"Ουδέποτε προσβάλλομε "

 

-  Γέροντα Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου
[Από το βιβλίο: «Νηπτική ζωή και ασκητικοί κανόνες»]

Ουδέποτε προσβάλλομε ή λυπούμε άνθρωπο, ουδέποτε τον κάνουμε να νιώσει στερημένος, ελαττωμένος, να νιώσει κατωτερότητα, διότι του σκοτώνουμε την ψυχή.

Αυτός ο άνθρωπος θα τραυματιστεί και δεν θα μπορεί να επιτύχει στην ζωή του……

Ποτέ δεν τονίζουμε σε κάποιον την αδυναμία του, το πρόβλημά του. 

Ποτέ δεν του υπενθυμίζουμε την κακία του, την αμαρτία του. 

Μόνον τον έπαινο χρησιμοποιούμε, αλλά τον ευγενή έπαινο, όχι τον αφελή.

Διότι ο άνθρωπος ουδέποτε διορθώνεται με ονειδισμό, όπως και με παρατήρηση.
Πρέπει να είναι πολύ άγιος, για να δεχθεί να διορθωθεί με τον ονειδισμό, την υπόδειξη ή την παρατήρησή σου. 

Αλλά, εάν ήταν τόσο άγιος, δεν θα είχε αυτό το ελάττωμα, για το οποίο χρειάσθηκε να του κάνεις παρατήρηση εσύ.

Αφού λοιπόν το έχει, το μόνο που χρειάζεται, είναι ο άκρος σεβασμός σου, για να μπορέσει κάποτε να ταπεινωθεί και να διορθωθεί, βλέποντας την δική σου ειρήνη, πραότητα, ταπείνωση, αγάπη, μακροθυμία, χρηστότητα, επιείκεια, γλυκύτητα…

Μόνον όποιος έχει αυτές τις αρετές μπορεί να διορθώσει κάποιον άλλον….

 

ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ

2φΑ

                                                     

"Μήν λιποψυχεῖτε "

 

-  Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως

Ὁ Κύριος παρακολουθεῖ ὅσους ὑπομένουν τὶς δοκιμασίες καὶ τὶς θλίψεις γιὰ τὴν δική Του ἀγάπη. Μὴν λιποψυχεῖτε λοιπὸν καὶ μὴν δειλιάζετε.
Δὲν θέλω νὰ θλίβεστε καὶ νὰ συγχύζεστε γιὰ ὅσα συμβαίνουν ἀντίθετα στὴ θέλησή σας, ὅσο δίκαιη κι ἂν εἶναι αὐτή.  
Μία τέτοια θλίψη μαρτυρεῖ τὴν ὕπαρξη ἐγωϊσμοῦ.  

Προσέχετε τὸν ἐγωϊσμό, ποὺ κρύβεται κάτω ἀπὸ τὴ μορφὴ τοῦ δικαιώματος. 
Προσέχετε καὶ τὴν ἄκαιρη λύπη, που δημιουργεῖται ὕστερ’ ἀπὸ ἕναν δίκαιο ἔλεγχο.
Ἡ ὑπερβολικὴ θλίψη γιὰ ὅλα αὐτὰ εἶναι τοῦ πειρασμοῦ.

Μία εἶναι ἡ ἀληθινὴ θλίψη. Αὐτὴ ποὺ δημιουργεῖται, ὅταν γνωρίσουμε καλὰ τὴν ἄθλια κατάσταση τῆς ψυχῆς μας.
Ὅλες οἱ ἄλλες θλίψεις δὲν ἔχουν καμιὰ σχέση μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ.

 

vb – 2fA

"Το καθήκον μου έκαμα "

 

Παύλος Μελάς

(29 Μαρτίου 1870 – 13 Οκτωβρίου 1904)

 

 

2φΑ

"Πρώτη Ἀγάπη "

 

-  Ἀργύρης Ἐφταλιώτης 
[Διήγημα ἀπό τή συλλογή "Νησιώτικες Ἰστορίες"]

Πρέπει νὰ ἤμουν ὡς δώδεκα χρονῶν καὶ πρέπει νὰ ἦταν ἐκείνη ὡς ἕντεκα.
Δὲν τὴν ἔβλεπα μήτε στὴν ἐκκλησιά, μήτε στὸν κλήδωνα, μήτε στὴ βρύση, μήτε στὸ παράθυρι.
Ἡ μάνα της κι ἡ μάνα μου δὲν εἴχανε πολλὲς φιλίες.

Ἐκεῖ ποὺ τὴν ἔβλεπα δὲν εἴμαστε οἱ δυὸ μοναχοί.
Εἴμαστε ὀχτὼ-δέκα ἀγόρια τῆς προκοπῆς, ἀποφασισμένα νὰ μάθουμε τί θὰ πεῖ παρέμφατο καὶ νὰ φέρουμε τὸν πολιτισμὸ στὸ χωριό.
Καὶ πέντ-ἕξι κορίτσια, ποὺ ἐρχόντανε δυὸ ὧρες τὴ μέρα καὶ κάθιζαν ἀπὸ τὸ ἄλλο πλάγι τοῦ γέρου δάσκαλου καὶ τεχνολογούσανε μὲ μία χάρη, ποὺ σ᾿ ἔκαναν, ἤθελες δὲν ἤθελες, νὰ τὴν ἀγαπᾷς τὴ γραμματική.

Τὴ χάρη φυσικὰ τὴν εἴχανε, γιατὶ ἦταν ὅλες μικροῦλες, ὄχι πὼς ἤτανε κι ὄμορφες ὅλες.
Γιὰ τὸ δικό μου τὸ γοῦστο, ὄμορφη ἤτανε μία μοναχὴ κι αὐτὴ ἦταν ἡ ...ἀγαπητικιά μου!

