Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020

"Καλή Χρονιά!! "

 



ΑΙΣΙΟΔΟΞΕΣ ΕΥΧΕΣ  -  ΜΕ
ΕΝΑ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΑΝ


Πριν από 121 χρόνια, το επιβατικό ατμόπλοιο «Warrimoo» ταξίδευε με καπετάνιο τον  Τζον Φίλιπς και έπλεε ανάμεσα στο Βανκούβερ και την Αυστραλία.
Ήταν μια ήσυχη και ξάστερη νύχτα, όπως έγραφε το περιοδικό «Πλοία και Θάλασσα», που έχει πάψει να εκδίδεται εδώ και πολλά χρόνια.
Ο κάπτεν Φίλιπς κάπνιζε το πούρο του στη γέφυρα, όταν ο ναυτίλος αξιωματικός, του έφερε τη θέση του πλοίου:
Γεωγραφικό πλάτος 0 μοίρες 30 λεπτά Βόρειο - και μήκος 179 μοίρες 30 λεπτά Δυτικό.

Η ημερομηνία ήταν 30 Δεκεμβρίου του 1899.
Ο κάπτεν Φίλιπς σκέφτηκε, πως είχε την εξαιρετική ευκαιρία να πετύχει το ναυτικό παράδοξο της ζωής του.
Κάλεσε στη γέφυρα άλλους τέσσερις ναυτίλους, για να ελέγχουν ξανά και
ξανά τη θέση του πλοίου, κάθε λίγα λεπτά.
Ρύθμισε προσεκτικά την πορεία και την ταχύτητα της μηχανής και ακριβώς τα μεσάνυχτα τοπική ώρα, το «Warrimoo» βρισκόταν στο σημείο που η γραμμή του Ισημερινού τέμνει τη διεθνή γραμμή αλλαγής της ημερομηνίας, τον μεσημβρινό των 180 μοιρών δηλαδή.





Αν περάσει κανείς την γραμμή αλλαγής της ημερομηνίας ακριβώς την ώρα που χτυπούν μεσάνυχτα, η 31η Δεκεμβρίου δεν θα έρθει ποτέ.
Η ημερομηνία πηδάει κατ' ευθείαν στην 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.

Ο κάπτεν Φίλιπς πέτυχε δηλαδή, τα εξής απίστευτα και μοναδικά:
🔸 Το πλοίο βρισκόταν την συγκεκριμένη στιγμή, παράλληλα σε δύο διαφορετικές ημέρες !
🔸 Σε δύο διαφορετικούς μήνες (Δεκέμβριο -Ιανουάριο) !
🔸 Σε δύο διαφορετικά έτη (1899-1900) !
🔸 Σε δύο διαφορετικές εποχές (χειμώνα στο Βόρειο Ημισφαίριο - καλοκαίρι στο Νότιο Ημισφαίριο) !
🔸 Και τέλος σε δύο διαφορετικούς αιώνες 19ο - 20ο αιώνα !


Καλή Χρονιά!!

 

drasiadidrasiΓαλήνιος Ωκεανός

fb – 2fA


"Γιά τήν ἐπικονίαση.. "

 



 Κική Δημουλά  -  ΑΥΤΟΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Θὰ πρέπει νὰ ἦταν ἄνοιξη
γιατὶ ἡ μνήμη αὐτὴ
ὑπερπηδώντας παπαροῦνες ἔρχεται.
Ἐκτὸς ἐὰν ἡ νοσταλγία
ἀπὸ πολὺ βιασύνη,
παραγνώρισ᾿ ἐνθυμούμενο.
Μοιάζουνε τόσο μεταξύ τους ὅλα
ὅταν τὰ πάρει ὁ χαμός.
Ἀλλὰ μπορεῖ νά ῾ναι ξένο αὐτὸ τὸ φόντο,
νά ῾ναι παπαροῦνες δανεισμένες
ἀπὸ μιὰν ἄλλην ἱστορία,
δική μου ἢ ξένη.
Τὰ κάνει κάτι τέτοια ἡ ἀναπόληση.
Ἀπὸ φιλοκαλία κι ἔπαρση.

Ὅμως θὰ πρέπει νά ῾ταν ἄνοιξη
γιατὶ καὶ μέλισσες βλέπω
νὰ πετοῦν γύρω ἀπ᾿ αὐτὴ τὴ μνήμη,
μὲ περιπάθεια καὶ πίστη
νὰ συνωστίζονται στὸν καλύκά της.
Ἐκτὸς ἂν εἶναι ὁ ὀργασμὸς
νόμος τοῦ παρελθόντος,
μηχανισμὸς τοῦ ἀνεπανάληπτου.
Ἂν μένει πάντα κάποια γῦρις
στὰ τελειωμένα πράγματα
γιὰ τὴν ἐπικονίαση
τῆς ἐμπειρίας, τῆς λύπης
καὶ τῆς ποίησης.

 

nektar – 2φΑ


Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2020

"Βορράς – Νότος 50-50 "

 



Γήπεδο Zerão
[από το βιβλίο "Ενας κόσμος ανάποδα" του Eduardo Galeano]


Το γήπεδο Estádio Milton Corraa , συνήθως γνωστό ως Zerão, βρίσκεται στη Macapá της επαρχίας Amapá, στη Βραζιλία, στις εκβολές του Αμαζονίου.

Χτίστηκε το 1990 και η φήμη του προέρχονται από την κοινή πεποίθηση ότι η νοητή γραμμή του ισημερινού κόβει ακριβώς στη μέση το στάδιο Zerão, δηλαδή η μέση γραμμή του γηπέδου βρίσκεται ακριβώς στον ισημερινό -μηδενικό γεωγραφικό πλάτος- ώστε κάθε ομάδα υπερασπίζεται για ένα ημίχρονο και διαφορετικό ημισφαίριο.

- Ωστόσο λέγεται, πως στην πραγματικότητα βρίσκεται περίπου 50 μέτρα βόρεια του ισημερινού, που περνά από το νότιο άκρο του γηπέδου.

 [Ένα πρόσφορο θέμα γεωγραφικής συζήτησης, για αμήχανες πρωτοχρονιάτικες στιγμές... ]


fbLydia
2fA


"Χρυσόψαρα εἶναι.. "

 



Κική Δημουλά  -  ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ

Περιμένω. Σὲ φουαγιὲ θεάτρου.
Ὥσπου ν᾿ ἀρχίσει ἡ παράσταση
βλέπω τί παίζεται πλαγίως
ἐντὸς ἐνυδρείου ποὺ διασκεδάζει
τὴν ἀναμονή.

Τετράγωνο περίπου σὰν κουτὶ
παπουτσιῶν στὸ νούμερο τῆς ὑπερβολῆς.
Σὲ γωνία σφηνωμένο γιὰ νὰ γεύονται
διπλὴ ἀσφυξία οἱ τοῖχοι.
Μικρὰ ψαράκια ὅσο τὸ χρυσαφὶ τοῦ ἥλιου
ἐπάνω σὲ χρυσόμυγας ξεριζωμένο βόμβο
τρέχουν πανικόβλητα. Σκυλόψαρο τζάμι τὰ κυνηγᾷ.
Νᾶνος βυθός. Τὸν γαργαλάει εὔκολα
μὲ τὰ κοντά της δαχτυλάκια ἡ ἐπιφάνεια.

Συνθλίβεται ἡ πλεύση συχνὰ
στὶς συμπληγάδες πέτρες-χαλίκι
εὕρημα στεριανό.
Κάθε τόσο ἀγωγὸς κρυμμένος στέλνει
βίαιο ἀέρα φουρτουνιάζει κάπως ἡ ἀνία
φύκια ξεμαλλιάζονται μὲ πλαστικὸν
ὀλοφυρμό. Γιὰ λίγο
καταποντίζεται ἡ ὁρατότης. Ὥσπου
μισοπνιγμένη τὴν τραβᾶνε κατὰ πάνω
κάτι φυσαλίδες ὀξυγόνου μικρὲς
σὰν καρφίτσας κεφαλάκι ποὺ βγαίνουν
ἀπὸ τῶν ματιῶν μου τὴ λιγοστὴ φιάλη.

Τί λυπᾶσαι, χρυσόψαρα εἶναι
οὔτε ποὺ γνώρισαν θάλασσα ποτέ τους.

Καὶ μεῖς πόσο τάχα γνωρίσαμε;
Κι ὅμως τὸ νοσταλγοῦμε αὐτὸ τὸ διόλου.

 

nektar – 2φΑ


Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2020

"Όταν ξεπέφτει το θάρρος.. "

 



Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς  -  Το θάρρος και η πίστη πάντα θάβονται στον ίδιο τάφο
["Αργά βαδίζει ο Χριστός", Εν Πλω, 2013]


Η ψευδοεπιστήμη και η ψευδοθεολογία εχθρεύονται την πίστη, γιατί η ψευδοεπιστήμη δημαγωγεί εναντίον της πίστης, και η ψευδοθεολογία δημαγωγεί εναντίον της επιστήμης. 
Η ψευδοεπιστήμη παίρνει τις χείριστες και πρωτογενείς μορφές της πίστης, αυτές τονίζει σαν πίστη γενικώς, αυτές κριτικάρει και αυτές αρνείται. 
Η ψευδοθεολογία πάλι έχει μάτια μόνο για καταχρήσεις των επιστημονικών εφευρέσεων και ανακαλύψεων, γενικεύει αυτές τις καταχρήσεις και αρνείται την επιστήμη.

Τον τελευταίο αιώνα εξελίχθηκαν σημαντικά οι φυσικές και οι τεχνολογικές επιστήμες.
Οι σοβαροί άνθρωποι αυτό το χρησιμοποίησαν για εμβάθυνση, ενώ οι γραφικοί για να κάνουν πιο ρηχή τη ζωή. Λόγω αυτού του πλουτισμού της επιστήμης οι σοβαροί έγιναν σοβαρότεροι, ενώ οι γραφικοί γραφικότεροι. 
Οι σοβαροί δεν βλέπουν την αλήθεια διπλή, μια στην επιστήμη, μια δεύτερη στην πίστη, αλλά αισθάνονται αρμονία μεταξύ του ενός και του άλλου. 
Οι γραφικοί απολαμβάνουν τις περιττές φιλονικίες, και τονίζοντας πάντα την αυθάδεια μπροστά στη λογική σκέψη, δημιουργούν αξία για τον εαυτό τους, από το ότι με την επιστήμη αντιλέγουν στην πίστη ή αντίθετα, με την πίστη αντιλέγουν στην επιστήμη.

