὸς εἶναι πέραν ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινο λόγο: «Πᾶν νόημα… εἴδωλον Θεοῦ πλάττει καὶ οὐ Θεὸν καταγγέλλει», ὁμολογεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος³.
Ἡ λέξις Θεὸς γιὰ τοὺς Πα­τέρες εἶναι μιὰ κλητικὴ ποὺ ἀπευθύνεται στὸν Ἄρρητο.

Ἡ δυσκολία προκειμένου γιὰ τὸν ἄνθρωπο δὲν εἶναι μικρότερη.
Αὐτὴ ἔκαμε ἤδη τὸν Θεόφιλον Ἀντιοχείας νὰ εἰπῇ: «Δεῖξόν μοι τὸν ἄνθρωπόν σου, κἀγώ σοι δείξω τὸν Θεόν μου»⁴. Τὸ θεῖο μυστήριο ἔρχεται νὰ ἀποκαλυφθῇ μέσα στὸν καθρέπτη τοῦ ἀνθρωπίνου.
Ὁ Ἀπόστολος Πέ­τρος⁵ὁμιλεῖ γιὰ τὸν «κρυπτὸν τῆς καρδίας ἄνθρωπον».
Ὁ κρυπτὸς Θεός, ὁ μυστηριώδης, ὁ κεκρυμμένος ἐδημιούργησε τὸ ἄλλο ἐγώ του: τὸν κρυπτὸν ἄνθρωπον, ἄνθρωπο μυστη­ριώδη.
Ἡ πνευματικὴ ζωὴ ἀναβλύζει μέσα στοὺς «λειμῶνες τῆς καρδιᾶς»⁶, μέσα στοὺς ἐλεύθερους χώρους της, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτὰ τὰ δύο μυστηριώδη ὄντα, ὁ Θεὸς καὶ ὁ ἄνθρωπος, θὰ συναντηθοῦν ἐκεῖ.

«Οὐ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται»⁷.
Αὐτὴ ἡ βιβλικὴ προειδοποίησις γιὰ τοὺς Πατέρες σημαίνει: δὲν μποροῦμε νὰ δοῦμε τὸν Θεὸ μὲ τὸ φῶς τοῦ λογικοῦ μας. Δὲν μποροῦμε ποτὲ νὰ δώσωμε ὁρισμὸ τοῦ Θεοῦ, γιατὶ κάθε ὁρισμὸς εἶναι ἕνας περιορισμός. Καὶ ἐν τούτοις, «ὁ Θεὸς μᾶς εἶναι περισσότερον οἰκεῖος ἀπ’ ὅ,τι ὁ ἴδιος ὁ ἐαυτός μας».

Ἔχοντας ὁροθετήσει ἔτσι τὶς ἀδιάβατες ἀβύσσους, ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτει εὐθὺς τὸ μυστηριῶδες ταίριασμά τους: «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται»⁸.
Ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπερβαίνει τὴν ἴδια του ὑπερβατικότητα γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὸν τραβᾶ ἀπὸ τὸ μηδέν του καὶ τὸν καλεῖ μὲ τὴν σειρά του νὰ ὑπερβῇ τὴν ἐνδοκοσμικότητά του πρὸς τὸν Ἅγιο.
Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ τὸ κάνῃ, διότι ὁ Ἅγιος (ὁ Θεός) θέλησε νὰ πάρη τὴν δική του μορφή. Πολὺ περισσότερο, ὁ «Ἀνὴρ ὀδύνης» μᾶς κάνει νὰ δοῦμε τὸν «Ἄνδρα ἐπιθυμιῶν»: τὸν αἰώνιο Μαγνήτη, ποὺ μαγνητίζει κάθε ἀγάπη καὶ εἰσδύει μέσα μας γιὰ νὰ μπορέσωμε νὰ
ἀναζήσωμε ἐν αὐτῷ.

Λέγει σὲ κάθε ψυχή: «Θές με ὡς σφραγίδα ἐπὶ τὴν καρδίαν σου, ὡς σφραγίδα ἐπὶ τὸν
βρα­χίονά σου· ὅτι κραταιὰ ὡς θάνατος ἀγάπη… περίπτερα αὐτῆς περίπτερα πυρός, φλόγες αὐτῆς»⁹.

 

tomtb – 2φΑ

                                        

"Το Δένδρο της ζωής "

 

-  ΠΑΥΛΟΣ ΕΥΔΟΚΙΜΩΦ

Ο θάνατος δεν είναι μια στιγμή, συνυπάρχει και συντροφεύει τον άνθρωπο καθ' όλη την πορεία της ζωής του. Είναι παρών σε όλα τα πράγματα, είναι το προφανές όριό τους.
Ο χρόνος και ο χώρος, οι στιγμές πού χάνονται και οι αποστάσεις πού χωρίζουν, είναι τόσες τομές, τόσοι τμηματικοί θάνατοι.
Κάθε αποχαιρετισμός, λήθη, αλλαγή, το γεγονός ότι τίποτε δεν μπορεί να ξαναγίνει ακριβώς το ίδιο, μεταφράζουν την πνοή τού θανάτου μέσα στην καρδιά της ζωής και μας αιωρούν μέσα στην οδύνη.

Κάθε αναχώρηση ενός αγαπημένου προσώπου, το τέλος κάθε πάθους, τα ίχνη του χρόνου πάνω σ' ένα πρόσωπο, το τελευταίο βλέμμα πάνω σε μια πόλη ή σ' ένα τοπίο, πού δεν θα ξαναδούμε πια ποτέ, ή απλούστατα ένα μαραμένο λουλούδι προκαλούν μια βαθιά μελαγχολία, μια προκαταβολικά άμεση εμπειρία του θανά­του.

Η φύση δεν γνωρίζει προσωπική αθανασία, δεν γνωρίζει παρά την επιβίωση του είδους.
Οι «άθεοι» δεν μπορούν να οραματίζονται παρά επιβίωση μέσα στα έργα τους ή μέσα στην ανάμνηση των μελλοντικών γενεών είναι μια μελαγχολική αθανασία λεξικού, το πολύ - πολύ.

Η βιαιότητα του θανάτου δεν μπορεί να εξουδετερωθεί παρά με την άρνησή του.
Γι' αυτό στο κέντρο της ζωής ορθώνεται ο Σταυρός, η δε Ζωή δέχεται ελεύθερα να περάσει από τον θάνατο, για να τον ανατινάξει και να τον εκμηδενίσει: «θανάτω θάνατον πατήσας», ψάλλει η Εκκλησία την νύχτα του Πάσχα.

Ο Ωριγένης αναφέρει μια παράδοση, κατά την οποία το σώμα του Αδάμ είχε ταφεί εκεί όπου ο Χριστός σταυρώθηκε.
Μια άλλη παράδοση λέγει ότι το ξύλο του Σταυρού έχει την προέλευσή του από το δένδρο της Εδέμ. Έτσι ο Σταυρός του Χριστού έγινε το Δένδρο της ζωής.
Η Βίβλος αγνοεί την φυσική αθανασία και αποκαλύπτει την Ανάσταση, που έρχεται από το υπερπέραν: από τον θάνατο και την Ανάσταση του Θεανθρώπου.
Έτσι μόνον ο Χριστιανισμός δέχεται την τραγικότητα του θανάτου, τον κοιτάζει κατά πρόσωπο, γιατί o Θεός περνά απ' αυτόν τον δρόμο και όλοι τον ακολουθούν.

 

fb - Panteleimon Krouskos

2fA

"Ευαγγελισμός και Ελευθερία "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  Η Ελευθερία
[«Χριστιανικό Συμπόσιο» τ. Α΄, εκδ. Βιβλιοπωλείον της “Εστίας”]

….   Η ελευθερία είναι το μεταφυσικό θεμέλιο της βούλησης.
Η βούληση είναι ακόμα δεμένη με τη φύση, είναι υποταγμένη στις ανάγκες και στους άμεσους σκοπούς της.
Η ελευθερία εξαρτάται από το πνεύμα, από το πρόσωπο.
Όταν κορυφώνεται, τότε το πρόσωπο δεν επιθυμεί ελεύθερα παρά την αλήθεια και το καλό. 

Μέσα στο μελλοντικό πλήρωμα, κατ’ εικόνα της θείας ελευθερίας, σ’ αυτό που θα επιθυμεί, θ’ αντιστοιχούν το καλό και η αλήθεια· είναι το υπέρτατο νόημα που σκοπεύει η παράδοξη ταύτιση στον Κierkegaard, της υποκειμενικότητας με την αλήθεια, και το οποίο αποδεικνύει ότι η αλήθεια είναι η πράξη της ελευθερίας.