Τί λόγο ξεστόμισα! Ἀπὸ ποῦ κι ὡς ποῦ ἀγαπητικιά! Μήτε λέξη δὲν τῆς εἶπα ποτές.
Μήτε μὲ τὸ δαχτυλάκι μου δὲν τ᾿ ἄγγιξα τ᾿ ἀφράτο τὸ χέρι της.
Μήτ᾿ ἡ ἀναπνοή μου δὲν μποροῦσε νὰ πάει κοντά της καὶ νὰ τὴ χαϊδέψει.
Τὸ μόνο ποὺ πηδοῦσε κάποτες ἀπὸ τὰ χείλη μου στὰ χειλάκια της ἤτανε τὸ ρῆμα ῾λείπω᾿, σὰν τὸ κλίναμε ὁ καθένας ἀπ᾿ ἕνα χρόνο μὲ τὴ σειρὰ καὶ ταίριαζε νὰ εἶμαι ἐγὼ στερνὸς στὴ δική μας τὴ σειρὰ κι ἐκείνη πρώτη στῶν κοριτσιῶν. 

῾Ἐλελείμεθα, ἐλέλειφθε᾿ πήγαινε νὰ πεῖ καὶ σκόνταβε καὶ χαμογελοῦσε καὶ τότες πιὰ ἐγώ, ποὺ περίμενα μέρες καὶ μέρες ἀφορμὴ νὰ τῆς δώσω ἕνα, ἂς εἶναι καὶ συμμαζεμένο, χαμόγελο, ἔλαμπα ὁλοπρόσωπος καθὼς τὴν κοίταζα, χωρὶς φόβο νὰ μὴ τὸ νιώσει ὁ δάσκαλος τὸ τρομερὸ μυστικό μας.
Ἔπεφταν τότες τὰ μάτια της στὸ βιβλίο ἀπάνω, κοκκινίζανε τὰ δυὸ μάγουλά της κι ἄρχιζε τὸ πλαγινὸ κορίτσι τὸν ἄλλο χρόνο.

Μάτια καὶ πάλι μάτια! Δίχως ἐσᾶς, μήτε πρώτη, μήτε στερνὴ ἀγάπη δὲ θὰ εἴχαμε!
Οἱ ματιές μου σὰν ἔμπαινε στὴν παράδοση, οἱ ματιές της σὰν ἔβγαινε νὰ πάει σπίτι, αὐτὲς ἦταν οἱ ὅρκοι μας, τὰ τραγούδια μας, τὰ φιλιά μας, αὐτὲς ἤτανε καὶ τὰ ραβασάκια μας.
Μὲ τὸ καιρὸ καὶ χωρὶς ν᾿ ἀλλάξουμε ἀναμεταξύ μας μιὰ λέξη, τὴν κάμαμ᾿ ἐπιστήμη τὴν τέχνη αὐτὴ τῶν ματιῶν. Ἤτανε λογῆς-λογῆς οἱ ματιές της. 

Ἡ ματιὰ τῆς ἀδιαφορίας, ποὺ μοῦ τὴν ἔσκιζε τὴ καρδιά, τοῦ θυμοῦ, ποὺ μ᾿ ἔκαιγε σὰν τ᾿ ἀστροπελέκι. Ἡ ἄπιστη ἡ ματιὰ σὲ κανέναν ἄλλο, ποὺ μ᾿ ἕλιωνε σὰν τὸ κερὶ καὶ μ᾿ ἀφάνιζε.
Ὕστερα πάλι ἡ ἥρεμη καὶ γλυκιὰ ματιὰ τῆς ἀγάπης, ποὺ ξανάβαζε τὴ ψυχή μου στὸ τόπο της καὶ σύχαζα. Οἱ δικιές μου οἱ ματιές, ὅσο πολυσήμαντες κι ἂν ἤτανε κι αὐτές, δὲν εἶχαν ὅμως τέτοιες τρομερὲς ἀλλαγές.
Ἡ ἴδια ἡ ἀφοσίωση, ὁ ἴδιος ὁ καημός, τὸ ἴδιο βάσανο, πάντα.

Τρεῖς μῆνες πρέπει νὰ πέρασαν ἔτσι.
Ξυπνοῦσ᾿ ἀπὸ τὸ πρῶτο τὸ λάλημα καὶ τὴν ὥρα δὲν ἔβλεπα νὰ πάω σκολειό.
Ἡ μάνα μου μὲ καμάρωνε καὶ μ᾿ ἔβλεπε ἀπὸ τώρα Δεσπότη.

Ἤμουνε πρῶτος-πρῶτος στὸ σκολειὸ πάντα κι ὡστόσο δὲ τὸ κατάφερα νὰ τὴ βρῶ μοναχὴ μία φορά, μήτε πηγαινάμενη, μήτε φτασμένη.
Αὐτὸ ἦταν ἡ λαχτάρα μου τώρα, αὐτὸ ἤτανε τ᾿ ὄνειρό μου. Νὰ τὴ δῶ μοναχή, ἂς εἶναι καὶ μία στιγμή. Νὰ τῆς πῶ μιὰ καὶ καλὴ πὼς πεθαίνω, πὼς ἔσβησα, ἄλλη σωτεριὰ δὲν ἔχ᾿ ἡ ζωή μου παρὰ τὴ παντοτινή της ἀγάπη.
Τά ῾λεγα ὅλ᾿ αὐτὰ μὲ τὶς φλογερὲς τὶς ματιές μου, μὰ ἡ ἀχόρταγη ἡ καρδιὰ γύρευε λόγια.
Αὐτὴ δὲν ἤξερε τί θὰ πεῖ μέτρο καὶ γνώση, αὐτὴ ὅλο μοῦ φώναζε: «Μπρός! Ἔχει κι ἄλλες ἀπόλαψες ἡ ἀγάπη!»

Μὰ πῶς νὰ τῆς δώσω νὰ καταλάβει, πὼς θέλω νὰ τῆς μιλήσω!
Ἐδῶ οἱ ματιὲς δὲ σῴνουν. Ἐδῶ χρειάζεται ραβασάκι.
Χίλιες φορὲς τό ῾γραψα καὶ τὸ ξανάγραψα. Τό ῾παιρνα μαζί μου ἀποφασισμένος νὰ μὴ ντραπῶ, νὰ μὴ φοβηθῶ μήτε δάσκαλο, μήτε πρωτόσκολο, μόνο νὰ τῆς δώσω κρυφὰ τὸ χαρτάκι σ᾿ ἕνα βιβλίο, καλαμάρι, ὅ,τι τύχει.
Ἤρχουνταν ἡ ὥρα καὶ κόβουνταν ἡ καρδιά μου! Δὲν ἀποκοτοῦσα!
Κι ἔπαιρνα μαζί μου τὸ χαρτὶ βγαίνοντας καὶ τό ῾κανα κομμάτια καὶ καταριόμουνε τὴν ὥρα ποὺ γεννήθηκα τέτοιος ἀνωφέλητος φοβητσιάρης.