Η υγιής πίστη δεν αντιλέγει ποτέ προς την πραγματική επιστήμη, ούτε η πραγματική επιστήμη αρνείται την υγιή πίστη. Μόνο οι αρρωστημένες μορφές και του ενός και του άλλου είναι υπερβολικές και ακραίες. 
Η πίστη μου στον Θεό δεν με εμποδίζει στο να αναγνωρίσω και να υιοθετήσω όλη την πραγματική επιστήμη από το άλφα έως το ωμέγα. 
Η επιστήμη μου όμως, λαμβάνει σε διαύγεια και πληρότητα και ορμή, εάν τη φωτίσω και τη ζεστάνω με υγιή πίστη.

Να ξέρετε ότι όταν ένας επιστήμονας ξεσηκώνεται εναντίον της πίστης εν ονόματι της επιστήμης, αυτός ξεσηκώνεται εναντίον της χείριστης μορφής της πίστης εν ονόματι της κάλλιστης επιστήμης. 
Και όταν ένας θεολόγος ξεσηκώνεται εναντίον της επιστήμης εν ονόματι της πίστης, αυτός ξεσηκώνεται ενάντια στη μέγιστη κατάχρηση και μέγιστη επιζήμια μορφή της επιστήμης εν ονόματι της κάλλιστης πίστης. 
Η καλύτερη επιστήμη όμως στέκει στην τέλεια αρμονία με την καλύτερη πίστη.

Ενώ οι κάλλιστοι ποτέ δεν φιλονικούν, οι κάλλιστοι καταλαβαίνονται και αγαπιούνται.
Οι μικροί φιλονικούν και τρώγονται, και ηδονίζονται με τη φιλονικία και τις τριβές.
Όμως, η φιλονικία και οι τριβές της ψεοδοπίστης και της ψευδοεπιστήμης ταλαντεύουν πολλές άπλες ψυχές στην πίστη. 
Και όταν ταλαντευτεί η πίστη τους, αγωνίζεται για επιβίωση. 
Και συχνά ο αγώνας τελειώνει με ήττα της πίστης. 
Η ήττα της πίστης σημειώνει το θρίαμβο του σκότους και της κακίας, μέσα στους ανθρώπους.

Υπάρχει και μια άλλη αιτία, λόγω της οποίας η πίστη μέσα στους ανθρώπους υπομένει ήττα, είναι η κοινωνική αδικία.   ….   
Γιατί εκείνος που δουλεύει να πεθάνει από την πείνα; 
Γιατί η ζωή πολλών να είναι ένα παρατεταμένο μαρτύριο, ενώ η ζωή μερικών μια παρατεταμένη γιορτή; Γιατί να υποφέρει ο δίκαιος; 
Γιατί ο σοφός να είναι παραγκωνισμένος και ταπεινωμένος μπροστά στον ανόητο;
Γιατί αυτός που κάνει το αγαθό να βιώνει αχαριστία; 

Γιατί ο ταπεινός να ζει πάντα στη σκιά του υπερήφανου; 
Γιατί η ασωτία να έχει τόσο μεγάλες και λαμπερές κατοικίες, ενώ η αρετή να δυσκολεύεται πάντα μέσα στα εργαστήρια των μαραγκών της Ναζαρέτ και στα στενά κελιά; Γιατί τον ήρωα να τον σπρώχνουν με τους αγκώνες τους οι φοβητσιάρηδες πίσω, αφού η θέση του είναι μπροστά; 
Γιατί όλα αυτά, εάν υπάρχει ο δίκαιος Θεός;

Κάτω από το βάρος τούτων των ερωτήσεων το ψυχικό θάρρος πολλών ξεπέφτει, και όπου δεν υπάρχει θάρρος, δεν υπάρχει ούτε η πίστη.
Όταν ξεπέφτει το θάρρος, ξεπέφτει και η πίστη, όταν το θάρρος πεθάνει, πεθαίνει και η πίστη. Το θάρρος και η πίστη πάντα θάβονται στον ίδιο τάφο.

 

diakonima

fb - Panteleimon Krouskos
2fA


Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2020

"Μόνον οἰκείως ἔχε πρός ἐμέ "

 



Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος  –  Περί τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ
(Προέλευση κειμένου: Ἱερά Μονή Μεγίστης Λαύρας Ἁγ. Ὄρος)


«γὼ πατήρ, ἐγὼ ἀδελφός, ἐγὼ Νυμφίος, ἐγὼ οἰκία, ἐγὼ τροφεύς, ἐγὼ ἱμάτιον, ἐγὼ ῥίζα, ἐγὼ θεμέλιος. Πᾶν ὅπερ ἂν θέλῃς ἐγώ. Μηδενὸς ἐν χρείᾳ καταστῇς.
Ἐγὼ δουλεύσω. Ἦλθον γὰρ διακονῆσαι, οὐ διακονηθῆναι.
Ἐγὼ καὶ φίλος καὶ ξένος καὶ κεφαλὴ καὶ ἀδελφὸς καὶ μήτηρ.
Πάντα ἐγώ· μόνον οἰκείως ἔχε πρὸς ἐμέ.
Ἐγὼ πένης διὰ σέ, καὶ ἀλήτης διὰ σέ, ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ διὰ σέ, ἐπὶ τάφου διὰ σέ, ἄνω ὑπὲρ σοῦ ἐντυγχάνω τῷ Πατρί, κάτω ὑπὲρ σοῦ πρεσβευτὴς παραγέγονα παρὰ τοῦ Πατρός.
Πάντα μοι σὺ καὶ ἀδελφὸς καὶ συγκληρονόμος καὶ φίλος καὶ μέλος.
Τί πλέον θέλεις; τί τόν φιλοῦντα ἀποστρέφῃ; τί τῷ κόσμῳ κάμνεις; τί εἰς πίθον ἀντλεῖς τετρημένον;
Τοῦτο γάρ ἐστιν εἰς τὸν παρόντα βίον πονεῖσθαι.
Τί εἰς πῦρ ξαίνεις; τί τῷ ἀέρι πυκτεύεις; »


[Μετάφραση: Ἐγὼ εἶμαι πατέρας, ἐγὼ ἀδελφός, ἐγὼ νυμφίος, ἐγὼ οἰκία, ἐγὼ τροφή, ἐγὼ ἔνδυμα, ἐγὼ ρίζα, ἐγὼ θεμέλιον, κάθε τι τὸ ὁποῖον θέλεις ἐγώ· νὰ μὴν ἔχεις ἀνάγκην ἀπὸ τίποτε. Ἐγὼ καὶ θὰ σὲ ὑπηρετήσω· διότι ᾖλθα νὰ ὑπηρετήσω, ὄχι νὰ ὑπηρετηθῶ. Ἐγὼ εἶμαι καὶ φίλος, καὶ μέλος τοῦ σώματος καὶ κεφαλὴ καὶ ἀδελφός, καὶ ἀδελφὴ καὶ μητέρα, ὅλα ἐγώ· ἀρκεῖ νὰ διάκεισαι φιλικὰ πρὸς ἐμέ. Ἐγὼ ἔγινα πτωχὸς διὰ σέ· ἔγινα καὶ ἐπαίτης διὰ σέ· ἀνέβηκα ἐπάνω εἰς τὸν Σταυρὸν διὰ σέ· ἐτάφην διὰ σέ· εἰς τὸν οὐρανὸν ἄνω διὰ σὲ παρακαλῶ τὸν Πατέρα· κάτω εἰς τὴν γῆν ἐστάλην ἀπὸ τὸν Πατέρα ὡς μεσολαβητὴς διὰ σέ. Ὅλα δι᾿ ἐμὲ εἶσαι σύ· καὶ ἀδελφὸς καὶ συγκληρονόμος καὶ φίλος καὶ μέλος τοῦ σώματος.
Τί περισσότερον θέλεις; Γιατὶ ἀποστρέφεσαι αὐτὸν ποὺ σὲ ἀγαπᾷ; Γιατὶ κοπιάζεις γιὰ τὸν κόσμο; Γιατὶ ἀντλεῖς νερὸ μὲ τρυπημένο πιθάρι; Διότι αὐτὸ σημαίνει νὰ καταπονῆσαι εἰς τὴν ζωὴν αὐτήν. Γιατὶ λαναρίζεις τὴν φωτιά; Γιατὶ πυγμαχεῖς εἰς τὸν ἀέρα; 

Γιατὶ τρέχεις ἄδικα; Κάθε τέχνη δὲν ἔχει καὶ ἕνα σκοπόν;
Εἰς τὸν καθένα εἶναι ὁπωσδήποτε φανερόν.
Δεῖξε μου καὶ σὺ τὸν σκοπὸν τῆς σπουδῆς εἰς τὴν ζωήν.
(Ἁγίου Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου,
ἀπόσπασμα ἐκ τῆς οστ΄ ὁμιλίας αὐτοῦ εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον)]

 

ypsipetisaetos – 2φΑ


Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020

"Χριστέ μου!.. "

 



-  Άγιος Πορφύριος o Καυσοκαλυβίτης
"ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ"


Να ζήσετε το μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως.
«Η Γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών…».
Τα λέγω από μέσα μου και κλαίω.

Το Άγιον Πνεύμα τα έχει φτιάξει, το «Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον…» και το «Η Γέννησίς σου…», δεν τα έφτιαξε άνθρωπος.
Είναι πλούσια σε νοήματα και βάθος. Λέξεις πολύ δυνατές.
Πολύ βαθύ περιεχόμενο. Ψάλτε τα. […]

Λίγο καταλαβαίνεις. Αλήθεια σας λέγω, δεν το έγραψαν άνθρωποι, αλλά το Άγιον Πνεύμα.
Κλαίω, κάθε φορά πού το ακούω.
Όσες φορές κι αν το σκεφθώ, συγκινούμαι πάντοτε. Χριστέ μου,....