Είναι ακριβώς όταν η ελευθερία μας τίθεται μέσα στο έργο του Θεού, που δεν παύει ποτέ να είναι η αληθινή ελευθερία.
Το «γενηθήτω» της Παναγίας δεν προέρχεται από την υποταγή μονάχα της βούλησής της, αλλά εκφράζει την τελική ελευθερία του όντος της.
Προς αυτή την ενέργεια έτεινε, κατά την παράδοση, όλη η προηγούμενη ζωή της στον ναό, «επισκιασμένη από το Πνεύμα», στη σκιά επίσης της φλογερής προσμονής που εκφράζεται τόσο καλά από τους αγιογράφους του Ευαγγελισμού, που δείχνουν, όχι ένα ον κατειλημμένο και έκπληκτο από το απροσδόκητο, αλλά ένα ον στον κολοφώνα της στιγμής που επί τέλους εκδηλώνεται: ο άγγελος που αναγγέλλει κι η Παρθένος που ακούει, αποτελούν σύνολο της ίδιας συμφωνικής τονικότητας.
Είναι η ιστορία του κόσμου συνοπτικά, η θεολογία με μια μόνη λέξη· η μοίρα του κόσμου και του Θεού αυτού του ίδιου, παράμενε κρεμασμένη από το ελεύθερο ανάβλυσμα.

Πάντοτε η Παρθένος —και σε τούτο δω, είναι ολικά αφιερωμένη, άγια και αγνή— δεν επιθυμεί και δεν θέτει ως περιεχόμενο της ελευθερίας της παρά αυτό που θα ξεκινήσει από το γενηθήτω της, την γέννηση του Θεού.
Ακόμα και ο Θεός δεν εφευρίσκει την αλήθεια, αλλά τη σκέφτεται αιώνια και μετά την «λέει, και τούτο γίνεται».
Η ελευθερία του ανθρώπου κατ’ εικόνα του Θεού είναι ν’ αναπαραγάγει αυτή την ίδια την ανάβλυση της αλήθειας, που προϋπάρχει του ανθρώπου.

Ο Χριστός με την ενσάρκωσή του, μας επέτρεψε όχι να μιμηθούμε, αλλά να ξαναζήσουμε τη ζωή του, να συμμορφωθούμε με την ουσία του, αυτό ακριβώς που μας διδάσκουν τα μυστήρια και ο λειτουργικός κύκλος.
«Ο Θεός δεν είναι μια ιδέα που αποδεικνύει κανείς, είναι ένα ον εν σχέσει με το οποίο ζει κανείς… το να ζητήσεις αποδείξεις είναι βλασφημία, και να καταστήσεις τον Χριστιανισμό αληθοφανή… είναι η καταστροφή του Χριστιανισμού» (Κierkegaard).
Πρέπει να εκλέξει κανείς ανάμεσα στο να ζει και στο να υπάρχει, κατά την πιο έντονη έννοια αυτής της δεύτερης λέξης, και πρέπει να τοποθετήσει κανείς τον προορισμό του μέσα στη διαλεκτική του «δεύτερου προσώπου», του θείου Εσύ.
Η πίστη δεν είναι ποτέ απλή συναίνεση διανοητική, ούτε υποταγή απλά και μόνο, αλλά πιστότητα του προσώπου στο Πρόσωπο.
Είναι οι σχέσεις του γάμου και του επιθαλάμιού του: η Βίβλος ανατρέχει σ’ αυτό κάθε φορά που πρόκειται για τις σχέσεις του Θεού με τον άνθρωπο.

Λέγοντας το «γενηθήτω», ταυτίζομαι με το αγαπημένο πρόσωπο.
Η θεία βούληση αναβλύζει από την ίδια μου βούληση, γίνεται δική μου:
«Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. 2,20).
Ο Θεός ζητά από τον άνθρωπο την εκπλήρωση της θέλησης του Πατρός, σαν να ήταν η ίδια του θέληση. Τέτοιο είναι το νόημα του «Έσεσθε ουν υμείς τέλειοι, ώσπερ ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς τέλειος έστι» ( Ματθ. 5, 48 ).

Όπως ο Υιός γεννήθηκε και γεννιέται αιώνια, έτσι και ο άνθρωπος που διάλεξε την αλήθεια γεννιέται από αυτή και την εκλέγει αιώνια, και κάθε φορά την ξαναζεί. 

Το μόνο που μια ελευθερία μπορεί αληθινά να γυρέψει και να επιθυμήσει, είναι να περιέχει το αχώρητο, κάτι τι το απόλυτα «παράλογο», χωρίς βάση εδώ, μέσα σ’ αυτό τον κόσμο, και γι’ αυτό, απόλυτα λογικό.
Ακριβώς όπως, απόλυτα «χωρίς λόγο», «ο Θεός μας αγάπησε πρώτος» και έτσι, μας έχει κιόλας κάνει να διαισθανθούμε κάτι από την θεία του ελευθερία.
Μέσα στην αγάπη του, ο Θεός μας αγαπά δωρεάν, χωρίς καμιάν αξίωση· η αγάπη του είναι κιόλας ένα δώρο που εμπνέει την ελευθερία της ίδιας μας απάντησης.   ….

pemptousia – [2φΑ]

"Βότρυς της Ζωής "

-  Παύλος Ευδοκίμωφ
[Ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Τέχνη τῆς Εἰκόνας – Θεολογία τῆς Ὡραιότητος»]

….   Ἡ εὐθυμία καθορίζεται ὅλο καὶ περισσότερο – ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, κατ’ αὐτὴ τὴν ἡμέρα, εὐφραίνονται προφητικά. Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι, ἂς εὐφρανθοῦμε – καὶ ὁρίζει τὸν συνταρακτικὸ λόγο της: γιατὶ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἑνώνονται σήμερα. 

Σήμερα ὁ Θεὸς ἦρθε ἐπάνω στὴ γῆ καὶ ὁ ἄνθρωπος ἀνῆλθε στοὺς οὐρανοὺς – κάθε δημιούργημα ἀγάλλεται κατ’ αὐτὴ τὴν ἡμέρα – γιατὶ ὅλη ἡ δημιουργία χορεύει, λοιπόν, καὶ σκιρτᾶ – ἀναβοήσατε στὸν Θεὸ μὲ κραυγὲς χαρᾶς, ὅλη ἡ γῆ, «ἐλᾶτε νὰ βρῆτε τὴνκρυμμένη χαρά… τὸ βαθὺ πηγάδι στὸ ὁποῖο ὁ Δαβὶδ παλαιὰ ἐπιθύμησε νὰ πιεῖ· νὰ εἶναι ἐκεῖ ποὺ ἡ παρθένος ἐσταμάτησε ἀμέσως τὴ δίψα τοῦ Ἀδὰμ – οὐρανοὶ εὐφρανθῆτε· σκιρτήσατε ὄρη, δίκαιοι χαρῆτε!»

Ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε τόσο βαριὰ ποὺ διακινδυνεύοντας τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶχε διακινδυνεύσει τὴν ἀνθρώπινη εἰκόνα.
Θὰ ἔπρεπε ὁ Θεὸς νὰ γίνει ἄνθρωπος γιὰ νὰ τοῦ ἀποδώσει τὴν ἀρχαία εἰκόνα καὶ τὴν ἰλιγγιώδη ἀξιοπρέπεια παιδιοῦ τοῦ Θεοῦ. Τώρα τὸ πᾶν εἶναι νέο.
Εἶναι ἡ ἀνάπλαση: ἡ ἐπανάληψη αὐτοῦ ποὺ εἶχε προσχεδιασθεῖ στὸν Παράδεισο, ὅταν ὁ Θεὸς στὴ δροσιὰ τοῦ βραδιοῦ ἦλθε νὰ βρεῖ τὸν ἄνθρωπο καὶ συνομίλησε μὲ αὐτόν…

Ὁ Ρωμανὸς Μελωδός, στὸ Κοντάκιο τῆς ἑορτῆς μεταθέτει ποιητικὰ τὴ διήγηση τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἐμπνέει τὸ λειτουργικὸ θέμα τῆς εἰκόνας.
Ἡ παρθένος κατ’ αὐτὴ τὴν ἡμέρα φέρει στὸν κόσμο τὸν Ὑπερούσιο καὶ ἡ γῆ προσφέρει ἕνα σπήλαιο στὸν Ἀπρόσιτο. Οἱ ἄγγελοι ψάλλουν τὴ δόξα του μὲ τοὺς ποιμένες, καὶ οἱ μάγοι ὁδεύουν μὲ τὸ ἄστρο, γιατὶ Αὐτὸς μᾶς γεννήθηκε μικρὸ παιδί, ὁ Θεὸς ὁ πρὸ αἰώνων.