Ἦταν ὅτι ἄρχιζε καλοκαίρι σὰ σηκώθηκα ἕνα πρωῒ καὶ πῆγα μπροστὰ στὴ Παναγιὰ καὶ τό ῾καμα ὅρκο, πῶς θὰ τῆς δώσω ἐκείνη τὴ μέρα τὸ ραβασάκι κι ἂ δὲ τῆς τὸ δώσω, νὰ πέσει φωτιὰ νὰ μὲ κάψει.
Πῆγα σκολειὸ πρῶτος πάλι. Ἔρχουνται ὅλα τ᾿ ἀγόρια, ὅλα τὰ κορίτσια.
Μαυρίζουνε τὰ μάτια μου νὰ κοιτάζω τὴ πόρτα, τοῦ κάκου!
Ἡ μικρή μου δὲ φαίνεται! Διαβάζει ὁ δάσκαλος τὸν κατάλογο, ἔρχεται στὴν Ἀργυρώ... σιωπή.
- «Ποῦ εἶναι ἡ Ἀργυρώ;» ρωτᾷ ὁ δάσκαλος μία συντρόφισσά της.

Ἡ μάνα της ἀρρώστησε κι ἔμεινε σπίτι.
Βαριὰ καρδιὰ ποὺ τὴν ἔπαιρνα μαζί μου γυρίζοντας σπίτι τὸ μεσημέρι ἐκεῖνο!
Τί νὰ κάμω, ποῦ νὰ πάω, νὰ βραδιάσει γλήγορα καὶ νὰ ξημερώσει!
Ξημερώνει, ξαναπηγαίνω σκολειό... τὰ ἴδια!
Περνᾷ μιὰ βδομάδα, δυὸ βδομάδες... ἕνας μήνας ἤτανε περασμένος σὰν εἶπε μία μέρα ἕνα κορίτσι τοῦ δασκάλου, πὼς πέθανε ἡ μάνα τῆς Ἀργυρῶς καὶ πὼς δὲ θὰ ξανάρθει πιὰ σκολειὸ ἡ μικρή.

Πρέπει νά ῾μουν ὡς εἰκοσιπέντε χρονῶν τότε ποὺ πρωτογύρισα ἀπὸ τὴ ξενιτιὰ, νὰ δῶ τοὺς δικούς μου.
Ἦρθαν ὅλοι οἱ παλιοὶ οἱ φίλοι κι ὅλες οἱ παλιὲς οἱ φιλενάδες νὰ μὲ δοῦν.
Ἦρθε ἀπὸ τὴν ἄλλη ἄκρη τοῦ χωριοῦ κι ἡ Ἀργυρώ, παντρεμένη κοπέλα μὲ δυὸ παιδιά.
Τῆς μίλησα καὶ μοῦ μίλησε πρώτη φορά.
Τῆς εἶπα καὶ μοῦ ῾πε χίλια πράματα, γιὰ τὰ παιδιά της, τὴν ὀμορφιὰ καὶ ξυπνάδα τους, τὴ χαρά μου ποὺ βρίσκω τὴ γριά μου τόσο καλά.
Γιὰ ὅλ᾿ αὐτὰ χύθηκ᾿ ἕνας ποταμὸς λόγια καὶ γιὰ τὴ πρώτη μας τὴν ἀγάπη, τὴν ἀξέχαστη ἐκείνη τὴν ἀγάπη, καθὼς τότες, ἔτσι καὶ τώρα, δὲν εἴπαμε μήτε λέξη!

 

nektar – 2fA

"Η δίψα σου "

 

- Από "το Μεγάλο Γράμμα" του Τίτου Πατρίκιου

Μπορείς να γνωρίσεις ένα πρόσωπο
Όταν τα χείλια σου ανακαλύπτουν
Τις αλλεπάλληλες επιφάνειες που σωρεύουν οι καιροί.
Μα έπειτα δε σου φτάνει.
Έπειτα θέλεις να βρεις όλες τις μικρές φλέβες
καθώς απλώνονται κάτω απ’ το δέρμα
να βρεις όλα τα τραγούδια που δεν ειπώθηκαν
όλες τις μνήμες που ταξίδεψαν
στα λεπτά μονόξυλα
των στιγμών.

Το γέλιο σου άξαφνα ν’ αρπάζει από το μπράτσο
ένα άλλο γέλιο
και να γυρνάν στους δρόμους ξεκουφαίνοντας τη γειτονιά
σα μαθητές που σπαν’ τα καλαμάρια τους στην πόρτα του
σχολείου…

Ένα κεφάλι ν’ ακουμπάει στον ώμο σου
και ο ήλιος να καπνίζει το τελευταίο τσιγάρο και να φεύγει
αφήνοντας τη μέρα μες τα χέρια μας
άδειο πακέτο πυκνογραμμένο πολύτιμες σημειώσεις

Μα έπειτα
κι αυτό δε φτάνει.
Θες πιο πολλά.
Κι ετούτο το παρόν που καίει και καίγεται
Ετούτος ο πελώριος λιοψημένος ξυλοκόπος
ακολουθεί παντού με το βαρύ του βήμα
κι εύκολα δε χορταίνει δε γελιέται
όλο ακονίζοντας το τσεκούρι του στα κόκκαλα
όλο γυρεύοντας.
Και ξέρεις πως η δίψα του
είναι η δική σου δίψα.