...Να ’χα δύο μεγάφωνα, να τα βάλω στα πεύκα και να βάλω στο μαγνητόφωνο το «Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον…» και το «Η Γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών…» και να τα πάρει ο αέρας, να τα πάει στο βοριά και στο νοτιά, ν’ ακουστεί μακριά, να τ’ ακούσει όλη η κτίσις και η φύσις!...

 

Savvas – 2fA



Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2020

"K’ ἐσείσθη ὁ ναός ὅλος.. "

 



-  Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
["Στο Χριστό στο κάστρο"]


….   ….   λλὅτε ὁ ἱερεύς ἐξελθών ἔψαλε τό «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός», τότε αἱ μορφαί τῶν Ἁγίων ἐφάνησαν ὡς νά ἐφαιδρύνθησαν εἰς τούς τοίχους·
«
Ἀκολουθήσωμεν λοιπόν ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ», καί ὁ κύρ Ἀλεξανδρής ἐνθουσιῶν ἔλαβε τήν ὑψηλήν καλάμην καί ἔσεισε τόν πολυέλεον μέ τάς λαμπάδας ὅλας ἀνημμένας

«Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν, ἀκαταπαύστως ἐκεῖ», κἐσείσθη ὁ ναός ὅλος ἀπό τήν βροντώδη φωνήν τοῦ παπα-Φραγκούλη μετά πάθους ψάλλοντος:
«
Δόξα ἐν ὑψίστοις λέγοντες, τῷ σήμερον ἐν σπηλαίῳ τεχθέντι», καί οἱ ἄγγελοι οἱ ζωγραφιστοί, οἱ περικυκλοῦντες τόν Παντοκράτορα ἄνω εἰς τόν θόλον, ἔτειναν τό οὖς, ἀναγνωρίσαντες οἰκεῖον αὐτοῖς τόν ὕμνον.

Καί εἶτα ὁ ἱερεύς ἐπῆρε καιρόν, καί ἤρχισε νά προσφέρῃ τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως…”

 

skiathoslife

fb - Panteleimon Krouskos
2fA


"Με περισσότερη ελπίδα "

 



-  Από το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου
για τα Χριστούγεννα


….   Παρ' όλη την αποξένωση και την ερημιά που μας απειλεί, στην εορτή των Χριστουγέννων δεσπόζει πάντοτε το μοναδικό γεγονός, ο ερχομός και η παρουσία του Υιού και Λόγου του Θεού.
Ο Χριστός δεν έρχεται σαν επισκέπτης να μας χαιρετήσει ευγενικά και κατόπιν αθόρυβα να φύγει. Έρχεται, για να μείνει μαζί μας.
Αυτό δηλώνει το όνομα Εμμανουήλ, που σημαίνει «μεθ' ημών ο Θεός».
Δεν έρχεται σαν δυνάστης, να μας αφαιρέσει την ελευθερία, επιβάλλοντας το θέλημά του.
Έρχεται σαν βρέφος συμμεριζόμενος τη στέρηση, την ξενιτειά και μ' ένα αδιόρατο χαμόγελο ειρήνης και ελπίδος έρχεται να μείνει μαζί μας.

Θα αντιμετωπίσει ο ίδιος δοκιμασίες, προσβολές, εχθρότητες, που θα κορυφωθούν στο Πάθος, συμμετέχοντας στην οδύνη της ανθρωπότητος.
Έρχεται, για να μείνει μαζί μας, αμφισβητούμενος, διωκόμενος, να μας στηρίξει, να μας παρηγορήσει με την αναστάσιμη υπόσχεσή του: «και ιδού εγώ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Μτ 28:20).
Είναι μαζί μας όχι μόνον στις γαλήνιες φάσεις των επιτυχιών, της καλής υγείας και των αρμονικών σχέσεων με τους άλλους. Παραμένει μυστικά μαζί μας και στις θολές περιόδους, όταν η θλίψη, η αποτυχία, η ασθένεια καταπονούν την ύπαρξή μας.

Κυρίως η καθοριστική αυτή παρουσία πρέπει να είναι συνειδητή και συνεχής στη διαμόρφωση και τον έλεγχο των σκέψεων, των ιδεών, των αποφάσεων και των ενεργειών μας.
Δεν μπορούμε να ικετεύουμε να είναι παρών στις δύσκολες ώρες της ζωής μας και να αδιαφορούμε για το θέλημά του ή να το παραθεωρούμε στη νοοτροπία και τη συμπεριφορά μας στην καθημερινή μας ζωή.
Η διαρκής συναίσθηση της παρουσίας του είναι η μόνη ικανή, να μας οδηγήσει σωστά στις περιπέτειες του βίου μας.

Την πολύπλευρη αυτή παρουσία καλούμεθα να ζήσουμε εντονότερα, αυτή τη φορά με λιγότερη έπαρση για την ανθρώπινη γνώση, τις ικανότητες και τη δύναμή μας.
Με περισσότερη αναζήτηση για τις προτεραιότητες του ανθρώπινου γένους και αλληλεγγύη σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Με περισσότερη ελπίδα.
Είναι συμβολικό ότι το εμβόλιο, που αναμένεται να δώσει διέξοδο στην πολύπλευρη αιχμαλωσία μας από τον κορονοϊό, έρχεται στη ζωή μας σαν ιδιότυπο χριστουγεννιάτικο δώρο.

Μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα της περίεργης απομόνωσης που μας έχει επιβάλει η πανδημία, στη μοναξιά, την αγωνία και τον φόβο, ας αντισταθούμε, αδελφοί μου, γιορτάζοντας τα φετινά Χριστούγεννα με προσήλωση κυρίως στη λυτρωτική παρουσία του ακτίστου Υιού και Λόγου του Θεού, ο οποίος εισέρχεται στην κτιστή δημιουργία, διατηρώντας τον τελευταίο λόγο στην πορεία της ζωής μας και ολοκλήρου της κτίσεως.

Στην απροσδιόριστη, απρόσμενη μοναξιά που μας παγώνει, η μυστική παρουσία του Χριστού ζεσταίνει τη σκέψη και ζωογονεί τους πνεύμονες.
Αυτό το αισιόδοξο άγγελμα των Χριστουγέννων, καθαρό σαν διαμάντι, χωρίς ποικίλα στολίδια, χρυσόσκονη και εντυπωσιακά περιτυλίγματα, πρέπει φέτος ιδιαίτερα να αναδειχθεί και να βιωθεί.
 Όχι σαν απλή ανάμνηση ενός αξιαγάπητου βρέφους, αλλά ως καθοριστικό μήνυμα ελπίδος, ως η μοναδική έκφραση της αγάπης, της παντοδυναμίας του Πατρός, του Κυρίου και Δημιουργού του σύμπαντος, ως εγγύηση του γεγονότος ότι δεν είμαστε μόνοι στην προσωπική και παγκόσμια περιπέτειά μας ούτε στην πρόσφατη πανδημία.

Αυτή την καθοριστική εμπειρία οφείλουμε όχι μόνο να την ενισχύσουμε μέσα μας, αλλά να τη μεταδώσουμε ως πνευματικά αντισώματα στους γύρω μας.
Με στοργή, με ταπείνωση, με τον λόγο, με τη σιωπή, χωρίς προκλητική οίηση.
Δεν είναι μόνον ο κορονοϊός που μεταδίδεται αθόρυβα και δραστικά.
Πολύ περισσότερο, η πίστη σε αυτή τη λυτρωτική παρουσία μεταδίδεται ήρεμα και αποτελεσματικά από πιστό άνθρωπο σε άνθρωπο και από ομάδα σε ομάδα.

Το πιο ουσιαστικό, λοιπόν, χριστουγεννιάτικο δώρο, αδελφοί μου, που μπορούμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας αλλά και στους γύρω μας είναι η συναίσθηση και η μαρτυρία της παρουσίας του Σωτήρος Χριστού στην καθημερινή μας πορεία.

 

skai

pC – 2fA


"Χριστός ἐτέχθη! "

 



-  Ὑμνολογία τοῦ ὄρθρου τῆς ἑορτῆς τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως


Γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ
τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως·
 ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο
σὲ προσκυνεῖν, τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης
καὶ σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν. Κύριε δόξα σοι.

Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός· 
ἀκολουθήσωμεν λοιπόν, ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ, 
μετὰ τῶν Μάγων Ἀνατολῆς τῶν βασιλέων. 
Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν, ἀκαταπαύστως ἐκεῖ. 
Ποιμένες ἀγραυλοῦσιν, ᾠδὴν ἐπάξιον, 
Δόξα ἐν ὑψίστοις λέγοντες, τῷ σήμερον ἐν Σπηλαίῳ τεχθέντι, 
ἐκ τῆς Παρθένου, καὶ Θεοτόκου, ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας.

Τί θαυμάζεις Μαριάμ; τί ἐκθαμβεῖσαι τὸ ἐν σοί; 
Ὅτι ἄχρονον Υἱόν, χρόνῳ ἐγέννησά φησι
τοῦ τικτομένου τὴν σύλληψιν μὴ διδαχθεῖσα
Ἄνανδρός εἰμι, καὶ πῶς τέξω Υἱόν
ἄσπορον γονὴν τίς ἑώρακεν
ὅπου Θεὸς δὲ βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις, ὡς γέγραπται
Χριστὸς ἐτέχθη, ἐκ τῆς Παρθένου, ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας.

Ὁ ἀχώρητος παντί, πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί; 
ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός, πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός; 
πάντως ὡς οἶδεν ὡς ἠθέλησε καὶ ὡς ηὐδόκησεν· 
ἄσαρκος γὰρ ὤν, ἐσαρκώθη ἑκών· 
καὶ γέγονεν ὁ Ὤν, ὃ οὐκ ἦν δι᾿ ἡμᾶς· 
καὶ μὴ ἐκστὰς τῆς φύσεως, μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος. 
Διπλοῦς ἐτέχθη, Χριστὸς 
τὸν ἄνω κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι.

Τὰ σύμπαντα σήμερον, χαρᾶς πληροῦνται·
Χριστὸς ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθένου.

Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη.
Σήμερον δέχεται ἡ Βηθλεέμ,
τὸν καθήμενον διὰ παντός, σὺν Πατρί.
Σήμερον Ἄγγελοι τὸ βρέφος τὸ τεχθέν,
θεοπρεπῶς δοξολογοῦσι·
Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ,
καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη,
ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.