Ἡ πλαστικὴ κίνηση, στὴν εἰκόνα, ἀναχωρεῖ ἀπὸ τὴ μορφὴ ποὺ εἶναι τοποθετημένη στὸ ἄκρο δεξιὸ κάτω καὶ τῆς ὁποίας ἡ κάθετη θέση τονίζεται ἀπὸ τὸν ποιμένα, τοποθετημένο πιὸ ψηλὰ (ἐσχατολογικὴ θέση, ὁ ἄνθρωπος – δένδρο ἀκίνητος στύλος ἑνώνοντας τὴ γῆ καὶ τὸν οὐρανό)· ἡ κίνηση περιγράφει ἕνα κύκλο καὶ σταματᾶ στὸ κέντρο τῆς συνθέσεως, ἀναλύεται σὲ εἰρήνη – shalom τῆς Βασιλείας: Ἡ Βηθλεὲμ ἔχει ἀνοίξει τὴν Ἐδέμ: μέσα στὴ φάτνη εἶναι ξαπλωμένος ὁ «Βότρυς τῆς Ζωῆς».   ….

[2φΑ]

"Ο εσωτερικευμένος.. "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [8/8]

Ο παγκόσμιος εσωτερικευμένος Μοναχισμός

Μπορούμε τώρα να ασχοληθούμε με τις αθάνατες αξίες του Μοναχισμού.
Με την εσωτερίκευση τους μπορούν να καθιερωθούν ως αρχές κάθε χριστιανού. 

Είναι εύκολο να φανεί ότι τις μοναχικές υποσχέσεις για υπακοή, αγνότητα και πτωχεία τις ξαναβρίσκουμε στα τρία αξιώματα της παγκόσμιας ιεροσύνης κάθε χριστιανού: το βασιλικό, το ιερατικό και το προφητικό.

Η ολοκληρωτική υπακοή στο Θεό παραγνωρίζει κάθε αυτάρκεια, κάθε επίδραση που προέρχεται από τον κόσμο.
Αυτός που υπακούει πραγματικά στον Θεό εξουσιάζει τον κόσμο, είναι απόλυτα ελεύθερος και πραγματικά απολαμβάνει το αξίωμα του βασιλιά.

Την αγνότητα την ξαναβρίσκουμε στη μυστηριακή προσφορά κάθε πράγματος που κατέχουμε και της ίδιας μας της ύπαρξης, είναι η παραίτηση και η ολοκληρωτική αφιέρωση μας στο Θεό.
Στην τελετή του ορθόδοξου γάμου προσευχόμαστε για την αγνότητα των συζύγων. 

Αυτή η τελευταία μέσα στην εσωτερικότητά της δεν ανήκει στην τάξη της φυσιολογίας, αλλά αφορά την ίδια τη δομή του πνεύματος.

Πτωχεία, είναι η δεκτικότητα του πτωχού στο σχέδια του Θεού, η προφητική τους οξύτητα, που το μόνο που θέλει είναι να γνωρίζει και να ακολουθεί τον Λόγο μέσα στον κόσμο, το μόνο που ελπίζει είναι να αποκτήσει την ενοίκηση του Πνεύματος.

Η προσευχή όντας ακλόνητη κατάσταση της ψυχής, η προσευχή καμωμένη δεύτερη φύση, μεταμορφώνει θαυματουργικά κάθε επιθυμία, κάθε λόγο, κάθε πράξη σε προσευχή, σε ζωντανό σημάδι της παρουσίας του Θεού, σε έργο δοξολογίας.

Η εσχατολογική τελείωση είναι η βία που αρπάζει τη Βασιλεία, αυτός ο ολοκληρωτισμός της πίστης που επιζητεί μόνο το «ένα ου έστι χρεία», μεταμορφώνοντας τον κόσμο σε Βασίλειο και δικαιοσύνη: κάτω από το φως των Εσχάτων βλέπει και θεωρεί «περίπτερα πυρός».
Είναι μια υπαρξιακή κατάσταση που τείνει στα έσχατα.
Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ενεργεί προσμένοντας, να προετοιμάζεται για την Δευτέρα Παρουσία.

Μέσα από τη ζωή του ο άνθρωπος αφηγείται τι είδε στον Θεό.
Αυτό κάνει και δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.
Η Βασιλεία του Θεού είναι παρούσα μέσα στην ανθρώπινη μαρτυρία και από εκεί φανερώνεται στους άλλους.

athonikoipateres – [2φΑ]

"Ο ασκητισμός κάθε πιστού "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [7/8]

Ο ασκητικός μοναχισμός κάθε πιστού

Ο Μοναχισμός, από την εποχή της επικράτησής του, έχει γίνει ένα αναπόσπαστο μέρος της Εκκλησίας, ακριβώς γιατί εκφράζει έναν πνευματικό τύπο που είναι γενικός, έναν φυσικό κανόνα για όλους τους πιστούς.
Οι μοναχοί «πορεύονται την αποστολική ζωή σύμφωνα με το ευαγγέλιο», δεν είναι τίποτα περισσότερο «από αυτούς που επιθυμούν να σωθούν», «που παίρνουν στα σοβαρά την κλήση για το ένα "ου έστι χρεία", για το οποίο μιλά το Ευαγγέλιο και συνεπώς «γίνονται βιαστές σε όλα» (Νείλος ο Σιναΐτης).
Μένει να εφαρμόσουμε αυτόν τον θεμελιώδη σκοπό στις εκάστοτε συνθήκες όλων των ανθρώπων και του καθενός ξεχωριστά.

Σύμφωνα με τη Νεαρά 133 του Ιουστινιανού «η μοναστική ζωή είναι κάτι ιερό». 

Ο Ασκητισμός δεν είναι ένα σύστημα απλών ηθικών κανόνων, αλλά ένα σύστημα άσκησης που συνεπάγεται πνευματικά δώρα, τα οποία προσφέρονται σε κάθε χριστιανό, όπως εξηγεί ο Κύριλλος Ιεροσολύμων.
Στους Κανόνες του ο Μέγας Βασίλειος συγκρίνει τους μοναχούς με τους «βιαστές» του Ευαγγελίου, οι οποίοι «αρπάζουν την Βασιλεία», και έτσι δίνουν το μέτρο του ανώτερου βαθμού χριστιανικής ζωής.

Βέβαια, ο ασκητισμός ζητεί και συναντά τον Θεό μέσα στην ολοκληρωτική αδυναμία της ανθρώπινης φύσης, που αναγνωρίζεται και βιώνεται ως ελεύθερη και χαροποιός αφιέρωση.

Ολόκληρη η τεχνική του ασκητικού αγώνα συγκεντρώνεται σ’ αυτή την δεκτικότητα: 

« Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ’ αυτού και αυτός μετ’ εμού»
(Αποκ. 3, 20).
Αυτό το χωρίο με τον καθαρά ευχαριστιακό χαρακτήρα, εύκολα ανταποκρίνεται στο
πνεύμα της Θ. Λειτουργίας ή της εσωτερικευμένης Ευχαριστίας, της αδιάλειπτης κοινωνίας.

Σύμφωνα με τους μεγάλους μυστικούς, ο Χριστιανός είναι ένας φτωχός, ζητιάνος της χάρης που ανακαλύπτει Εκείνον που είναι ακόμη πιο φτωχός, ακόμη πιο ζητιάνος, τον ίδιο τον Θεό, που ζητά την αγάπη στέκοντας στην πόρτα της καρδιάς του ανθρώπου. 

Ο Χριστιανός, λοιπόν, είναι αυτός που ακούει και ανοίγει την πόρτα· το μοιρασμένο φτωχικό φαΐ καταλήγει στο Δείπνο της Βασιλείας.

Η ψυχή τότε μόνο αποκτά ολοκληρωμένη ωριμότητα, με το να κατευθύνει ασταμάτητα τον εαυτό της προς τον Έτερον, όταν πάψει πλέον να ανήκει στον εαυτό της. 

Η ταπεινοφροσύνη-υπακοή μορφώνουν μέσα μας τον Εσταυρωμένο Χριστό: είναι ο ριζικός παραμερισμός κάθε οικειοποίησης της χάριτος ή του Αγίου Πνεύματος.