 

poiimata – 2fA

"Γη αγαθή "

 

-  Από τον "Ιερέα της Ανατολικής Εκκλησίας"

….   Γη αγαθή είναι η γη η οποία είναι έτοιμη να δεχτεί τον σπόρο και να καρποφορήσει.
Είναι η καρδιά η δουλεμένη, είναι η καρδιά που σκάφτηκε από τα πριν, με τους πόνους και την λαχτάρα να δει καθώς εστί και ενεργεί το Φως το ερχόμενον.
Είναι η καρδιά του ανθρώπου του φιλόπονου γεωργού, την οποία χάραξαν, σαν υνί αιχμηρό, δάκρυα βασανιστικής εργασίας και στεναγμοί μετανοίας και καθαρίστηκε από πέτρες και κάθε περιττό, από φιλοσοφίες δηλαδή και αναζητήσεις μάταιες, αφού πρώτα όμως προσπάθησε να βρει την Αλήθεια σε αυτές. 

Και αυτό το τελευταίο, αυτή η άλλη, η περιπλάνηση, είναι τόσο δίκαια και συγκινητική!
Ανεξάρτητα αν αφορούσε πρώτον ματαιότητες και ψεύδη!
Είναι ο μυστικός πόνος, η δίψα του ανθρώπου για να βρει την οδό και την σωτηρία.
Αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο της νοσταλγίας του Θεού, τον φέροντα το βάσανο μιας καρδιάς γεμάτης συντριβή ενώπιον του μεγαλείου του Μόνου Θεού, από κάθε αδιάφορο και σκληρυμένο υιό του αιώνος τούτου.

Διότι ο Χριστός τον Σπόρο δεν τον έκρυψε από κανέναν, αλλά αφειδώς και ελεύθερα τον έσπειρε στις καρδιές όλων. Γι αυτόν τον Σπόρο όμως, λίγοι έτρεφαν πόθο και πείνα και ακόμα λιγότεροι γνώριζαν την σημασία Του για την πορεία της ζωής τους.
Και όταν ήρθε και έπεσε στην αγαθή την γη τους, εκείνοι οι ολίγοι Τον αναγνώρισαν και τον έκρυψαν μέσα τους «ίνα ζωήν φέρη» και καρποφόρησε και δοξάστηκαν, όταν είδαν την βλάστηση και όταν γεύτηκαν τον καρπό και όταν εκείνος προσφέρθηκε θυσία ευπρόσδεκτη στον Σπορέα και πολύτιμος πλούτος στις ουράνιες αποθήκες. 

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στην διδαχή του περί της παραβολής αυτής, επισημαίνει δραματικά, πως από τα τέσσερα μέρη των ανθρώπων, αυτών δηλαδή πού δέχτηκαν τον σπόρο, μόνο το ένα ήταν γη καρποφόρα και αγαθή!
Τι φοβερή διαπίστωση! Τι ευκαιρία εγρήγορσης και προσοχής!

Είναι τέλος γη αγαθή, η καρδιά που συμπονεί και φλέγεται για τον αδελφό και για όλον τον κόσμο. Εκεί δηλαδή που ο Θεός βρίσκει ανάπαυση και ευαρεστείται, γιατί αυτή καρδιά δεν αιματώνει μόνο για τον εαυτό της, αλλά και για κάθε πλάσμα του Θεού.   ….

[ππκ 13-14 Οκτωβρίου 2017]

iereasanatolikisekklisias - 2fA

"Καλύτερα έτσι "

 

-  Από το Μεγάλο Γράμμα του Τίτου Πατρίκιου

Πρέπει να σου μιλήσω…
Δίχως σκιάδι στα μάτια,

δίχως μάτια που ν’ απαντούν στον πρωινό σου χαιρετισμό,
μέναμε όρθιοι όταν
ο ήλιος πυρπολούσε βράχια, βλέφαρα, καρδιές,
όταν μες στη βροχή τη νύχτα ξεκλέβαμε μια μακρινή μουσική,
κι όμως με το μάγουλο πάντα μες στη ζεστή σας παλάμη,
ακόμα κι όταν την τραβούσατε μακριά,
ακόμα κι όταν καν δεν την απλώνατε,
ακόμα κι όταν λέγαμε:
Καλύτερα έτσι,
καλύτερα!..
Κανείς ποτέ δε μπόρεσε να μας αποστερήσει
την παλάμη αυτή…

Μα τώρα το καλοκαίρι μπήκε μέσα
στο καλύβι μας.
Ίσως να ήρθε ξαφνικά.
Ίσως να πέρασε το φράχτη
όταν εμείς βρισκόμαστε στο πλοίο
και πώς να δεις εκεί τα χόρτα που κιτρίνισαν…
Όμως ήρθε…
Οι σκιές σκληρύνανε μαζί με το κριθάρι.
Και οι πέτρες κάτω στο ποτάμι καίνε.
Δε μπορείς άλλο να ρωτάς τον άνεμο…
Όταν γλυκαίνουν τα σταφύλια,
το αύριο πηδάει πίσω απ’ τη μάντρα τ’ αμπελιού και φεύγει.
Οι σκιές σκληρύνανε.
Οι λέξεις τεντώσανε και τρίζουν.
Απαιτούν να ειπωθούν…

Θα σου μιλήσω μπροστά στο πέλαγος
και η φωνή μου θα σε φτάσει…

…Αλήθεια, έχεις σκεφτεί ποτέ,
τι ‘ναι για μας αυτή η μακρινή ομιλία;

Φυσικά, δεν ξέρεις το πόσο σ’ αγαπώ.
Ίσως καμιά φορά να συλλογιέσαι:
…Μα ναι.., θα ’πρεπε!..
Ίσως καμιά φορά να λες..-
μα τι να λες;..
Ένα κλωνί της σκέψης σου δεν μπορώ να πιάσω…
Οι καθημερινές φροντίδες, λέει…
Η ζωή με τις απαιτήσεις της, λέει…
Άλλωστε δεν είναι εκείνη που φαντάζεσαι…
Μα ποιος είπε πως εγώ φαντάζομαι;

 

poiimata – 2fA

"Η εμπειρία του καιρού "

 

-  π. Αλέξανδρος Σμέμαν
"Για να ζήσει ο κόσμος"

«….   Βρισκόμαστε πάντα ανάμεσα σε πρωί και βράδυ, ανάμεσα σε Κυριακή και Κυριακή, ανάμεσα στους δύο ερχομούς του Χριστού. 