Τὴν ἀπαρχὴν τῶν Ἐθνῶν, ὁ οὐρανός σοι προσεκόμισε, 
τῷ κειμένῳ νηπίῳ ἐν φάτνῃ, δι᾿ ἀστέρος τοὺς Μάγους καλέσας· 
οὕς καὶ κατέπληττεν, οὐ σκῆπτρα καὶ θρόνοι, ἀλλ᾿ ἐσχάτη πτωχεία· 
τί γὰρ εὐτελέστερον σπηλαίου; τί δὲ ταπεινότερον σπαργάνων; 
ἐν οἷς διέλαμψεν ὁ τῆς Θεότητός σου πλοῦτος. Κύριε δόξα σοι.

Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν Ὑπερούσιον τίκτει,
καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει.
Ἄγγελοι, μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι.
Μάγοι δέ, μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι·
δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη,
Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

Τὴν Ἐδὲμ Βηθλεὲμ ἤνοιξε, δεῦτε ἴδωμεν·
τὴν τρυφὴν ἐν κρυφῇ εὕρομεν, δεῦτε λάβωμεν,
τὰ τοῦ Παραδείσου ἔνδον τοῦ Σπηλαίου.
Ἐκεῖ ἐφάνη ῥίζα ἀπότιστος, βλαστάνουσα ἄφεσιν·
ἐκεῖ εὑρέθη φρέαρ ἀνόρυκτον,
οὗ πιεῖν Δαυῒδ πρὶν ἐπεθύμησεν·
ἐκεῖ Παρθένος τεκοῦσα βρέφος,
τὴν δίψαν ἔπαυσεν εὐθύς, τὴν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Δαυΐδ·
διὰ τοῦτο, πρὸς τοῦτο ἐπειχθῶμεν, οὗ ἐτέχθη,
Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

Εὐφραίνεσθε δίκαιοι· οὐρανοὶ ἀγαλλιᾶσθε·
σκιρτήσατε τὰ ὄρη, Χριστοῦ γεννηθέντος·
Παρθένος καθέζεται, τὰ Χερουβὶμ μιμουμένη,
βαστάζουσα ἐν κόλποις,
Θεὸν Λόγον σαρκωθέντα.
Ποιμένες τὸν τεχθέντα δοξάζουσι.
Μάγοι τῷ Δεσπότῃ δῶρα προσφέρουσιν.
Ἄγγελοι ἀνυμνοῦντες λέγουσιν·
Ἀκατάληπτε Κύριε, δόξα σοι.

Ὁ Πατὴρ εὐδόκησεν· ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο·
καὶ ἡ Παρθένος ἔτεκε, Θεὸν ἐνανθρωπήσαντα·
Ἀστὴρ μηνύει· Μάγοι προσκυνοῦσι·
Ποιμένες θαυμάζουσι· καὶ ἡ κτίσις ἀγάλλεται.

Θεοτόκε Παρθένε, ἡ τεκοῦσα τὸν Σωτῆρα,
ἀνέτρεψας τὴν πρώτην, κατάραν τῆς Εὔας·
ὅτι Μήτηρ γέγονας,
τῆς εὐδοκίας τοῦ Πατρός,
βαστάζουσα ἐν κόλποις, Θεὸν Λόγον σαρκωθέντα.
Οὐ φέρει τὸ μυστήριον ἔρευναν·
πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν,
κράζοντες μετὰ σοῦ καὶ λέγοντες·
Ἀνερμήνευτε Κύριε, δόξα σοι.

Δεῦτε ἀνυμνήσωμεν, τὴν Μητέρα τοῦ Σωτῆρος,
τὴν μετὰ τόκον πάλιν, ὀφθεῖσαν Παρθένον·
Χαίροις Πόλις ἔμψυχε, τοῦ Βασιλέως καὶ Θεοῦ,
ἐν ᾗ Χριστὸς οἰκήσας, σωτηρίαν εἰργάσατο.
Μετὰ τοῦ Γαβριὴλ ἀνυμνοῦμέν σε,
μετὰ τῶν Ποιμένων δοξάζομεν κράζοντες·
Θεοτόκε πρέσβευε, τῷ ἐκ σοῦ σαρκωθέντι,
σωθῆναι ἡμᾶς.

Ὅτε καιρός, τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας σου,
πρώτη ἀπογραφή, τῇ οἰκουμένῃ ἐγένετο,
τότε ἔμελλες τῶν ἀνθρώπων, ἀπογράφεσθαι τὰ ὀνόματα,
τῶν πιστευόντων τῷ τόκῳ σου·
διὰ τοῦτο τὸ τοιοῦτον δόγμα, ὑπὸ Καίσαρος ἐξεφωνήθη·
τῆς γὰρ αἰωνίου σου βασιλείας, τὸ ἄναρχον ἐκαινουργήθη.
Διό σοι προσφέρομεν καὶ ἡμεῖς,
ὑπὲρ τὴν χρηματικὴν φορολογίαν,
ὀρθοδόξου πλουτισμὸν θεολογίας,
τῷ Θεῷ καὶ Σωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Σήμερον ὁ Χριστός, ἐν Βηθλεὲμ γεννᾶται ἐκ Παρθένου.
Σήμερον ὁ ἄναρχος ἄρχεται, καὶ ὁ Λόγος σαρκοῦται.
Αἱ Δυνάμεις τῶν οὐρανῶν ἀγάλλονται,
καὶ ἡ γῆ σὺν τοῖς ἀνθρώποις εὐφραίνεται.
Οἱ Μάγοι τὰ δῶρα προσφέρουσιν·
οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα κηρύττουσιν·
ἡμεῖς δὲ ἀκαταπαύστως βοῶμεν·
Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ,
καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.

 

nektar – 2fA


Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020

"Καλήν εσπέραν Άρχοντες! "

 



-  Κάλαντα Χριστουγέννων από όλη την Ελλάδα





( - Κλικ στην εικόνα Christian Schloe)


fb – 2fA




"Εορτασμός Χριστουγέννων "




-  Ἡ λειτουργική πράξη τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων


Ἑσπερινός

Ὁ πανηγυρικὸς ἑσπερινὸς τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων σηματοδοτεῖ τὴν ἔναρξη τῆς ἑορτῆς. Τὸ περιεχόμενο τῶν ὕμνων καὶ τῶν κειμένων αὐτῆς τῆς ἀκολουθίας εἶναι δοξολογικὸ καὶ δογματικό.
Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ καλοῦνται οἱ πιστοὶ νὰ χαροῦν γιὰ τὸ γεγονός, κυρίως γιὰ τὸ ὅτι σπάει «τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ» ποὺ ἐμπόδιζε ἐπὶ αἰῶνες τὴν εἴσοδο τοῦ ἀνθρώπου στὴ χαρὰ τοῦ παραδείσου:
«Δεῦτε ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ, τὸ παρὸν μυστήριον ἐκδιηγούμενοι.
Τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ διαλέλυται, ἡ φλογίνη ῥομφαῖα τὰ νῶτα δίδωσι, καὶ τὰ Χερουβὶμ παραχωρεῖ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς· κἀγὼ τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς μεταλαμβάνω, οὐ προεξεβλήθην διὰ τῆς παρακοῆς.
Ἡ γὰρ ἀπαράλλακτος εἰκὼν τοῦ Πατρός, ὁ χαρακτὴρ τῆς ἀϊδιότητος αὐτοῦ, μορφὴν δούλου λαμβάνει, ἐξ ἀπειρογάμου Μητρὸς προελθών, οὐ τοπὴν ὑπομείνας· ὁ γὰρ ἦν διέμεινε, Θεὸς ὢν ἀληθινός· καὶ ὁ οὐκ ἦν προσέλαβεν, ἄνθρωπος γενόμενος διὰ φιλανθρωπίαν· αὐτῷ βοήσωμεν· Ὁ τεχθεὶς ἐκ Παρθένου Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς».


Τά Ἀναγνώσματα πού διαβάζονται ἔχουν τήν δική τους σημειολογία

Πρῶτα διαβάζεται, ὅπως καὶ τὸ Μ. Σάββατο τὸ πρωί, ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ πρῶτο κεφάλαιο τῆς Γενέσεως. Ἀναφέρεται στὴ δημιουργία τοῦ κόσμου ἐκ τοῦ μηδενός. Εἶναι ἡ ὁμολογία καὶ ἡ βίωση ἀπ᾿ τὴν πλευρὰ τῶν πιστῶν τῆς πηγῆς τῆς ζωῆς.
Εἶναι ἡ συμπόρευση μὲ τὸν Ἄκτιστο Κτίστη τοῦ παντός, τῆς κτίσεως.
Εἴμαστε τὰ παιδιά Του.

Τὸ δεύτερο Ἀνάγνωσμα παρμένο ἀπὸ τὸ βιβλίο τῶν Ἀριθμῶν, θυμίζει ὅτι «ἀνατελεῖ ἄστρον ἐξ Ἰακώβ, καὶ ἀναστήσεται ἄνθρωπος ἐξ Ἰσραήλ», ἐνῷ τὸ τρίτο Ἀνάγνωσμα εἶναι ἡ προφητεία τοῦ Μιχαίου.
Γιὰ δεύτερη καὶ τρίτη φορὰ ἐναλλάσσονται προφητεῖες ἀπὸ τὸν Ἡσαΐα, τὸν Ἱερεμία καὶ τὸν Δανιὴλ σχετικὲς μὲ τὴν προσδοκία τῶν ἐθνῶν καὶ στὸ ἐνδιάμεσο ψάλλονται ὕμνοι μοναδικοὶ στὸ εἶδος τους συνοδευόμενοι ἀπὸ στίχους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Ἀνέτειλας Χριστὲ ἐκ Παρθένου, νοητὲ ἥλιε τῆς Δικαιοσύνης· καὶ Ἀστήρ σε ὑπέδειξεν, ἐν Σπηλαίῳ χωρούμενον τὸν ἀχώρητον».