Αυτή η αντισκεπτική τάση αντιπαραβάλλει τον Έρωτα στην Αγάπη συγχέοντας την εσωτερικότητα με την εγωκεντρικότητα.
Για τον Γρηγόριο Νύσσης όμως, ο Έρως ανθίζει σε Αγάπη και αγάπη για τον γείτονα: 

«Επιτεταμένη αγάπη, έρως λέγεται.
«Ο Θεός είναι ο Πατέρας της Αγάπης και του Έρωτος». Τα δύο είναι συμπληρωματικά.

Ο Έρωτας κινείται από το Άγιο Πνεύμα, εξέρχεται για να συναντήσει την Θεία Αγάπη. 

Αυτό επιτρέπει στον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή να εισαγάγει το ισάξιο της μοναχικής ζωής για τους λαϊκούς που ζουν μέσα στον κόσμο -για τους μοναχούς τη θεωρία και για τους δραστήριους λαϊκούς το ασταμάτητο αίσθημα μιας αόρατης εγγύτητας.
Επιπλέον, σχετικά με το πρόσλημα της πράξης ή θεωρίας ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ επαναλαμβάνει: «Απόκτησε την εσωτερική ειρήνη, και πλήθος ανθρώπων γύρω σου θα βρουν την σωτηρία».

Το μεγάλο κατόρθωμα της γενίκευσης και εκλαΐκευσης της μοναχικής μεθόδου, με τρόπο ώστε ο καθένας να μπορεί να βρει το ισάξιο του, ανήκει στον Νικόλαο Καβάσιλα, λαϊκό και μεγάλο λειτουργιολόγο του 14ου αι.
Η πραγματεία του πάνω στα μυστήρια φέρει τον γνωστό τίτλο «Η εν Χριστώ Ζωή».

Σ’ αυτή τη μυστηριακή και λειτουργική όψη της Εκκλησίας, αποκαλύπτει την καρδιά της μυστικής εμπειρίας για όλους, το μυστικό της εν Χριστώ ζωής, που η Εκκλησία προσφέρει σε όλους και στον καθένα.

athonikoipateres – [2φΑ]

"Ασκητική.. "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [6/8]

Η ασκητική ζωή

Την ασκητική ζωή την καθορίζει εξολοκλήρου η δίψα για τον Θεό.
Εάν κανείς επιθυμούσε να την ορίσει, θα μπορούσε να πει ότι είναι ο βαθμός σταθερότητας αυτής της επιθυμίας, αυτής της δίψας για τον Θεό.
Να γιατί η ταπεινοφροσύνη είναι πάνω απ’ όλα η δύναμη που τοποθετεί τον άξονα της ζωής μας στον Θεό και καταστρέφει εντελώς ριζικά κάθε εκδήλωση μνησικακίας ή εγωκεντρισμού: Είναι επίσης η τέχνη να βρίσκεται ο καθένας ακριβώς στη θέση του.

Το Ευαγγέλιο μας έδωσε δύο εικόνες: του φίλου του Νυμφίου και του δούλου του Κυρίου. 

Στον αόρατο πόλεμο που διεξάγουν οι ασκητές, η προσοχή είναι στραμμένη στην πνευματική πηγή του κακού.
Η αμαρτία δεν έρχεται από κάτω, αλλά από ψηλά, από το πνεύμα, τον πεπτωκότα άγγελο. 

Να γιατί ο ασκητισμός είναι η κυριαρχία του πνευματικού πάνω στο υλικό και στο ψυχικό χωρίς να καταστρέφει τίποτα απ’ αυτά.
Η ασκητική πολιτεία δημιουργεί την καλύτερη ισορροπία: ποτέ δεν είναι μια απλή καταστροφή των παθών, αλλά θεραπεία και μεταμόρφωσή τους.

Ο αληθινός ασκητής είναι ο μανικός εραστής του Θεού και της δημιουργίας του. 

Βλέποντάς την από κάτω, η ασκητική ζωή είναι ένας ασταμάτητος αγώνας. 

Βλέποντάς την από ψηλά, είναι ένας προοδευτικός φωτισμός της ανθρώπινης ύπαρξης, η «πνευμάτωσή» της από τις άκτιστες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. 

«Καθάρισαν ημάς από πάσης κηλίδας· ελθέ και σκήνωσον εν ημίν», προσεύχεται η Εκκλησία.

Ο ασκητής πρωταρχίζει θεωρώντας τη δική του ανθρώπινη κατάσταση, γιατί «κανένας δεν μπορεί να γνωρίσει τον Θεό εκτός και αν πρώτα γνωρίσει τον εαυτό του».
«Αυτός που αντιλαμβάνεται την αμαρτωλότητα του είναι μεγαλύτερος απ’ αυτόν που ανασταίνει τους νεκρούς».
«Αυτός που είδε τον εαυτό του είναι ανώτερος απ’ αυτόν που είδε τους αγγέλους». 

Έτσι η άσκηση, μας εισάγει στην τέλεια κατανόηση της φθοράς που προκαλεί το κακό στην ανθρώπινη ψυχή μας και είναι κάτι σαν ασκητικό σκάφανδρο για να καταδυθείς και να εξερευνήσεις τις γεμάτες τέρατα αβύσσους της. (Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι στις μέρες μας δίνουν μεγάλη σημασία στα ασκητικά κείμενα). 

Αφού πάρει αυτή την τρομακτική «φωτογραφία» της ίδιας της αβύσσου, η ψυχή αποβλέπει στο θείο έλεος.
«Από την άβυσσο της ανομίας μου εβόησα προς την άβυσσο του ελέους Σου».

Η άνοδος είναι σταδιακή. Χωρίς να επιδιώκει μιαν ακατόρθωτη «μίμηση» του Χριστού, ο μοναχός τον ακολουθεί ενδόμυχα:
«Η αγνότητα της καρδιάς είναι η αγάπη όσων πέφτουν από αδυναμία».
Η ψυχή διαστέλλεται, ανοίγει για να αγαπήσει όλον τον κόσμο και απαλλάσσεται από κάθε κατάκριση.
«Αυτός που έχει εξαγνιστεί βλέπει την ψυχή του διπλανού του», «κανένας δεν του φαίνεται αμαρτωλός» και «εάν δεις τον αδελφό σου να αμαρτάνει, σκέπασέ του τους ώμους με τον μανδύα της αγάπης σου».
Είναι το πέρασμα από το φόβο στην αγάπη: «Ο τέλειος απορρίπτει τον φόβο, αποστρέφεται τους επαίνους και αγαπά με όλη του την καρδιά».

«Τι είναι η αγαπώσα καρδιά;», ρωτά ο Ισαάκ ο Σύρος.
«Είναι η καρδιά που φλέγεται από αγάπη για ολόκληρη την κτίση, τους ανθρώπους, τα πουλιά, τα θηρία, τα πονηρά πνεύματα.
Κινούμενη από άμετρη ευσπλαχνία προσεύχεται ακόμη και για τα ερπετά».
Σ’ αυτό το επίπεδο δεν τίθεται θέμα γνώσης του Θεού: «Η γνώση γίνεται αγάπη».
«Αγάπη είναι ο Θεός που ρίχνει το βέλος του, τον Μονογενή Του Υιό, αφού έχει βρέξει την τριπλή του αιχμή με το Ζωοποιό Πνεύμα· η αιχμή είναι η πίστη η οποία όχι μόνο εισάγει το βέλος, αλλά και τον τοξότη μαζί του» (Γρηγόριος Νύσσης).
Ο Θεός εισέρχεται στην ψυχή και η ψυχή μεταναστεύει στον Θεό.

athonikoipateres – [2φΑ]

"Ο νηφάλιος βίος "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [5/8]

Ο νηφάλιος μοναχικός βίος

Σε αντίθεση με κάθε ρομαντική ευαισθησία, με κάθε «εσωτερική μουσική», με κάθε ψυχισμό, η ασκητική ζωή είναι νηφάλια, απαλλαγμένη από συναισθηματισμούς· κάθε υγιής συγκίνηση κοσκινίζεται αυστηρά.
Αποκλείεται κάθε ορατό ή αισθητό φαινόμενο, κάθε αισθητικότητα.

«Αν ένας άγγελος σου φανερωθεί, μη δεχτείς το όραμα.
Ταπεινώσου και πες: Δεν είμαι άξιος να τον κοιτάξω».
Στον Σατανά που εμφανίζεται με την μορφή του Χριστού, ένας μοναχός απαντά:
«Δεν επιθυμώ να δω τον Χριστό σ’ αυτό τον κόσμο, αλλά στον ερχόμενο».