Η εμπειρία του καιρού ως τέλους, χαρίζει απόλυτη σπουδαιότητα σε ο,τιδήποτε καταπιανόμαστε τώρα. Το κάνει τελικό, αποφασιστικό.
Η εμπειρία του καιρού ως απαρχής, γεμίζει όλο τον χρόνο μας με χαρά, γιατί του προσθέτει τον ‘συντελεστή’ της αιωνιότητας».

«Ο Θεός αποκάλυψε αυτή την αιώνια ζωή καταμεσίς του καιρού –και της βιασύνης του – ως κρυμμένο νόημα και ως σκοπό του καιρού.
Και έτσι έκανε τον καιρό, και τη δουλειά μας μέσα στον καιρό, μυστήριο του ερχόμενου κόσμου, μια λειτουργία πλήρωσης και ανόδου….»

 

Mpasiudis-pdf
2φΑ

"Oύτως ουν προσεύχεσθε "

 

Γεώργιος Μπαμπινιώτης  -  Η τελειότητα της «Κυριακής προσευχής»
[«Το Βήμα», 26/08/2001]

Η ανάγκη επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό (όποιον θεό πιστεύει), η ανάγκη της προσευχής, είναι από πολύ παλιά γνωστή στον άνθρωπο και εμφανίζεται στις γλώσσες των περισσοτέρων λαών.
Στην Ελληνική η λέξη προσεύχομαι(απευθύνω ευχή, αίτημα ή παράκληση προς τους θεούς) πρωτοαπαντά στον Αισχύλο, ενώ ως τεχνικός όρος η λέξη προσευχή μαρτυρείται πολύ αργότερα στην Αγία Γραφή, στο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης και ­ με ιδιαίτερο βάρος και βάθος ­ στο κείμενο της Καινής Διαθήκης.

Δεν έχω, δυστυχώς, τον επιστημονικό θεολογικό οπλισμό, για να ερμηνεύσω το βαθύτερο περιεχόμενο, το δογματικό νόημα και τη σημασία που έχει στην ορθόδοξη, ιδίως, παράδοση η έννοια της προσευχής.
Αυτό που ακροθιγώς επιχειρώ να δείξω εδώ, στο θεωρητικό πλαίσιο μιας κειμενογλωσσικής ανάλυσης που ανάγεται στον Roman Jakobson, είναι η γλωσσική δομή της Κυριακής προσευχής, όπως μας παραδίδεται από το Ευαγγέλιο (Ματθ. 6, 9-13 και Λουκ. 11, 2-4), την οποία θεωρώ ως ιδανικό κείμενο.

Κατά το κείμενο του Ευαγγελίου, την παραδίδει ο ίδιος ο Κύριος στους ανθρώπους (εξ ου και «Κυριακή» προσευχή), λέγοντας «ούτως ουν προσεύχεσθε υμείς» και συνοδεύοντάς την μ' ένα πολύ διδακτικό ηθικό αλλά και γλωσσικό σχόλιο:
«Προσευχόμενοι δε μη βαττολογήσητε, ώσπερ οι εθνικοί. δοκούσι γαρ ότι εν τη πολυλογία αυτών εισακουσθήσονται. μη ουν ομοιωθήτε αυτοίς. οίδε γαρ ο πατήρ υμών ων χρείαν έχετε προ τού υμάς αιτήσαι αυτόν» (Ματθ. 6, 7-9).

Εξ ορισμού ως προσευχή, ως κείμενο ευχών και αιτημάτων / παρακλήσεων, το κείμενο της Κυριακής προσευχής (γνωστό και ως «Πάτερ ημών») λειτουργεί μ' έναν κεντρικό μηχανισμό της γλώσσας, την τροπικότητα.
Είναι ο μηχανισμός της γλώσσας, που άλλοτε γραμματικοποιημένος (με τη μορφή των εγκλίσεων της Προστακτικής, της Υποτακτικής και της Ευκτικής, όπως συμβαίνει στην αρχαία ελληνική γλώσσα) και άλλοτε λεξικοποιημένος (με «δείκτες τροπικότητας», όπως τα ας, να και θα στη Νέα Ελληνική), χρησιμοποιείται από τον ομιλητή της Ελληνικής για επικοινωνιακές ανάγκες, όπως η έκφραση επιθυμίας, ευχής, παράκλησης, προτροπής, προσταγής, απαγόρευσης, απειλής κ.τ.ό.

Το κείμενο της Κυριακής προσευχής είναι υπόδειγμα λιτότητας, περιεκτικότητας και ευθυβολίας. Περιλαμβάνει:
α) μια επίκληση προς τον Θεό, εκφρασμένη με την πτώση της επίκλησης, την κλητική, με την οποία και αρχίζει: Πάτερ ημών...
β) τρεις ευχές / επιθυμίες, εκφρασμένες με τριτοπρόσωπους μονολεκτικούς τύπους της κατεξοχήν τροπικής έγκλισης, της Προστακτικής: αγιασθήτω - ελθέτω - γενηθήτω... και
γ) τρία αιτήματα / παρακλήσεις, εκφρασμένα με τους κατεξοχήν τύπους Προστακτικής, τους τύπους τού β' προσώπου: δος - άφες - μη εισενέγκης, αλλά ρύσαι...

Κάθε ευχή και κάθε αίτημα εξειδικεύεται (η εξειδίκευση αποτελεί έναν άλλο κεντρικό μηχανισμό της γλώσσας) με τα πιο άμεσα και απαραίτητα στοιχεία.
Οι τρεις ευχές μ' ένα ομοιόμορφο ονοματικό υποκείμενο: αγιασθήτω ­ το όνομά σου, ελθέτω η βασιλεία σου, γενηθήτω ­το θέλημά σου.
Τα τρία αιτήματα με δύο συμπληρώματα (προσώπου και πράγματος) στο κάθε ρήμα τους: δος ­ ημίν τον άρτον, άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν και ρύσαι ημάς από του πονηρού (εις πειρασμόν και από του πονηρού είναι εμπρόθετα συμπληρώματα / αντικείμενα).