Τὸ ἀνάγνωσμα ἀπὸ τὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολὴ παραπέμπει στὴν ἴδια τὴν ἔγνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ δημιουργήματά Του «πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως» καὶ ὑπενθυμίζει πὼς ἀπὸ κείμενα τῆς Π. Διαθήκης ἀποδεικνύεται ἡ μεσσιανικὴ καὶ θεία προέλευση τοῦ Σωτῆρα Χριστοῦ.
Τὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ἡ διήγηση τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸν εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ. Ἀφοῦ ψαλλοῦν ὁρισμένοι ὕμνοι δοξολογικοὶ ὁ ἑσπερινὸς καταλήγει μὲ τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς «Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν..»

Κατὰ τὶς παραμονές, μετὰ τὴν εἴσοδο τοῦ ἑσπερινοῦ, τελεῖται ἡ θεία λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.


Ὄρθρος

Ὁ πανηγυρικὸς ὄρθρος τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων περιέχει ἕνα πλοῦτο ὕμνων μὲ τὴν χαρακτηριστικὴ ἁπλότητα ὡς πρὸς τὴν ἔκταση τῆς Ἀκολουθίας.
Στὶς μεγάλες γιορτὲς δὲν ὑπάρχει βερμπαλισμός, ἀλλὰ δογματικοὶ ὕμνοι οἱ ὁποῖοι, ἔχοντας συγγραφεῖ ἀπὸ θεοπνεύστους ὑμνογράφους, ἀποδίδουν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τὸ περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς.
Ἀναφέρουμε τὰ ἐξαίσια «καθίσματα» μὲ τὴν ἔναρξη:
«Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός»,
«Τί θαυμάζεις Μαριάμ; Τί ἐκθαμβεῖσαι τὸ ἐν σοί»,
«Ὁ ἀχώρητος παντὶ πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί;ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός, πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός; πάντως ὡς οἶδεν, ὡς ἠθέλησε καὶ ὡς ηὐδόκησεν· ἄσαρκος γὰρ ὤν, ἐσαρκώθη ἑκών· καὶ γέγονεν ὁ Ὤν, ὁ οὐκ ἦν δι᾿ ἡμᾶς· καὶ μὴ ἐκστὰς τῆς φύσεως, μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος.
Διπλοῦς ἐτέχθη, Χριστὸς τὸν ἄνω, κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι».

Οἱ κανόνες ποὺ ψάλλονται εἶναι δύο. Ὁ πρῶτος, γνωστὸς τοῦ «κυρίου Κοσμᾶ»: «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε, Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν ἀπαντήσατε».
Ὁ δεύτερος μὲ ἰαμβικὸ βυζαντινὸ δωδεκασύλλαβο - λιγότερο κατανοητὸς ἀπὸ τὸν λαὸ - ἀποδίδει δογματικὲς ἀλήθειες μὲ τρόπο μοναδικό: «Ἔσωσε λαόν, θαυματουργῶν Δεσπότης, ὑγρὸν θαλάσσης κῦμα χερσώσας πάλαι· Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ Κόρης, τρίβον βατήν, Πόλου τίθησιν ἡμῖν· ὃν κατ᾿ οὐσίαν, Ἶσόν τε Πατρί, καὶ βροτοῖς δοξάζομεν». 

Ὁ ὕμνος πρὸς τὴν Θεοτόκο «Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβὶμ» ἀντικαθίσταται μὲ σειρὰ ὕμνων ἀπὸ τοὺς δύο κανόνες, στοὺς ὁποίους προηγεῖται ἕνας ἰδιαίτερος καὶ διαφορετικὸς γιὰ κάθε ὕμνο σχετικὸς μὲ τὴν ἡμέρα στίχος: «Μεγάλυνον ψυχή μου, τὸν ἐκ τῆς Παρθένου, Θεὸν σαρκὶ τεχθέντα», «Σήμερον ὁ Δεσπότης, ῥάκει σπαργανοῦται, ὁ ἀναφὴς ὡς βρέφος».
Τὸ έξαποστειλάριον θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς ὡραιότερους ὕμνους.
Εἶναι ἡ ὁμολογία ὅτι μᾶς ἐπισκέφτηκε ὁ Σωτήρας Χριστὸς γιὰ νὰ διαλυθεῖ ἡ σκιὰ καὶ νὰ λάμψει ἡ ἀλήθεια: «Ἐπεσκέψατο ἡμᾶς, ἐξ ὕψους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀνατολὴ ἀνατολῶν, καὶ οἱ ἐν σκότει καὶ σκιᾷ, εὕρομεν τὴν ἀλήθειαν· · καὶ γὰρ ἐκ τῆς Παρθένου ἐτέχθη ὁ Κύριος».

Τὸ ἀποκορύφωμα τῆς χαρᾶς καὶ τῆς δοξολογίας στὸν Θεὸ γιὰ τὴν θεία σάρκωση βρίσκεται στοὺς τελευταίους ὕμνους τοῦ ὄρθρου, τὰ λεγόμενα «πασαπνοάρια»: «Εὐφραίνεσθε δίκαιοι, οὐρανοὶ ἀγαλλιᾶσθε, σκιρτήσατε τὰ ὄρη, Χριστοῦ γεννηθέντος, Παρθένος καθέζεται, τὰ Χερουβὶμ μιμουμένη, βαστάζουσα ἐν κόλποις, Θεὸν Λόγον σαρκωθέντα.
Ποιμένες τὸν τεχθέντα δοξάζουσι· Μάγοι τῷ Δεσπότῃ δῶρα προσφέρουσιν· Ἄγγελοι ἀνυμνοῦντες λέγουσιν· Ἀκατάληπτε Κύριε, δόξα σοι».
Ἡ τελευταία φράση πρὶν τὴν δοξολογία εἶναι ὁ πρῶτος στίχος της: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».


Λειτουργία

Ἡ θεία λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου διανθίζεται μὲ στίχους καὶ ψαλμούς, σχετικοὺς μὲ τὴν ἑορτή, ἐνῷ ἀντὶ τοῦ «ἅγιος ὁ Θεός», ψάλλεται τὸ «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβασπίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε· ἀλληλούϊα».
Τέλος στὴν ὥρα τοῦ κοινωνικοῦ, ψάλλεται τὸ «Λύτρωσιν ἀπέστειλε Κύριος τῷ λαῷ αὐτοῦ», ὡς ἕνας ὕμνος ποὺ σφραγίζει τὴν ἀτμόσφαιρα τῆς εὐχαριστιακῆς συνάξεως καὶ τὴ συμμετοχὴ στὸ κοινὸ Ποτήριο.

 

nektar – 2fA

 

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2020

"Εμμανουήλ "

 



-  Επίσκοπος Αντώνιος Μπλούμ

Τὴν ἡμέρα ποὺ ἑορτάζουμε τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, μποροῦμε νὰ δοῦμε ὅτι ἦρθε ἡ ἀρχὴ μιᾶς νέας ἐποχῆς. 
Ἡ ἐποχὴ ποὺ ἡ ἀνθρωπότητα εἶχε παρακμάσει καὶ γεράσει (ἐξαιτίας τῆς πορείας της στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων), ἡ ἐποχὴ ποὺ ὁ Θεὸς ὡς παντοδύναμος προξενοῦσε μὲν τὸ δέος, ἀλλὰ φαινόταν ἀπόμακρος γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ἔφτασε στὸ τέλος της
«Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΜΕΣΩ ΗΜΩΝ», αὐτὴ εἶναι ἡ ἔννοια τῆς λέξης «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ», ὁ Θεὸς δηλαδὴ, βρίσκεται ἀνάμεσά μας. 
Ἔκτοτε ὁ κόσμος δὲν εἶναι ὁ ἴδιος. Μένουμε σὲ ἕναν κόσμο, ὅπου ὁ Θεὸς εἶναι ἀνάμεσά μας, εἶναι ἡ ζῶσα ἰσχύς, ἡ ἔμπνευση, ἡ ἴδια ἡ ζωή
Ἡ αἰωνιότητα ἔχει ἤδη ἔρθει.

Περιμένουμε τὴν ἡμέρα ποὺ ὁ Κύριος θὰ ἐπιστρέψει μὲ δόξα, τὸ τέλος τῆς Ἱστορίας, ὅπου θὰ γίνει ἡ κρίση τῆς ἀνθρωπότητας ἀπ’ ἀρχῆς, ὅταν ὁ Θεὸς θὰ εἶναι τὰ πάντα (ἡ μοναδικὴ πραγματικότητα καὶ ἡ μοναδικὴ ἀναφορὰ γιὰ τὰ πάντα δηλαδή). 
Ἤδη ὅμως ὁ Θεὸς βρίσκεται ἀνάμεσά μας καὶ ἔχουμε ὀπτική τοῦ προορισμοῦ ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος καὶ τί μπορεῖ νὰ γίνει, ἐφόσον ἔχει κοινωνία μὲ τὸν Θεό. 
Πρόκειται γιὰ τὴν προσφορά του πρὸς ἐμᾶς. 
Ὁ Θεὸς προσφέρει τὴν ἀγάπη του, ὁ Θεὸς προσφέρει τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτὸ – ὄχι μόνο μέσω τῶν Τιμίων Δώρων στὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας -, ἀλλὰ μὲ ὅλους τοὺς δυνατοὺς τρόπους.

Εἶναι ἕτοιμος νὰ εἰσέλθει στὴ ζωή μας, νὰ γεμίσει τὶς καρδιές μας, νὰ «ἐνθρονισθεῖ» στὸν νοῦ μας, νὰ ὁδηγήσει τὴ θέλησή μας, ὥστε νὰ ταυτίζεται μὲ τὴ δική του θέληση, ἀλλὰ γιὰ νὰ γίνει αὐτό, γιὰ νὰ τοῦ ἐπιτρέψουμε ἐμεῖς νὰ τὸ πράξει, πρέπει νὰ τοῦ παραδώσουμε τοὺς ἑαυτούς μας, πρέπει νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὴν ἀγάπη μὲ ἀγάπη, στὴν πίστη ποὺ ἔχει αὐτὸς σὲ ἐμᾶς, μὲ πίστη, δηλαδὴ πρέπει νὰ ἔχουμε ἐμπιστοσύνη σὲ Αὐτὸν καὶ ἐντιμότητα ἀπέναντί Του. 
Καὶ σιγὰ-σιγά, κάθε ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς καὶ ὅλοι μαζὶ μὲ σύμπνοια, θὰ γίνουμε τὸ πανίσχυρο Βασίλειο τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔρχεται, ἡ ἀρχὴ τοῦ πληρώματος τοῦ χρόνου καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς ἔνδοξης καὶ τελικῆς νίκης.