«Μην προσπαθείς να διακρίνεις κατά τη διάρκεια της προσευχής, κάποια εικόνα ή μορφή», λέει ο Νείλος ο Σιναΐτης.
Η μέθοδος είναι να εσωτερικευθεί η πνευματική ζωή προσανατολισμένη στον «σκηνούντα εν ημίν», με το νόημα που έχει στον Ιωάννη:
«Προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ’ αυτώ ποιήσομεν».

Ο Θεός είναι πιο οικείος στον άνθρωπο απ’ ότι ο άνθρωπος στον ίδιο του τον εαυτό. 

Για τον βαπτισμένο Χριστιανό, ο Χριστός είναι η εσωτερική πραγματικότητα του είναι του.
Χωρίς να καταργεί το χάσμα, η θεία ύπαρξη το γεμίζει με την παρουσία της, με την αόρατη μα φλογερή της εγγύτητα.

«Εάν είσαι καθαρός οι ουρανοί βρίσκονται μέσα σου και βρίσκονται μέσα σου, ώστε να δεις το φως, τους Αγγέλους και τον Κύριο».
Αυτό που ήταν «εν υψηλοίς και εν αρχή», μετά την Ενανθρώπιση έρχεται να θρονιαστεί στην καρδιά του ανθρώπου.

athonikoipateres – [2φΑ]

"Το νόημα της συνέργειας "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [4/8]

Το αληθινό νόημα της «συνέργειας»

Σύμφωνα με τους ασκητές, οι «αρετές» δεν είναι κάτι διαφορετικό από τον δυναμισμό του ανθρώπου, τον ενεργοποιημένο με την παρουσία του Θεού.
Οι πατέρες διακρίνουν μεταξύ της ελευθερίας, της ελευθερίας της βουλήσεως και της ελευθερίας των έργων.
Μας βεβαιώνουν για την ελευθερία της επιθυμίας για σωτηρία και θεραπεία, αφήνοντας την δραστική ενέργεια αποκλειστικά στον Θεό.
Σε κάποιον βαθμό βέβαια, αυτή η επιθυμία είναι ήδη ενεργούσα, γιατί ανταποκρίνεται στην επιθυμία του Θεού να σώσει τον άνθρωπο και συνεπώς προσελκύει τη χάρη.
«Πιστεύω, Κύριε, βοήθει μοι τη απιστία».

Σε κάθε αναστεναγμό, σε κάθε πέταγμα που κάνει το δημιούργημα να ξεπεράσει τον εαυτό του, απαντά η χάρη που φέρει μέσα του.
Αυτό ακριβώς είναι το νόημα των λόγων του αγίου Μαξίμου: «ο άνθρωπος έχει δύο φτερούγες· την ελευθερία και την χάρη».
Η χάρη από την ίδια της την φύση είναι η μήτρα των δύο πρωτοβουλιών, των δύο γενηθήτω (θείου και ανθρώπινου) δίνεται όμως μόνο με τη δική μας ολοκληρωτική προσφορά.
«Είναι ο Θεός που βάζει τις αρετές στην ανθρώπινη καρδιά», όμως μένει στον άνθρωπο «η σκληρή δουλειά και ο ιδρώτας».

Θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε το ακόλουθο παραδοξολόγημα:
ο Θεός εργάζεται και ο άνθρωπος ιδρώνει. Θέμα «αξιέπαινης» εργασίας δεν τίθεται.
Ο ακριβής ορισμός της συνέργειας είναι ότι το έργο του ανθρώπου συντελείται μέσα στο έργο του Θεού.
Δεν τίθεται όμως ούτε θέμα ανταμοιβής. «Ο Θεός είναι ο δημιουργός και σωτήρας μας. 

Δεν είναι αυτός που μετράει και ζυγίζει την αξία των έργων μας» (όσιος Μάρκος ο Ασκητής).
Εάν ο Θεός κοιτούσε τα προσόντα, τότε κανένας δεν θα έμπαινε στη Βασιλεία του Θεού. 

«Ο Θεός ενεργεί για όλα μέσα μας, για την αρετή, τη γνώση, τη νίκη, τη σοφία, την αγαθότητα και την αλήθεια», σημειώνει ρητά ο άγιος Μάξιμος.

Κάθε αλήθεια όμως είναι παράδοξη, έχει αντινομίες.
Με άλλα λόγια η ψυχή δεν τείνει στη σωτηρία (με την «σωτηριακή» έννοια της ατομικής σωτηρίας), αλλά στην ανταπόκριση που προσδοκά ο Θεός από τον άνθρωπο.

Στο κέντρο του φοβερού οράματος του βιβλικού Θεού (που δεν είναι ακριβώς ο ίδιος με τον Θεό των θεολόγων, αφού ο Θεός ποτέ δεν περιορίζεται από ένα δόγμα), δεν υπάρχει μονάχα η αλληλεπίδραση της χάρης και της αμαρτίας, του κριτή και του ενόχου, αλλά πάνω απ’ όλα και ουσιαστικά η Ενανθρώπιση: η συνάντηση και κοινωνία της αγάπης του Θεού που κατεβαίνει και της αγάπης του ανθρώπου που ανέρχεται. 

Εάν είναι αναγκαίο να σώσουμε κάτι σ’ αυτό τον κόσμο, πάνω απ’ όλα πρέπει να σώσουμε αυτή την αγάπη που ο Θεός πρώτος έδωσε στον άνθρωπο, μια αγάπη που μας υπερβαίνει, μας καταπλήσσει και μας συγκλονίζει.
Τα λειτουργικά κείμενα την εκφράζουν με ένα όνομα που είναι ήδη γεμάτο χάρη: 

"φιλάνθρωπος Θεός".

athonikoipateres  -  [2φΑ]

"Ισαγγελική κλήση "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -   ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [3/8]

Ο αγγελισμός της μοναστικής κλήσης

Τα λειτουργικά κείμενα αποκαλούν τους μοναχούς ισαγγέλους ή ακόμη επίγειους αγγέλους συσχηματίζοντας τους με την σταυρωμένη αγάπη.
Ένας μοναχός δεν είναι ένας υπεράνθρωπος, αλλά αυτός που βρίσκει την αλήθειά του αναγνωρίζοντας τη λειτουργική του οντότητα.
Είναι ο άνθρωπος του Sactus, αυτός που ζει με όλο του το είναι: «Υμνώ τον Θεόν μου έως υπάρχω».
Για να ανταποκριθεί σ’ αυτή την κλήση, του δόθηκε η χάρη: «…εσφραγίσθητε τω Πνεύματι της επαγγελίας τω Αγίω, ος έστιν αρραβών της κληρονομιάς ημών… εις έπαινον της δόξης αυτού» (Εφεσ. 1-14).
Δεν είναι αυτός που κάνει προσευχή, αλλά αυτός που είναι προσευχή σαρκωμένη.

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος συνθέτει θαυμάσια τη ζωή του: «Πορεύομαι δοξολογώντάς σε».
« Η δόξα σου Χριστέ, είναι ο άνθρωπος που έθεσες άγγελο και υμνωδό της ακτινοβολίας Σου, μοναδική προσφορά που μου απομένει από όλα όσα βρίσκονται στην δικαιοδοσία μου» λέει ο άγιος Γρηγόριος.
Ανάλογα και ο Γρηγόριος ο Παλαμάς: «φωτισμένος… ήδη σε τούτη εδώ τη γη, ο άνθρωπος γίνεται όλος θαύμα. Συναγωνίζεται τις ουράνιες δυνάμεις σε αδιάκοπη υμνολογία· μένοντας στη γη, ίδιος άγγελος, οδηγεί στο Θεό κάθε δημιούργημα».

Τα λόγια «ει θέλεις τέλειος γενέσθαι πώλησον τα υπάρχοντά σου», οι μοναχοί το κατανόησαν ως «πώλησε όλα όσα είσαι».
Αυτή είναι η ολοκληρωτική αφιέρωση της ίδιας μας της ύπαρξης.
Αφού δώσουμε όλα όσα έχουμε, ύστερα προσφέρουμε όλα όσα είμαστε.
Είναι αυτό το ένα «ου έστι χρεία», για το οποίο μιλά το Ευαγγέλιο, που κάνει τους μοναχούς «βιαστές που αρπάζουν την Βασιλεία του Θεού», μάρτυρες της έσχατης πραγματικότητας που ζουν από τώρα την «πρώτη ανάσταση».
Να γιατί την εποχή των Πατέρων της Εκκλησίας η αποστολικότητα δεν είχε να κάμει με ειδική ιεραποστολική δράση· η έκφραση «αποστολικός άνδρας» προϋπέθετε τον άνθρωπο εκείνο που με την κλήση του Θεού έκανε πράξη τις υποσχέσεις του Ευαγγελίου του Μάρκου (16, 17-18).