Περαιτέρω, λιτή πάντοτε, εξειδίκευση γίνεται με ελάχιστες αναφορές τόπου,χρόνου και τρόπου: πάτερ ημών ­ ο εν τοις ουρανοίς (εξειδίκευση τόπου),γενηθήτω το θέλημά σου ­ως εν ουρανώ και επί της γης (εξειδίκευση τόπου),δος ημίν σήμερον τον άρτον ημών τον επιούσιον (εξειδίκευση χρόνου), άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών(εξειδίκευση τρόπου).

Το περιεχόμενο τού κειμένου κλιμακώνεται νοηματικά: προηγούνται οι ευχές και ακολουθούν τα αιτήματα. Ξεκινάει με ό,τι αναφέρεται στον ίδιο τον Θεό, για να περάσει μετά στα αιτήματα.
Κι εδώ κλιμάκωση, από τα υλικά στα πνευματικά αιτήματα: τα προς το ζην, άφεση αμαρτιών, ­ προστασία από τον πειρασμό.
Γλωσσικά σε όλο το κείμενο κυριαρχεί και προβάλλεται το ρήμα: αγιασθήτω ­ ελθέτω ­ γενηθήτω, δος ­ άφες μη εισενέγκης ­ ρύσαι.
Κυριαρχούν και προτάσσονται οι ευχές και τα αιτήματα.
Η εξειδίκευσή τους επιτάσσεται, τα υποκείμενα δηλαδή και τα αντικείμενά τους (με εξαίρεση το αντικείμενο του δος).

Συμπέρασμα.
Το κείμενο της Κυριακής προσευχής είναι ένα κείμενο που θα μπορούσε, με επικοινωνιακά - γλωσσικά κριτήρια, να χαρακτηρισθεί ως «ιδανικό».
Είναι λιτό, γιατί περιορίζεται σε βασικές πληροφοριακές δομές (επίκληση ­ ευχές ­ αιτήματα), σε εξίσου βασικές εξειδικευτικές πληροφορίες (ονοματικά υποκείμενα στις ευχές ­ διπλά ονοματικά συμπληρώματα στα αιτήματα) και σε ελάχιστες εξειδικεύσεις χρόνου, τόπου και τρόπου.

Με μια εντυπωσιακή οικονομία γλωσσικών μέσων ­στο κείμενο χρησιμοποιείται μόνο Προστακτική, με εξαίρεση τη μοναδική διαπιστωτική ρηματική δήλωση, την Οριστική αφίεμεν ­επιτυγχάνεται μια ουσιαστική, καίρια και γνήσια μορφή επικοινωνίας, χωρίς ρητορείες, επιτηδεύσεις και περιττό λεκτικό φόρτο.
Η συμμετρία και η έντονα αισθητή επανάληψη των ίδιων συντακτικών και μορφολογικών δομών (το γνωστό φαινόμενο τού «παραλληλισμού»), που φάνηκε ελπίζω έστω και αμυδρά στη σύντομη ανάλυσή μας, εξασφαλίζει στο κείμενο της Κυριακής προσευχής αίσθηση ρυθμού και μέτρου (που δεν θίξαμε εδώ), γεγονός που οδηγεί στην εύκολη πρόσληψη και μνημονική ανάκληση τού κειμένου.

Πρόκειται για ένα θαυμαστό, τέλειο στην απλότητα και την βαθύτητά του κείμενο, που δείχνει ανάγλυφα την εκφραστική δύναμη, στην οποία μπορεί να φθάσει η γλώσσα του ανθρώπου, απόρροια της ιδιότητας που μοιράζεται «κατά χάριν» ο άνθρωπος με τον Θεό, απόρροια του πνεύματος.»

 

sophia-ntrekou

fb – 2fA

"Ενώ κοιμάσαι… "

 

π. Λίβυος  -  "Οι θυρωροί του κακού..."

Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν από το πόνο των άλλων; Ναι υπάρχουν. 

Υπάρχουν άνθρωποι που η μόνη τους χαρά είναι να προκαλούν πόνο στους άλλους;
Δυστυχώς υπάρχουν, και είναι πάρα πολύ κοντά μας.

Εχθές βράδυ είδα την ισπανική ταινία «Ο Θυρωρός». 

Ένας νεαρός άνδρας διακατέχεται από έλλειψη αισθήματος χαράς. 

Η ζωή του είναι μια κόλαση απουσίας νοήματος. 

Το μόνο που του δίνει  ικανοποίηση είναι να προκαλεί πόνο στους άλλους ανθρώπους.
Δηλαδή τρέφεται με την δυστυχία των άλλων. 

Δεν αντέχει να βλέπει χαρούμενους και επιτυχημένους ανθρώπους. 

Όπου συναντάει το γέλιο και την ομορφιά επιθυμεί να την εξοντώσει. 

Κάνει τα πάντα αρκεί να δει το δάκρυ στα μάτια του άλλου, αρκεί να αντικρύσει διαλυμένη την ζωή του άλλου ανθρώπου.

Μη μου πείτε ότι δεν αναγνωρίζεται αυτόν τον ρόλο σε πολλούς ανθρώπους δίπλα σας;
Ίσως και μέσα σας. Γιατί δεν είναι πάντα οι άλλοι που κάνουν κακό σε εμάς αλλά και εμείς που κάνουμε κακό στους άλλους. 

Υπάρχουν άνθρωποι εντός της εκκλησίας, που χαίρονται με το λάθος του άλλου. 

Που η πτώση και η αμαρτία του αδελφού, όχι μόνο δεν τους οδηγεί σε προσευχή και δάκρυα, αλλά αντιθέτως τους προσφέρει χαρά και ικανοποίηση. 

Γλυκαίνονται περισσότερο στην κόλαση του άλλου παρά στον δικό τους παράδεισο. 

Είναι οι άνθρωποι που σε κατηγορούν, σε συκοφαντούν, σε περιμένουν στην γωνία με το δάκτυλο στην σκανδάλη και στο πρώτο λάθος σε εκτελούν. 

Αδιαφορούν για τον πόνο που θα σου προκαλέσουν με σχόλια και κείμενα τους, με φαιδρές τοποθετήσεις και ψευδείς ειδήσεις, όλα εκφορές ενός διεστραμμένου ψυχισμού, που ζει και τρέφεται από την ταραχή, την ένταση, το κακό και τον πόνο.
Το σκοτάδι που ζει μέσα τους απλώνεται σε κάθε ενέργεια τους, όσο καλά κι εάν προσπαθούν να τακτοποιήσουν την βιτρίνα του δημόσιου βίου τους.