 

pC – 2fA


Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

"Tό φῶς τό τῆς γνώσεως "

 



π. Αλέξανδρος Σμέμαν

«Ἡ γέννησίς σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως· ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, σὲ προσκυνεῖν, τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης…».
Όπως βλέπουμε, ο Χριστιανισμός πήρε ένα θέμα οικείο σε όλους τους οπαδούς της φυσικής θρησκείας -τον ήλιο ως φως και ζωή- και το χρησιμοποίησε για να δείξει τη δική του πίστη στον Χριστό.

Στην πραγματικότητα, η Εκκλησία είπε στον κόσμο, «να πιστεύετε στον ήλιο· αλλά αυτός ο φυσικός ήλιος του υλικού κόσμου πρέπει να είναι ο ίδιος το σύμβολο, η αντανάκλαση και το όργανο ενός άλλου υπερβατικού, πνευματικού, θείου ήλιου, που είναι η πηγή της ζωής, του φωτός και της νίκης…
Να τιμάτε τη γέννηση του φυσικού ήλιου, και γι’ αυτό σας προσκαλούμε να τιμήσετε τον ερχομό του Θείου Ήλιου στον κόσμο· σας προσκαλούμε να βγείτε από το φυσικό και ορατό κόσμο και να εισέλθετε στον πνευματικό και αόρατο κόσμο.»

Έτσι η εορτή των Χριστουγέννων έγινε το πλήρωμα της εορτής του ήλιου.
Έγινε ο εορτασμός ενός γεγονότος, που ολοκλήρωσε και επλήρωσε τη νοσταλγία, τις προσδοκίες και τις πεποιθήσεις όλων των ανθρώπων.
Στο κάθε τι που περιλαμβανόταν στη λατρεία του Ήλιου -πίστη στη ματαιότητα του κόσμου, εσωτερικό φως, νόηση και θεότητα- δόθηκε τώρα ένα όνομα: Χριστός.

Τα Χριστούγεννα έτσι έγιναν η κορωνίδα όλης της νοσταλγίας της ανθρωπότητας και η άσβεστη δίψα της για νόημα και καλοσύνη, και η αρχή μιας νέας θρησκευτικής εποχής στην οποία η λατρεία μεταφέρεται από την φύση και τις τυφλές της δυνάμεις στον Ένα που βρίσκεται υπεράνω της φύσεως κι όταν ακόμη καθρεφτίζεται μέσα της, και που ο Ίδιος είναι η πηγή, το περιεχόμενο και ο σκοπός όλης της ζωής.

Η φυσική θρησκεία -η λατρεία της δημιουργίας και όχι του Δημιουργού- ανατράπηκε έτσι εκ των ένδον. Και αποδεχόμενοι οι άνθρωποι τον Χριστό ως «τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως» ελευθερώθηκαν από την υποδούλωση στον κόσμο και στη φύση.

 

db – 2fA


Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020

"Γένησθε ως τα παιδία "

 






-  π. Αλέξανδρος Σμέμαν


Οι λέξεις «παιδίον» και «Θεός» είναι οι πλέον αποκαλυπτικές για το μυστήριο των Χριστουγέννων. Κατά κάποιο τρόπο, είναι ένα μυστήριο που απευθύνεται στο παιδί, που συνεχίζει να ζει μυστικά μέσα σε κάθε ενήλικα, στο παιδί που συνεχίζει να ακούει ό,τι ο ενήλικας έχει πάψει να ακούει, και που ανταποκρίνεται με μια χαρά, που ο ενήλικας, μέσα στον γήινο, υπερώριμο, κουρασμένο και κυνικό κόσμο που ζει, αδυνατεί να νιώσει.
Μάλιστα, τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή για τα παιδιά, όχι μόνο εξαιτίας του χριστουγεννιάτικου δένδρου που διακοσμούμε και φωτίζουμε, αλλά μ’ έναν πολύ βαθύτερο τρόπο, και μόνο τα παιδιά δεν ξαφνιάζονται για το ότι, όταν ο Θεός κατέρχεται στη γη, έρχεται ως παιδί.

Αυτή η εικόνα του Θεού ως παιδιού συνεχίζει να λάμπει μέσα από τις εικόνες και τα αναρίθμητα έργα τέχνης, φανερώνοντας πως ό,τι είναι ουσιαστικότερο και πλέον χαρμόσυνο στο Χριστιανισμό βρίσκεται ακριβώς εδώ, σ’ αυτήν την αιώνια παιδικότητα του Θεού.
Οι ενήλικες, ακόμη και αυτοί που «συμπαθούν περισσότερο τα θρησκευτικά θέματα», περιμένουν και προσδοκούν από τη θρησκεία να δώσει εξηγήσεις και αναλύσεις· την θέλουν έξυπνη και σοβαρή.
Οι αντίπαλοί της είναι εξίσου σοβαροί, και τελικά τόσο βαρετοί, καθώς αντιμετωπίζουν την θρησκεία μ’ ένα χαλάζι από «ορθολογικές» σφαίρες.
Στην κοινωνία μας δεν υπάρχει καμιά φράση που να μεταφέρει καλύτερα την περιφρόνησή μας, από το να χαρακτηρίσουμε κάτι λέγοντας πως «είναι παιδιάστικο».
Μ’ άλλα λόγια, δεν είναι για τους ενήλικες, τους έξυπνους και σοβαρούς.
Έτσι τα παιδιά μεγαλώνουν και γίνονται εξίσου σοβαρά και βαρετά.

Ο Χριστός όμως είπε, «γένησθε ως τα παιδία» (Ματθ. 18,3).
Τι σημαίνει αυτό; Τι λείπει από τους ενήλικες ή καλύτερα, τι έχει στραγγαλισθεί, καταπνιγεί, εκμηδενισθεί από ένα παχύ στρώμα ενηλικιότητας;
Δεν είναι πάνω απ’ όλα αυτή η ικανότητα, η τόσο χαρακτηριστική των παιδιών, να θαυμάζουν, να αγαλλιούν και το πιο σπουδαίο να είναι γνήσια στη χαρά και στη λύπη;
Η ενηλικίωση στραγγαλίζει επίσης την ικανότητα να εμπιστεύεσαι, να αυτοεγκαταλείπεσαι, να αφήνεσαι τελείως στην αγάπη και να πιστεύεις με όλη σου την ύπαρξη.
Τελικά τα παιδιά παίρνουν στα σοβαρά ό,τι οι ενήλικες δεν μπορούν πλέον να αποδεχθούν: τα όνειρα, αυτά που διασπούν την καθημερινή μας εμπειρία και την κυνική μας καχυποψία, αυτό το βαθύ μυστήριο του κόσμου και κάθετι που αποκαλύπτεται στους αγίους, στα παιδιά και στους ποιητές.

Έτσι μόνο όταν εισχωρήσουμε στο παιδί που ζει κρυμμένο μέσα μας, μπορούμε να κάνουμε δικό μας το χαρμόσυνο μυστήριο του Θεού που έρχεται προς εμάς «ως παιδίον».
Το παιδί δεν διαθέτει ούτε κύρος ούτε εξουσία· όμως η απουσία ακριβώς κύρους το αναδεικνύει σε βασιλιά· πηγή της βαθιάς του δύναμης είναι η ανικανότητα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και η τρωτότητά του.
Το παιδί σ’ αυτή τη μακρινή σπηλιά της Βηθλεέμ δεν έχει επιθυμία, ώστε να το φοβόμαστε· εισέρχεται στις καρδιές μας χωρίς να μας εκφοβίζει, χωρίς να επιδεικνύει το κύρος και τη δύναμή του, αλλά μόνο με την αγάπη.
Μας δίνεται ως παιδί, και μόνο ως παιδιά μπορούμε με τη σειρά μας να το αγαπήσουμε και να δοθούμε σ’ αυτό.

Ο κόσμος κυβερνάται από τη δύναμη και την εξουσία, από τον φόβο και την κυριαρχία.
Το «παιδίον Θεός» μας απελευθερώνει απ’ όλα αυτά.
Το μόνο που επιθυμεί από μας είναι η αγάπη μας, που προσφέρεται με ελευθερία και χαρά·
το μόνο που επιθυμεί από μας είναι να του δώσουμε την καρδιά μας.
Και την δίνουμε σ’ ένα ανυπεράσπιστο παιδί, που όμως εμπνέει τεράστια εμπιστοσύνη.

 

fb - Panteleimon Krouskos  


Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2020

"Όπου ἡ φύσις δέν ὑπάρχει "

 



Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας  -  Ἀνάλυση τῆς Βυζαντινῆς Ζωγραφικῆς

Γιὰ μᾶς τοὺς Ἕλληνες ὑπάρχει ζωντανὴ καὶ ἡ ἄλλη πλευρά: Ἡ Βυζαντινὴ παράδοση.
Ἐκείνη ἀκριβῶς ποὺ ὀνειδίζεται, λοιδορεῖται ἀπὸ τοὺς «νέους» σὰν τὸν Σαβέττα ἢ τὸν Τζιόττο.
Στὴν βυζαντινὴ ζωγραφικὴ δὲν θὰ συναντήσουμε τὰ νατουραλιστικὰ στοιχεῖα ποὺ παρατηρήσαμε στὴν Ἰταλικὴ Πρῶτο-Ἀναγέννηση καὶ ἀκόμη λιγότερο τὶς αἰσθησιακὲς προεκτάσεις της.