Ο άνθρωπος ξέπεσε πιο κάτω από τον εαυτό του, όμως ο μοναχισμός τον ανυψώνει πάνω από τον εαυτό του και του δίνει πίσω την ανθρώπινή του αξιοπρέπεια, την θαυμαστή, του ανακαινισμένου εν Χριστώ.
Το θαύμα στο γάμο της Κανά είναι η κλασσική εικόνα της μεταμόρφωσης της ανθρώπινης ύπαρξης· είναι η μετάνοια, η παλιγγενεσία, ο πραγματικός θάνατος και η ακόμη πιο πραγματική ανάσταση.
«Όλα γίνονται καινά», αναφωνεί ο Απόστολος Παύλος.

Σχετικά με το νόημα της γύμνωσης του ανθρώπου στην ώρα του βαπτίσματος, ο Νικόλαος Καβάσιλας γράφει: «Τώρα προσεγγίζουμε το αληθινό φως χωρίς να παίρνουμε τίποτα μαζί μας… Αφήνουμε τους δερμάτινους χιτώνες και δείχνουμε ότι επιστρέφουμε από τον ίδιο δρόμο και σπεύδουμε προς τους βασιλικούς χιτώνες… 

Έτσι το νερό αυτό καταστρέφει τη μια ζωή και φέρνει την άλλη στην επιφάνεια».

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης μιλά για μιαν άλλη ανθρώπινη φύση· γι’ αυτόν, το πρόσωπο που δεν καθοδηγείται από το Άγιο Πνεύμα, δεν είναι ανθρώπινη ύπαρξη. 

Το θαυμάσιο νόημα του μοναχισμού είναι ακριβώς αυτός ο δυναμισμός, αυτή η βία, αυτός ο μαξιμαλισμός που επιδιώκει μόνο το έσχατο, αυτή η μωρία για την οποία μιλά ο Απόστολος Παύλος.

Ενώ η κοινή λογική επιμένει ότι «ο Θεός δεν ζητά τόσα πολλά», ο μοναχισμός διακηρύσσει ubi et orbi (σ’ ολόκληρο τον κόσμο) ότι «Θεός ζηλωτής και εκδικών Κύριος, Κύριος μακρόθυμος και μεγάλη η ισχύς αυτού».

athonikoipateres – [2φΑ]

"Αίμα και άσκηση "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [2/8]

Καταβολές

….   Ο μάρτυρας, κηρύττει τον Χριστό δίνοντας τον εαυτό του «θέαμα» ενώπιον του Θεού, των αγγέλων και των ανθρώπων.
Αναδείχνεται σε ζωντανό και πολύ χτυπητό σύμβολο μιας ολοκληρωτικής πίστης στον Χριστό.

Ο Ωριγένης έγραψε κάτι πολύ σκληρό για όλους μας, λέγοντας ότι ο καιρός της ειρήνης ευνοεί τον Σατανά, που κλέβει τους μάρτυρες από τον Χριστό και την δόξα από την Εκκλησία.
Υπάρχει μια ξεχωριστή παρουσία του Χριστού μέσα στην ψυχή του μάρτυρα, με την ζωντανή αναβίωση της Σταύρωσης Του.
«Μπορείτε να πιείτε το ποτήριο από το οποίο εγώ πίνω;» ρωτά ο Κύριος μας τους Αποστόλους. Και οι Απόστολοι πίνουν με την σειρά.
Σύμφωνα με το χωρίο αυτό, η ζωή του μάρτυρα γίνεται σύμμορφη με το Ευχαριστιακό Ποτήριο. Ακολουθώντας την πιο αρχαία παράδοση, κάθε μάρτυρας την στιγμή του θανάτου του, μιμείται τον ευγνώμονα ληστή και εισέρχεται αμέσως στη Βασιλεία του Θεού.

Το διάταγμα της ανεξιθρησκίας του Μεγάλου Κωνσταντίνου βάζει την Εκκλησία μέσα στην Ιστορία και της προσφέρει ένα νομικό status (καθεστώς) και μια ύπαρξη «ειρηνική» αφού προστατεύεται από τον νόμο της πολιτείας.
Από κει και πέρα η μαρτυρία που δίνουν οι μάρτυρες γι’ αυτό το ένα «ου έστι χρεία» και τον έσχατο σκοπό της ύπαρξης, πέρασε στον Μοναχισμό και εκεί μεταμορφώνεται σε χαρισματική λειτουργία του εσχατολογικού μαξιμαλισμού.

Η μοναστική πολιτεία θα θεωρηθεί δεύτερο βάπτισμα.
Έτσι το «βάπτισμα της ασκήσεως» αντικαθιστά το «βάπτισμα του αίματος» των μαρτύρων.   ….

athonikoipateres – [2φΑ]

"Μοναχισμός και κόσμος "

Δ΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [1/8]

….   Οι δύο δρόμοι της ζωής, ο ένας μέσα στον κόσμο και ο άλλος στο περιθώριο του κόσμου, εμφανίζονται συμπληρωματικοί.
Στην ιδανική τους κατάσταση κινούνται μέσα στην ίδια πραγματικότητα, δικαιώνοντας ο ένας τον άλλο, ώστε να ανταποκριθούν στη πληρότητα που κυοφορεί η ενανθρώπηση.
Οι μοναχοί εγκαταλείπουν αυτό τον κόσμο, για να τον ευλογήσουν αμέσως μετά στην έρημο και να τον βαστάξουν στην αδιάλειπτη προσευχή.
Είναι ίσα-ίσα στην κορύφωση της πίστης των μοναχών που βρίσκει ο κόσμος τα πραγματικά του κριτήρια, την κλίμακα σύγκρισης, τον «κανόνα ζωής», το αλάτι που εξουδετερώνει την σήψη.
Επιδιώκοντας το αδύνατο, ο μοναχισμός σώζει τον κόσμο από την πιο φοβερή αυτάρκεια: Την αυτοπεποίθηση, την αυτοϊκανοποίηση, την αυτολατρεία.

Στη διαμόρφωση του Χριστιανικού τύπου, ο οποίος ξεπερνά όλους τους κοινωνικούς τύπους, στην ίδια την καινοτομία του «καινού ανθρώπου», ο μοναχικός ασκητισμός έπαιξε έναν αποφασιστικό παιδαγωγικό ρόλο.
Το πνεύμα της προσευχής και της λατρείας που τον διακατέχει, η διάκριση των πνευμάτων, η καλλιέργεια της πνευματικής εγρήγορσης, η στρατηγική του στον «αόρατο πόλεμο» με τις δαιμονικές δυνάμεις, η γνώση της ανθρώπινης καρδιάς και ο έλεγχος του πνευματικού πάνω στο σαρκικό φτάνουν σ’ ένα θαυμαστό επίπεδο τελειότητας και γίνονται «ο καθρέφτης της συνείδησης», στον οποίο ο κόσμος μπορεί να καθρεφτιστεί και να κρίνει τον εαυτό του.

Ο δρόμος βέβαια είναι όλο εμπόδια. Πρέπει να ξεπεραστεί η εύκολη περιφρόνηση του ανθρώπινου και με αφετηρία τον ασκητισμό, να αποκατασταθεί η ύλη, το σώμα, η αναστημένη σάρκα.

Αντίθετα με την άποψη που επικρατεί, ο μοναχός δεν είναι αυτός που περιορίζει την ύπαρξή του, αλλά αυτός που τη διαστέλλει, αυτός που ζει αληθινά κατ’ εικόνα του Θεού του ζώντος.
Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο μοναχισμός δεν είναι καθόλου μια «φιλοσοφία της αρετής» ή χειρότερα ένα «σύστημα αρετών», αλλά η εμπειρική συμμετοχή, η αδιάλειπτη κοινωνία με το «απολύτως έτερον».

Να, γιατί ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος συνεχώς μας λέει ότι αυτό που αρμόζει στον μοναχό είναι ο ακλόνητος έρωτας για τον Θεό, τον οποίο πρέπει να αγαπά όπως ο εραστής αγαπά την αγαπημένη του.
Σύμφωνα με τους μαθητές του, ο ίδιος «φλεγόμενος από θείον έρωτα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά αδιάλειπτη προσεχή, τίποτα άλλο παρά ανέκφραστη αγάπη για τον Θεό».