Συνήθως έχουν το προφίλ του «καλού παιδιού» ή «ανθρώπου», απαραίτητο για να ενεργήσουν το σχέδιο της εξόντωση των άλλων. 

Ποιος θα άνοιγε την πόρτα σε κάποιον που θα κρατούσε μαχαίρι; 

Τις περισσότερες φορές, ο εκτελεστής σου κρατάει λουλούδια και ο δήμιος πριν ρίξει την τελευταία μαχαιριά σου χαμογελά. 

Τους καταλαβαίνεις όμως από το βλέμμα, στην «λάμψη» του υπάρχει  ένα βαθύ σκοτάδι.

Είναι εμμονικοί, σχεδόν παραληρηματικοί και συχνά επαναλήψιμοι. 

Μια κι αυτό που φωνάζουν δεν είναι η αλήθεια, αλλά η αρρώστια τους. 

Έχουν διπλή ζωή, αντιφατική, ψευδή και απόλυτα συγκρουσιακή. 

Γι’ αυτό χτυπάνε αλύπητα τους άλλους γιατί δεν αντέχουν τον εαυτό τους. 

Το μίσος προς τους άλλους, είναι το μίσος προς τον εαυτό τους, που ποτέ δεν αποδέχθηκαν και δεν αγάπησαν.

Μη νομίσεις όμως ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι κάποιοι αιμοβόρα τέρατα. Όχι.
Αντιθέτως φοράνε κοστούμι και γραβάτα, ταγιέρ και γόβες, είναι στην πόλη και το χωριό μας, στην γειτονιά και μέσα στο σπίτι μας, πολλές φορές μέσα στο ίδιο μας τον εαυτό.

Ούτε είναι οι άλλοι, αυτοί οι κοσμικοί «αμαρτωλοί» άνθρωποι οι μακράν της εκκλησίας.
Αντιθέτως πολλοί από αυτούς είναι μέσα στην εκκλησία και κρατάνε ψηλά την σημαία της. 

Είναι λόγιοι και συγγραφείς, ψάλτες και θεολόγοι, άνθρωποι των γραμμάτων και της πίστεως, αλλά στερημένοι της Χάριτος του Θεού

Για τον Χριστό δεν αρκεί να πηγαίνεις στην εκκλησία, δεν αρκεί να τηρείς τους κανόνες και τους νόμους της, εάν όλα αυτά δεν σε μεταμορφώνουν σε άνθρωπο φωτός, χαράς και αγάπης.

Το ότι πας στην εκκλησία δεν σημαίνει ότι έγινες και μέλος της. Δηλαδή σώμα Χριστού.
Η εκκλησία για να υπάρχει πρέπει να συγκροτείται. 

Γι αυτό και δεν θα βρείτε ούτε έναν ορισμό από τους Αγίους Πατέρες, για το τι σημαίνει εκκλησία. Διότι δεν ορίζεται, αλλά βιώνεται. 

Έτσι δεν πάμε στην εκκλησία, αλλά στον ναό για να πραγματώσουμε μέσα στην Θεία Ευχαριστία την εκκλησία. Η εκκλησία πραγματώνεται στην Θεία Λειτουργία, στην Χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στην αγάπη του Πατρός και κοινωνία του Αγίου Πνεύματος.

Εκεί μαθαίνουμε ο ένας να αγαπάει τον άλλον και οι ζωές μας να κοινωνούνται.

«Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους, ἵνα ἐν ὁμονοίᾳ ὁμολογήσωμεν». 

Ἄς ἀγαπήσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, γιά νά ὁμλογήσουμε ὅλοι μαζί…. «Πατέρα Υιόν και Αγιον Πνεύμα Τριάδα Ομοούσιον και αχώριστον…».  

Δεν μπορείς να ομολογείς ότι πιστεύεις στον Θεό, εάν δεν αγαπάς τον συνάνθρωπο σου.
Γι αυτό το μόνο κριτήριο για την εκκλησιαστική μας ταυτότητα είναι η Αγάπη.
Μονάχα αυτός που αγαπά κοινωνεί του μυστηρίου της εκκλησίας και του Θεού.

Η εκκλησία δεν είναι μια ιδέα που υπερασπιζόμαστε, αλλά μια Παρουσία που γευόμαστε.
Είναι ο Χριστός που φανερώνει την μόνη αλήθεια, ότι ο Θεός δεν έχει, αλλά είναι Αγάπη. 

Όποιος δεν γεύτηκε την αγάπη δεν γεύτηκε ποτέ τον Θεό.

 

fb – 2fA

"Μονόγραμμα Αγίας Σοφίας "

 

"ΧΡΙΣΤΕ ΒΟΗΘΕΙ"

Στην Ωραία Πύλη της Αγίας-Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη
υπάρχει το Μονόγραμμα «ΧΡΙΣΤΕ ΒΟΗΘΕΙ», γενικότερη επίκληση
για το πλήρωμα των πιστών της Πόλης, πρώτο μέρος από την πλήρη
φράση -ΧΡΙΣΤΕ ΒΟΗΘΕΙ ΤΩ ΣΩ ΔΟΥΛΩ ΒΑΣΙΛΕΑ-

 

thehiddenfaceofistanbul

Ivan – 2fA

"Νυχτερινός Παρθενώνας "

 

fb - 2φΑ

"Συνάντηση με την Θεοτόκο "

 

-  Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ
"Η συνάντηση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου με την Παναγία"

Ο Άγιος Διονύσιος ο αρεοπαγίτης, βαπτίσθηκε Χριστιανός με την οικογένειά του κατά το έτος 52 μ.Χ. Tρία χρόνια αργότερα, αφού έμαθε ότι ζει στα Ιεροσόλυμα η Μητέρα του Κυρίου, λαχτάρισε να την δει.
Πήγε λοιπόν στα Ιεροσόλυμα και  τον οδήγησαν στο σπίτι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, όπου ζούσε   η Υπεραγία Θεοτόκος μετά την Σταύρωση του Χριστού.