Ἀκόμη καὶ ἡ ἀφηγηματικότης εἶναι περιορισμένη στὸ ἐλάχιστον.
Δὲν ὑπάρχουν ἐγκόσμιοι ἅγιο, οὔτε ἐγκόσμιες πράξεις ἢ σκηνές, οὔτε προσωπογραφίες, ἰδιωτικὲς κατοικίες, παλάτια μεγιστάνων, πόλεις, ἀρχιτεκτονικὰ τοπία, ἐρείπια καὶ φυτὰ μὲ τὰ ὁποῖα βρίθει ἡ Ἰταλικὴ Ἀναγέννησις.
Ἂν φαίνεται κάπου ἕνα κτήριο εἶναι πάντοτε τὸ ἴδιο συμβατικὸ σχῆμα μὲ τὴν ἴδια πάντα ἀνεστραμμένη προοπτική, μὲ τὸ ἴδιο πάντα ἁπλωμένο παραπέτασμα.

Ἂν ἀναπαραστῶνται βράχοι παίρνουν μορφὴ ὑπερκαθημένων, τραπεζοειδῶν καὶ πολυεδρικῶν στερεῶν ποὺ ἀγνοοῦν τὴν προοπτική του τόνου καὶ τοῦ χρώματος.
Οὐσιαστικὰ ἡ «φύσις» δὲν ὑπάρχει. Τὸ φόντο εἶναι οὐδέτερο, χρυσὸ ἢ μονόχρωμο.
Ἂν πρόκειται γιὰ δάσος, ἕνα δένδρο ἀρκεῖ. Ἔτσι, ποτὲ δὲν θὰ μᾶς δώσει ὁ βυζαντινὸς τεχνίτης ἕνα ρομαντικὸ τοπίο, ὅπως τοῦ Κλὼντ ἢ τοῦ Πουσσέν.
Καὶ ὅμως στὸν Ἅγιο Μάρκο τῆς Βενετίας, στὸ ψηφιδωτὸ ἐκεῖνο ὅπου ὁ Χριστὸς προσεύχεται μόνος ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ἐλαιῶν, ὑπάρχουν βράχοι ἐξαίσιοι, «ἀληθινοί» καὶ ἀγκάθια τόσο ξερὰ καὶ μυρωδάτα ποὺ σὲ κάνουν νὰ ἀπορεῖς καὶ νὰ ἀναλογιστεῖς τί ἄραγε θὰ ἔκαναν, τί θαύματα, ἂν οἱ βυζαντινοὶ τεχνίται ἐπέτρεπαν στὸν ἑαυτό τους τὴν ἀναπαράσταση τῆς φύσεως.

Ἀλλ᾿ οὔτε οἱ ἴδιοι τὸ ἐπέτρεπαν στὸν ἑαυτό τους, οὔτε ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἐξουσία.
Ἄλλες εἶναι οἱ ἐπιδιώξεις τῆς βυζαντινῆς τέχνης. Ἄλλος ὁ προορισμός της.

Ἡ βυζαντινὴ τέχνη εἶναι μοναδικὴ καὶ ἄφθαστη, στὸ ὅτι ἐπενόησε σχήματα ταυτόσημα μὲ σύμβολα ὑπερβατικὰ τῶν ἀχράντων μυστηρίων, λειτουργικοὺς αἴνους ποὺ βασίζονται σὲ μίαν ὑπερκόσμια γεωμετρία, κατοπτρισμοὺς οὐρανίων ἐνοράσεων, νοητὰ ἀρχέτυπα – κάτι σὰν ἄλλου εἴδους Ἰνδικὰ ἢ Θιβετιανὰ «μάνταλα».
Δὲν ὑπάρχει τέχνη πιὸ αὐστηρή.
Κοιτάζοντας τὴν περίτεχνη ἀλληλουχία, διαβάθμιση καὶ ἀλληλοεξάρτηση τῶν σχημάτων, ἄγεται κανεὶς στὸ συμπέρασμα ὅτι πρόκειται περὶ τέχνης ποὺ ἐφήρμοσε τὴν ἄτεγκτη ἀναγκαιότητα τῆς μηχανικῆς ἐπιστήμης στὴν ἔκφραση τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος.

Δὲν ὑπάρχει ἐδῶ ὁ λυρισμὸς τοῦ Σασσέτα, οὔτε αἰσθηματολογία, οὔτε κἂν αἴσθημα, ἀλλὰ μία κρύα, παγερὴ κατασκευὴ ποὺ δὲν ἐπιδέχεται οὔτε προσθήκη, οὔτε τελειοποίηση.
Ἂν τελειοποιηθεῖ, θὰ ἀλλάξει ἀναγκαστικὰ εἶδος καὶ θὰ προσλάβει ἄλλη μορφή.
Τὰ πάντα ἔχουν τυποποιηθεῖ. Τὰ σχήματα, τὰ φῶτα, τὰ ἡμιτόνια, οἱ σκιές.
Στὴν βάση ὑπάρχει ἡ γραμμική-γεωμετρικὴ σύνθεσις ποὺ συνεχῶς θυμίζει τὸν μαθηματικὸ γνώμονα.
Κάθε σχῆμα ἐντάσσεται καὶ προέρχεται ἀπὸ τὰ προηγούμενα.
Εἶναι ἕνας Ἀριστοτελικὸς συλλογισμός, μία ἀλγεβρικὴ ἐξίσωσις ἀλάνθαστη.

Ὁ καλλιτέχνης δὲν ὑπάρχει. Ἔχει ἀφομοιωθεῖ μὲ τὴν ἀπόδοση μιᾶς ὀντότητας ποὺ τὸν ἀπορροφᾶ καὶ τὸν ἐξουθενώνει ὁλοκληρωτικά.
Τὰ ὑπερφυσικὰ ὄντα ποὺ εἰκονίζει ἔχουν τὴν πληρότητα καὶ τὴν στιλπνότητα τοῦ ἀτσαλιοῦ.
Ἡ σοφὴ τοποθέτησις τῶν τριγωνικῶν ἢ γωνιακῶν φώτων, οἱ λεπτότατες γραμμικὲς ψιμυθιές, οἱ γραμμικὲς σκιὲς καὶ ὅλος ὁ ρυθμὸς τῆς ἀφηρημένης αὐτῆς φωτοσκιάσεως μεταμορφώνει τὰ ὄντα τοῦτα σὲ κινητὲς πανοπλίες ποὺ ἀντανακλοῦν ἢ ἀπορροφοῦν τὸ φῶς μὲ τὶς ἀκμὲς καὶ τὶς ὑπέρ-λεῖες τους ἐπιφάνειες.

Οἱ στάσεις τους εἶναι μετωπικὲς καὶ ἱεραρχικές, τὰ πρόσωπα μὲ ὑποτυπώδη ἔκφραση, αὐστηρὴ καὶ κάποτε, σχεδὸν βλοσυρή, οἱ πτυχώσεις σχεδιασμένες μὲ εὐθεῖες γραμμὲς καὶ λιγοστὲς καμπύλες προσεκτικὰ ζυγισμένες, ἔτσι ποὺ δίνουν τὴν ἐντύπωση σὰν νὰ εἶναι τραβηγμένες μὲ τὸν χάρακα.
Τεντωμένες σὰν τὴν νευρὴ τοῦ δοξαριοῦ, σὰν ὑποτείνουσες τριγώνων, σὰν χορδὲς κύκλων, σὰν παραβολὲς καὶ ὑπερβολές, γραμμένες, χαραγμένες, καρφωμένες στὴν σανίδα ἢ τὸ σοβά, ἔτσι, ποὺ νὰ μὴ μποροῦν νὰ ξεφύγουν, νὰ χαλαρώσουν, νὰ ξετεντωθοῦν, νὰ λυγίσουν καὶ νὰ μαραθοῦν.

Εἶναι μία νοητὴ κατασκευὴ ποὺ ἔχει ὄγκο, ἀλλὰ ἐλάχιστο ὄγκο, ποὺ καταλαμβάνει τὸν τρισδιάστατο χῶρο, ἀλλὰ τὸν καταλαμβάνει μόλις.
Ποιὸς κατ᾿ ἀρχὴν ἐφεῦρε καὶ ἐπενόησε τὸ στὺλ αὐτὸ τῆς ζωγραφικῆς εἶναι ἄγνωστον, ἀλλὰ κάποιος σοφὸς καὶ ἰδιόμορφος καὶ τολμηρὸς τεχνίτης πρέπει νὰ συνέθεσε τὰ ἰδιάζοντα τοῦτα στοιχεῖα.
Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐγεννήθηκαν σποραδικὰ καὶ τυχαῖα καὶ σὺν τῷ χρόνῳ.

Ἡ ἀφετηρία βεβαίως βρίσκεται ὅπως ξέρουμε στὴν ἑλληνιστικὴ τέχνη τῆς παρακμῆς κυρίως.
Πράγματι, ἡ βυζαντινὴ τεχνοτροπία ἔχει διαφυλάξει πιστὰ τὸ μάθημα τῆς ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς.
Κάτω ἀπὸ τὴν αὐστηρή, τὴν ἄτεγκτη καὶ σκληρὴ παρουσία της, βρίσκεις, ἂν σκάψεις, ὅλη τὴ γνώση τῶν ἐπιπέδων, ἀξόνων, συνθέσεων, φωτοσκιάσεων καθὼς καὶ τῆς ἀναγλυφικότητος κατὰ τὸ σύστημα τῆς ἀρχαίας.
Ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἑλληνιστικὴ τέχνη κάποιοι διανοούμενοι καὶ δαιμόνιοι πρωτομάστορες διεμόρφωσαν πρῶτοι, καθὼς ὑποπτεύομαι, ἄγνωστον πότε, ἀλλὰ ἴσως κατὰ τὸν 3ο μ. Χ. αἰώνα τὸν ἀπόκοσμο τοῦτο βυζαντινὸ ρυθμό.

Δὲν ἀρκέστηκαν νὰ υἱοθετήσουν τὴν γνώση τοῦ χρώματος, τὴν κλασσικὴ γραμμή, τὴν ἔννοια τῆς συνθέσεως.
Πῆραν καὶ κάποιες νοητὲς ἀρχὲς ποὺ ἀνάγονται σὲ δυὸ πηγές: Ἀφ᾿ ἑνός, στὰ ἐπιστημονικὰ ἐπιτεύγματα τοῦ μαθηματικοῦ γεωμέτρου Ἥρωνος, ὅπως εἶναι τὰ «πνευματικά» καὶ ἡ «Κατοπτρική».
Ἀφ᾿ ἑτέρου, στὶς μεταφυσικὲς καὶ αἰσθητικὲς θεωρίες τοῦ Πλωτίνου, καὶ μέσω αὐτοῦ τῆς θεωρίας τῶν ἰδεῶν τοῦ Πλάτωνος.