Οι Πατέρες της ερήμου ποτέ δεν σταμάτησαν να μας επαναλαμβάνουν ότι κανένας μοναχισμός και καμιά ιδιωτική γνώση της αγάπης δεν προσεγγίζει τον Θεό.
Ωστόσο ο πραγματικός μοναχισμός ποτέ δεν οδηγεί στην απομόνωση, αφού το καθήκον του δεν είναι μονάχα να ενώσει τον άνθρωπο με την Αγία Τριάδα, αλλά να εκφράσει την αλήθεια για τον άνθρωπο ανάμεσα στους ανθρώπους.   ….

athonikoipateres – [2φΑ]

"Ιερός χώρος και χρόνος "

Γ΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΙΕΡΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ
Από το βιβλίο «Η Ορθοδοξία»

Ο ιερός χρόνος

Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, ο χώρος κι ο χρόνος δεν είναι καθαρές μορφές. 

Ο χώρος δεν είναι απλά ένα είδος σάκου, όπου είναι ριγμένα τα άτομα.
Δεν είναι ούτε και το a priori του υπερβατισμού, ένα υποκειμενικό δίκτυ που θα έριχνε το πνεύμα μας πάνω στα πράγματα για να τα γνωρίσει.
Ο χώρος και ο χρόνος υπάρχουν αντικειμενικά, είναι το μέτρο της υπάρξεως, μία απ’ τις διαστάσεις της.
Ο ρόλος των είναι να κατατάσσουν, αλλά και να χαρακτηρίζουν ποιοτικά τα πράγματα, που δεν υπάρχουν παρά μες στις μορφές αυτές, τις αναπόσπαστες από κάθε δημιούργημα.
Αποκαλύπτουν την κατάσταση της υγείας των πραγμάτων, την οντολογική κράση των.

Όταν ο άγγελος της Αποκαλύψεως αγγέλλει το τέλος του άρρωστου χρόνου, αγγέλλει το τέλος του μαθηματικού χρόνου, που έχει αποσυντεθεί σε χωριστές στιγμές, το τέλος της ασυντέλεστης χρονικής διάρκειας και το πέρασμα προς την τελειωμένη διάρκεια, προς το ποιοτικό πλήρωμα του χρόνου, μες στο οποίο ο χρόνος συντελείται. 

Η βιβλική αντίληψη έχει κατανοηθεί θαυμάσια από τον Ιερό Αυγουστίνο, που υποστηρίζει ότι ο κόσμος και ο χρόνος δημιουργήθηκαν μαζί: «ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε μέσα στον χρόνο, αλλά μαζί με τον χρόνο».

Τούτο θέλει να ειπεί ότι η αρχή του χρόνου είναι καλή αυτή καθ’ εαυτή, ότι η ζωή στον Παράδεισο και στην Βασιλεία του Θεού υπάρχει μες τον ιδικό της χρόνο, δηλαδή με την ιδική της τάξη διαδοχής των γεγονότων.
Η αιωνιότητα των πλασμάτων δεν είναι απουσία του χρόνου και ιδίως δεν είναι ο χρόνος μας, κολοβωμένος από το τέλος του, αλλά η θετική μορφή του χρόνου.
Είναι ο χρόνος μες τον οποίο το παρελθόν διατηρείται ακέραιο και το παρόν είναι ανοικτό στο άπειρο των αιώνων.

Είναι το «μνημόσυνο της Βασιλείας», το να βρισκόμαστε μνημονευμένοι σ’ αυτήν και να είμαστε ολοκληρωτικά παρόντες στο βλέμμα του Αιωνίου.
Πρέπει λοιπόν να ξεχωρίζουμε ανάμεσα στον βέβηλο, εφθαρμένο και αρνητικό χρόνο της πτώσεως και στον ιερό, εξαγορασμένο και προσανατολισμένο χρόνο της σωτηρίας.

Ο ιερός χώρος

Ό,τι είναι ο χρόνος ως προς τη διάρκεια, είναι ο χώρος ως προς την έκταση.
Ο βέβηλος χώρος υπόκειται στον νόμο της εξωτερικότητας, της εξωτερικής διατάξεως των όντων, αλλά το συνυποστατικό «Εν» εν Χριστώ, καταργεί τη θέση του ενός πλάι στο άλλο και πραγματώνει κάτι περισσότερο από την ενότητα της απλής συνυπάρξης.

Ο Χριστός λέγοντας στη Σαμαρείτιδα «Έρχεται ώρα ότε ούτε εν τω όρει τούτω ούτε εν Ιεροσολύμοις προσκυνήσετε τω Πατρί» (Ιω. Δ’ 21), εκφράζεται για τον εαυτό του, ως ιερό τόπο, που είναι πανταχού παρών και που αναιρεί την αποκλειστικότητα κάθε εμπειρικού τόπου.
Έκτοτε, κάθε επίσκεψη σε έναν ναό είναι ήδη μια προσκύνηση στον ιερό τόπο.
Τούτο εξηγεί την πολλότητα των τόπων, που καθένας των έχει την έννοια του κέντρου, ακριβώς επειδή δεν είναι κέντρα γεωγραφικά, αλλά κοσμικά, τοποθετημένα όχι στην οριζόντια, αλλά στην κατακόρυφη διάσταση, που ενώνει κάθε σημείο με το επέκεινα.
Έτσι, η ευλογία του ελαίου, του άρτου, του οίνου και του σίτου, ξεκινώντας από κάθε ναό, αγιάζει τα στοιχεία αυτά σε όλη την επιφάνεια της γης, όπως κι η ευλογία των τεσσάρων σημείων του κόσμου κατά την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Οι τόποι αυτοί είναι τα σημεία στα οποία διασταυρώνονται όλα τα επίπεδα: καταχθόνια, γη και ουρανός.
Εικόνα των είναι το όρος το Άγιον, το δένδρο του κόσμου, ο κεντρικός στύλος ή η Κλίμαξ, όπως και το όρος Θαβώρ (που φανερά προέρχεται από το tabbur = ομφαλός) και το όρος Γαριζίμ (που λέγονταν «ομφαλός της γης», tabbur erez, Κρ. Η’ 37).
Για τούτο και κατά την ραββινική παράδοση, η γη του Ισραήλ δεν καταποντίστηκε από τον κατακλυσμό.

Κατά μία Χριστιανική παράδοση, ο Γολγοθάς είναι το κέντρο του κόσμου.
Εδώ πλάσθηκε ο Αδάμ, εδώ υψώθηκε ο Σταυρός και στους πρόποδες του βρίσκονταν ο τάφος του Αδάμ, συνηθισμένο αγιογραφικό θέμα.
Επίσης, η ρίζα του δένδρου του κόσμου κατεβαίνει ως την κόλαση, η κορυφή του εγγίζει τον ουρανό και τα κλαδιά του συμβολίζουν τα διάφορα επίπεδα του ουρανού.   ….

Όπως ο ιερός χρόνος ανταποκρίνεται στη βαθιά νοσταλγία της αιωνιότητας, έτσι ο ιερός χώρος ανταποκρίνεται στην δίψα του χαμένου Παράδεισου.
Σ’ αυτές τις υπερβάσεις του εμπειρικού, που ενεργεί το ιερό, ο άνθρωπος ξαναβρίσκει μερικώς τον πρώτο του κλήρο και κατευθύνεται προς την πλήρωσή του.  ….

orp – [2fA]

"Σύγχρονη άσκηση "

Β΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Παύλος Ευδοκίμωφ 

-  ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΣΚΗΣΗ

Ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από επιπρόσθετη καταπόνησι.
Τρίχινα ρούχα, αλυσίδες, φραγκελλώσεις, θα εκινδύνευαν να τον συντρίψουν χωρίς λόγο.

Η αυτονέκρωση συνίσταται ίσως στην απελευθέρωση από κάθε ανάγκη διεργετικών: ταχύτητα, θόρυβο, ειδικά διεργετικά, κάθε είδους αλκοολικά.
Άσκηση θα ήταν μάλλον ή επιβαλλόμενη ανάπαυση, η πειθαρχία της ηρεμίας και της σιωπής, όπου ο άνθρωπος βρίσκει την ικανότητα να σταθεί για την προσευχή και τον στοχασμό, στην καρδία του θορύβου του κόσμου να ακούει την παρουσία των άλλων.

Άσκηση θα ήταν μάλλον η χαρούμενη απάρνηση του περιττού, το μοίρασμα με τους φτωχούς, μια χαρούμενη ισορροπία, μια δοξολογία.