Γράφει σχετικά με την επίσκεψη αυτή σε μίαν επιστολή του προς τον Απόστολο Παύλο:
«Δεν πίστευα, το ομολογώ ενώπιον του Κυρίου, ω θαυμαστέ οδηγέ και ποιμένα μας, ότι εκτός από τον ύψιστο Θεό ήταν δυνατόν να υπάρχει οποιοδήποτε πρόσωπο που να είναι γεμάτο από θεία δύναμη και θεία χάρη.
Όμως, κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να φανταστεί αυτό που είδα και κατάλαβα, όχι μόνο με τα ψυχικά μου μάτια, αλλά και με τα σωματικά.

Είδα λοιπόν, με τα μάτια μου την Θεόμορφη και Αγιότερη απ’ όλα τα ουράνια  πνεύματα, Μητέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Ήταν ένα δώρο της χάριτος του Θεού, της συγκαταβατικότητας του κορυφαίου αποστόλου Ιωάννου, καθώς και της απέραντης καλοσύνης, ευσπλαχνίας και ευμένειας της ίδιας της Παρθένου.

Ομολογώ ξανά και ξανά μπροστά στον παντοδύναμο Θεό, μπροστά στον πανάγαθο Σωτήρα και μπροστά στην ένδοξη και πάντιμη Μητέρα Του, πως όταν με οδήγησε σ’ εκείνην, την Θεόμορφη και Παναγία Παρθένο, ο Ιωάννης, η κεφαλή των ευαγγελιστών και των προφητών, -που ενώ ζει με σάρκα, λάμπει όπως ο ήλιος στον ουρανό-, με τύλιξε μια θεία λάμψη, λάμψη ζωηρή και αμείωτη, φωτίζοντάς με όχι μόνο εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά, καθώς και μια υπερκόσμια, μια υπέροχη ευωδία με συνεχείς εναλλαγές.

Ούτε το πνεύμα μου, ούτε το αδύναμο σώμα μου μπορούσαν να βαστάξουν τόσα και τέτοια σημεία, που συνιστούσαν πρόγευση της αιώνιας μακαριότητας και δόξας.
Παρέλυσε η καρδιά μου και σχεδόν έσβησε το πνεύμα μου από τη Θεία Δόξα και Χάρη της.

Βεβαιώνω μπροστά στον Θεό πως αν δεν είχα φυλάξει στην καρδιά μου και στον νεοφώτιστο νου μου τις θεόπνευστες διδαχές και υποθήκες Του, θα είχα θεωρήσει την Παρθένο Θεό και θα την είχα προσκυνήσει έτσι όπως προσκυνούμε τον μόνο αληθινό Θεό.
Γιατί κανένας νους δεν μπορεί να φανταστεί για άνθρωπο δοξασμένο από τον Θεό, δόξα ανώτερη από την δόξα εκείνη που αξιώθηκα να γευθώ.

Ευχαριστώ τον ύψιστο και πανάγαθο Θεό μου, την Παναγία Παρθένο, τον κορυφαίο Απόστολο Ιωάννη, καθώς κι εσένα, την ανώτατη και επισημότατη κεφαλή της Εκκλησίας, που σπλαχνικά μου φανέρωσε μια τέτοια ευεργεσία».

 

agiospatrokosmas – 2φΑ

"Αυθεντικό χιούμορ "

 

- Karl Barth  [1886-1968]
Ένα διαφωτιστικό απόσπασμα από το έργο του γνωστού θεολόγου, που είδε στο χιούμορ ένα βασικό συστατικό της πίστης και μια ζωτική έκφραση της ελευθερίας του πνεύματος.

«Το να έχεις χιούμορ σημαίνει να μην είσαι άκαμπτος αλλά ευέλικτος. 

Το χιούμορ εμφανίζεται όταν αντιλαμβανόμαστε την αντίφαση μεταξύ της ύπαρξης μας ως παιδιά του Θεού και ως παιδιά του κόσμου τούτου….

Χιούμορ σημαίνει να θέτεις σε παρένθεση, μέσα σε αγκύλη, την δραματικότητα του παρόντος. 
Το αυθεντικό χιούμορ αναδύεται εκεί που αναλαμβάνουμε να αγωνιστούμε και να τροποποιήσουμε τον πόνο και το δράμα του παρόντος κόσμου.
Το αυθεντικό χιούμορ θα το διακρίνουμε από το κάλπικο, π.χ. την ευθυμία του καρναβαλιού, γιατί το αυθεντικό χιούμορ προϋποθέτει και δεν αποκλείει την επίγνωση της οδύνης…..

Μπορούμε να δούμε πολύ καθαρά ότι αυτοί που τα πράγματα τους πάνε καλά, που κλείνουν τα μάτια τους στους γρίφους της ύπαρξης, που για κάποιους λόγους νιώθουν τον κόσμο τούτο σαν το σπίτι τους και που είναι απολύτως ικανοποιημένοι με τον ρόλο τους, δεν έχουν αίσθηση του χιούμορ. 

Το χιούμορ θα το αναζητήσουμε ανάμεσα στους αδικημένους, τους κυνηγημένους, αυτούς που η ζωή τους έχει στύψει. 

Το χιούμορ είναι αυθεντικό μόνο όταν γινόμαστε παιδιά της οδύνης ….

Όμως ως παιδιά του Θεού δεν μπορούμε να παραμένουμε αποκλειστικά σοβαροί και βυθισμένοι στον επώδυνο αγώνα. 

Το μέλλον του Θεού αποκαλύπτεται σε μας ως χαμόγελο κάτω από τα δάκρυα.  

Ως η χαρά με την οποία μπορούμε να αντέξουμε το παρόν και να θέσουμε τα δραματικά πράγματα μέσα σε παρένθεση, γιατί το παρόν ήδη φέρνει εντός του την μέλλουσα δόξα.

 

vb – 2fA

- Οκτώβριος 2020

 

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

Λοιπόν απόψε,
πρόβαλε πάνω από αυτούς τους λόφους
το φεγγάρι.
Δεν το είχα προσέξει,
το φεγγάρι κάποτε προβάλει,
εκεί που έδυσε ο ήλιος.


[Θ. Δαλάκογλου]

2φΑ