-  ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Η μετάνοια δεν είναι μια πράξη, που μπορεί να τελειώσει, αλλά μια σταθερή κατάσταση της ψυχής, η οποία βαθαίνει όσο πιο πολύ πλησιάζει το τέρμα.

vimaorthodoxias – anastasiosk

[2fA]

"Εξαήμερος Συμφωνία! "

                                                                 Η Αγία Άννα

Παῦλος Εὐδοκίμωφ  -  Ἡ βιβλική ἄποψη τῆς ὡραιότητος
[ἀπό τό βιβλίο «Ἡ τέχνη τῆς εἰκόνας – θεολογία τῆς ὡραιότητος»

Τὸ ὡραῖο εἶναι ἡ λαμπρότης τοῦ ἀληθινοῦ, ἔλεγε ὁ Πλάτων: βεβαίωση ποὺ τὸ δαιμόνιο τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας συμπλήρωσε ἀφοῦ ἐπινόησε ἕνα μοναδικὸ ὅρο, τὴν καλοκαγαθία, ποὺ κάνει τὸ καλὸ καὶ τὸ ὡραῖο, τὶς δύο πλαγιὲς μιᾶς μοναδικῆς κορυφῆς.
Στὸν τελευταῖο βαθμὸ τῆς συνθέσεως, αὐτὸν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τὸ ἀληθινὸ καὶ τὸ καλὸ προσφέρονται στὴ θεωρία, ἡ ζωντανὴ συμβίωσή τους σημειώνει τὴν ὁλοκληρία τοῦ ὄντος καὶ ἐκπέμπει τὴν ὡραιότητα.

Τὸ πουλὶ ἐπάνω στὸν κλάδο, ὁ κρίνος στοὺς ἀγρούς, τὸ ἐλάφι στὸ δάσος, τὸ ψάρι στὴ θάλασσα, τὰ ἀναρίθμητα πλήθη εὐθύμων ἀνθρώπων, διακηρύττουν μὲ ἀγαλλίαση: ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη!
Ἀλλὰ πιὸ κάτω, καὶ σὰν νὰ φέρονται ὅλες αὐτὲς οἱ φωνές, ἀκούγεται ἀπὸ βαθειὰ ἡ φωνὴ αὐτῶν ποὺ προσφέρουν θυσία: ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη!

Οἱ θυσιασμένοι, οἱ μάρτυρες, αὐτοὶ οἱ τραυματισμένοι φίλοι τοῦ Νυμφίου, οἱ ὁποῖοι δίνονται σὰν θαύμασμα στοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ἀνθρώπους, παριστοῦν τὶς βασικὲς συμφωνίες τῆς ἀπείρου ὠδῆς τῆς σωτηρίας.

Τοὺς θερισμένους στάχεις, ὁ Κύριος τοὺς τοποθετεῖ στοὺς σιτοβολῶνες τῆς βασιλείας του.
Ἡ παράδοση βλέπει, σ’ αὐτό, τὴν ἐν Χριστῷ διαμόρφωση μέσα στὴν ὡραιότητα· ὁ Νικόλαος Καβάσιλας, ὁ μεγάλος λειτουργιολόγος τοῦ ΙΔ΄ αἰ., τὸ λέγει, ὅταν μιλᾶ γιὰ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀγάπησαν ὑπεράνω ἀπὸ ὅλα τὴν ὑπέρτατη Ὡραιότητα, σπόρο τοῦ θείου, ἀγάπη ριζωμένη μέσα στὴν καρδιά.

Παράγοντας τὸν κόσμο ἀπὸ τὸ μηδέν, ὁ Δημιουργός, σὰν θεῖος ποιητής, συνθέτει τὴν Συμφωνία του σὲ ἕξι ἥμερες, τὸ Ἑξαήμερο, καὶ σὲ κάθε μία τῶν πράξεων του «εἶδεν ὅτι καλόν».

Τὸ ἑλληνικὸ κείμενο τῆς βιβλικῆς διηγήσεως λέγει καλό-ὡραῖο καὶ ὄχι ἀγαθὸ-καλό, ἡ ἑβραϊκὴ δὲ λέξη σημαίνει τὰ δύο ταυτόχρονα.
Ἐξ ἄλλου, τὸ ρῆμα δημιουργῶ εἶναι κλιτὸ στὴν ἑβραϊκὴ γλώσσα κατὰ τὸν τετελεσμένο χρόνο: ὁ κόσμος ἔχει δημιουργηθεῖ, εἶναι δημιουργημένος καὶ θὰ δημιουργηθεῖ μέχρι τῆς τελειώσεώς του.

Βγαίνοντας ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, τὸ σπέρμα εἶναι πιὸ ὡραῖο, ἀλλὰ καλεῖ τὴν ἐξέλιξή του, τὴν τόσο ζωηρὴ καὶ τραγικὴ ἱστορία τῆς συνεργείας τῆς θείας καὶ τῆς ἀνθρωπίνης ἐνεργείας.
Κατὰ τὸν Μάξιμο Ὁμολογητὴ ἡ συμπλήρωση τῆς πρώτης ὡραιότητος μέσα στὴν τέλεια ὡραιότητα τοποθετεῖται στὸ τέλος καὶ παίρνει τὸ ὄνομα τῆς Βασιλείας.   ….

antifono – [2fA]

"Πιστότητα στο Πρόσωπο "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  "Η Ελευθερία"
(από το Χριστιανικό Συμπόσιο)

….  ... Ο Χριστός με την ενσάρκωσή του, μας επέτρεψε όχι να τον μιμηθούμε, αλλά να ξαναζήσουμε τη ζωή του, να συμμορφωθούμε με την ουσία του, αυτό ακριβώς που μας διδάσκουν τα μυστήρια και ο λειτουργικός κύκλος. 

«Ο Θεός δεν είναι μια ιδέα που αποδεικνύει κανείς, είναι ένα ον εν σχέσει με το οποίο ζει κανείς… το να ζητήσεις αποδείξεις είναι βλασφημία, και το να καταστήσεις τον Χριστιανισμό αληθοφανή… είναι η καταστροφή του Χριστιανισμού» (Κierkegaard). 

Πρέπει να εκλέξει κανείς ανάμεσα στο να ζει και στο να υπάρχει, κατά την πιο έντονη έννοια αυτής της δεύτερης λέξης, και πρέπει να τοποθετήσει κανείς τον προορισμό του μέσα στη διαλεκτική του «δεύτερου προσώπου», του θείου Εσύ. 

Η πίστη δεν είναι ποτέ απλή συναίνεση διανοητική, ούτε υποταγή απλά και μόνο, αλλά πιστότητα του προσώπου στο Πρόσωπο. 

Είναι οι σχέσεις του γάμου και του επιθαλάμιού του: η Βίβλος ανατρέχει σ’ αυτό κάθε φορά που πρόκειται για τις σχέσεις του Θεού με τον άνθρωπο.

Λέγοντας το «γενηθήτω», ταυτίζομαι με το αγαπημένο πρόσωπο. 

Η θεία βούληση αναβλύζει από την ίδια μου βούληση, γίνεται δική μου:

«Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. 2,20). 

Ο Θεός ζητά από τον άνθρωπο την εκπλήρωση της θέλησης του Πατρός, σαν να ήταν η ίδια του θέληση. Τέτοιο είναι το νόημα του «Έσεσθε ουν υμείς τέλειοι, ώσπερ ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς τέλειος έστι» ( Ματθ. 5, 48 ).

Όπως ο Υιός γεννήθηκε και γεννιέται αιώνια, έτσι και ο άνθρωπος που διάλεξε την αλήθεια γεννιέται από αυτή και την εκλέγει αιώνια, και κάθε φορά την ξαναζεί. 

Το μόνο που μια ελευθερία μπορεί αληθινά να γυρέψει και να επιθυμήσει, είναι να περιέχει το αχώρητο, κάτι τι το απόλυτα «παράλογο», χωρίς βάση εδώ, μέσα σ’ αυτό τον κόσμο, και γι’ αυτό, απόλυτα λογικό. 

Ακριβώς όπως, απόλυτα «χωρίς λόγο», «ο Θεός μας αγάπησε πρώτος» και έτσι, μας έχει κιόλας κάνει να διαισθανθούμε κάτι από τη θεία του ελευθερία. 

Μέσα στην αγάπη του, ο Θεός μας αγαπά χωρίς αντάλλαγμα, χωρίς καμιάν αξίωση· η αγάπη του είναι κιόλας ένα δώρο, που εμπνέει την ελευθερία της ίδιας μας απάντησης.   ….

pemptousia – [2fA]