Τὸ βαθὺ αὐτὸ καὶ ὁλοκληρωμένο σύστημα γνώσεων, τὸ φυλαγμένο μέσα της, ἡ βυζαντινὴ τέχνη τὸ μετέδωσε ὁλόγυρα, σὲ πάμπολλες ἄλλες τέχνες, πρωτίστως δὲ στὴν νηπιακὴ τέχνη τῆς Δύσεως.
Ἂν λοιπὸν ἐσυκοφαντήθη ὡς βάρβαρος εἶναι μόνο ἀπὸ ὅσους δὲν ἀντελήφθησαν τί περιεῖχε πέραν ἀπὸ τὴν ξηρότητα καὶ αὐστηρότητά της, καθὼς καὶ τί προσέφερε.
Οὐσιαστικῶς προσέφερε τὰ πάντα.
Ἦταν ἡ τέχνη ἡ διδάσκαλος, ὅπως θὰ ἔλεγε ὁ Καβάφης: «Εἰς κάθε λόγον, εἰς κάθε ἔργον ἡ πιὸ σοφή».

Δυστυχῶς ὑπάρχουν ἀκόμη στὴν Δύση πολλὰ ἐγχειρίδια καὶ ἱστορίαι τῆς τέχνης ἢ τοῦ σχεδίου ποὺ ἀγνοοῦν καὶ παραλείπουν τὶς ἀρχὲς τοῦτες τῆς βυζαντινῆς παιδείας καὶ παρουσιάζουν ὡς ἐκ τούτου, μία παραμόρφωση τῆς πραγματικότητας ξεκινώντας αὐθαίρετα ἀπὸ τὴν Τέχνη τῆς Φλωρεντίας μὲ τὸν Ντούτσιο, τὸν Ὀρκάνια, καὶ τέλος τὸν Τζιότο.

 

nektar – 2fA


Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020

"Στούς λυγμούς τῶν ποιητῶν "

 



Νικηφόρος Βρεττάκος  -  Ἕνας μικρότερος κόσμος

ναζητῶ μίαν ἀκτὴ νὰ μπορέσω νὰ φράξω
μὲ δέντρα ἢ καλάμια ἕνα μέρος
τοῦ ὁρίζοντα. Συμμαζεύοντας τὸ ἄπειρο, νἄχω
τὴν αἴσθηση: ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε μηχανὲς
ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγες· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουν στρατιῶτες
ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ὅπλα
ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγα, στραμμένα κι αὐτὰ πρὸς τὴν ἔξοδο
τῶν δασῶν μὲ τοὺς λύκους· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ἔμποροι
ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι σε ἀπόκεντρα
σημεῖα τῆς γῆς ὅπου ἀκόμη δὲν ἔγιναν ἁμαξωτοὶ δρόμοι.
Τὸ ἐλπίζει ὁ Θεὸς
πὼς τουλάχιστο μὲς στοὺς λυγμοὺς τῶν ποιητῶν
δὲν θὰ πάψει νὰ ὑπάρχει ποτὲς ὁ παράδεισος.

 

nectar – 2fA


Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020

"Πρός καθησυχασμόν.. "

 







Κική Δημουλά  -  ΠΑΡΑΝΟΜΙΕΣ

πεκτείνομαι καὶ βιώνω
παράνομα
σὲ περιοχὲς ποὺ σὰν ὑπαρκτὲς
δὲν παραδέχονται οἱ ἄλλοι.

Ἐκεῖ σταματῶ καὶ ἐκθέτω
τὸν καταδιωγμένο κόσμο μου,
ἐκεῖ τὸν ἀναπαράγω
μὲ πικρὰ κι ἀπειθάρχητα μέσα,
ἐκεῖ τὸν ἀναθέτω
σ᾿ ἕναν ἥλιο
χωρὶς σχῆμα, χωρὶς φῶς,
ἀμετακίνητο,
προσωπικό μου.
Ἐκεῖ συμβαίνω.

Κάποτε, ὅμως,
παύει αὐτό.
Καὶ συστέλλομαι,
κι ἐπανέρχομαι βίαια
(πρὸς καθησυχασμόν)
στὴ νόμιμη καὶ παραδεκτὴ
περιοχὴ
στὴν ἐγκόσμια πίκρα.

Καὶ διαψεύδομαι.


[πίνακας: Christian Schloe]

cnn - 2φΑ


"Σήκω παιδί μου ορθός.. "

 





Ο Άγιος Διονύσιος


-  ΚΙ ΑΓΙΑΖΕΙ Ο ΑΝΑΜΑΡΤΗΤΟΣ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΑΜΑΡΤΑΝΕΙ
[Από το προσωπικό blog του π. Θωμά Ανδρέου]


Ζάκυνθος  1581… Στο όμορφο νησί του Ιονίου, βροχερή η νύχτα, αστράφτει και βροντά…
Στο μοναστήρι της Αναφωνήτρας, μια σκιά μέσα στην ταπεινή Εκκλησία προσεύχεται μπρος στην Θαυματουργή Εικόνα της Κυράς! 

Ένας ταπεινός καλόγερος, η μορφή του οποίου φωτίζεται αχνά από το αναμμένο καντήλι…
Τα γεροντικά χέρια υψωμένα , η φωνή του χαμηλή, ίσα να την ακούει η Μεγάλη Κυρά!
Ο ταπεινός καλόγερος, είναι ο Επίσκοπος Αιγίνης Διονύσιος, το αρχοντόπουλο της οικογένειας Σιγούρων, που πολλά χρόνια πριν είχε ανταλλάξει τα φθαρτά με τα άφθαρτα, τα γήινα με τα ουράνια, τα πρόσκαιρα με τα αιώνια…

Εφησυχάζει στο νησί του ο γέροντας Επίσκοπος.
Προσεύχεται για κείνον και για όλους. Άφησε τον δεσποτικό θρόνο και κάθισε σε στασίδι καλογερικό, δίπλα στον Θρόνο της Κυράς Αναφωνήτρας.
Εκείνη την νύχτα, η ψυχή του ήταν ταραγμένη.
Προσευχόταν μυστικά στην Παναγιά, αφήνοντας σε Εκείνην όλες του τις ελπίδες, ζητώντας Της να τον έχει στην Σκέπη Της…

Ξάφνου, κτύποι δυνατοί διακόπτουν την θερμουργό προσευχή του Επισκόπου. Κάποιος χτυπά, θαρρείς  απεγνωσμένα την παλιά ξύλινη πόρτα της Μονής…
Ποιος τέτοια ώρα θα έφτανε, με τέτοιο καιρό πάνω στα έρημα βουνά;
Κυρία Θεοτόκε βοήθει μοι, ψέλλισε ο γέροντας και αψηφώντας την βροχή που έπεφτε με δύναμη πάνω του, πλησίασε και άνοιξε την μοναστηρόπορτα.

Μια σκιά, εμπρός του, με μάτια κατακόκκινα…
- Σώσε με γέροντα! Λυπήσου με, με κυνηγάνε να με σκοτώσουν…
Ο Γέροντας παραμέρισε και η σκιά προχώρησε στην αυλή της Μονής.
Ο άνθρωπος που βρισκόταν μπροστά του, γύρισε και τον κοίταξε και ο επίσκοπος στα μάτια του διέκρινε τον τρόμο…
- Σώσε με γέροντα, κρύψε με σε ικετεύω… με κυνηγούν να με σκοτώσουν...

Ο Επίσκοπος, τον έπιασε από το χέρι και γοργά τον οδήγησε μες στην Εκκλησία…
Άνοιξε την πόρτα και μπήκαν μέσα.
Ο άγνωστος άνδρας, σωριάστηκε σε ένα στασίδι και ο Επίσκοπος έψαξε να βρει ένα κερί, να ρίξει φως στο σκοτάδι του καθολικού…
Βρήκε το κερί και πλησίασε να το ανάψει από την καντήλα της Μεγάλης Κυράς… Ταράχτηκε…
Στο χέρι του διέκρινε αίματα! Ένας φόβος κυρίευσε την ψυχή του… ποιος ήταν αυτός που ξέπνοος βρισκόταν κοντά του;
Κοίταξε την εικόνα της Παναγίας και Εκείνη σαν να του χαμογέλασε, σαν να του πε: μην φοβάσαι, εγώ είμαι κοντά σου…

Πλησίασε, τον άγνωστο άνδρα… το πρόσωπο του, ίδιο μ’ αυτό του αγριμιού.
Τα ρούχα του σκισμένα… τα χέρια του έσταζαν αίμα…
- Τι σου συμβαίνει παιδί μου… τι έκανες; ρώτησε με τρεμάμενη φωνή ο ασκητής επίσκοπος.
- Σκότωσα άνθρωπο Δέσποτα! μονολόγησε ο φονιάς.
Σκότωσα άνθρωπο και το αίμα του κυλά από τα χέρια μου…
Σε ικετεύω , φτάνει σε λίγο το απόσπασμα… μην με παραδώσεις….

- Δεν ξέρεις παιδί μου, πως και να ξεφύγεις από τους ανθρώπους δεν πρόκειται ποτέ να ξεφύγεις από τα μάτια του Θεού; Μετανόησε, κλάψε ζήτησε το έλεος του Θεού…
- Μετανοώ Δέσποτα… Ήμαρτον.. , συγχώρεση γυρεύω… Το αίμα του ανθρώπου που άδικα σκότωσα δεν πρόκειται ποτέ να φύγει από τα χέρια μου…
Τα δάκρυα του φονιά στάλαξαν πάνω στα ματωμένα χέρια…
Δάκρυα που προσπαθούσαν να ξεπλύνουν το αίμα του φονεμένου και ο φονιάς  ξέσπασε σε αναφιλητά…

Μια αστραπή φώτισε για λίγο το καθολικό της Μονής, δεν στάθηκε όμως ικανή να δει το χλομιασμένο πρόσωπο του Επισκόπου ο φονιάς!
Η βροντή που ακολούθησε κάλυψε την γεροντική φωνή του, όταν τα χείλη του ψιθύρισαν: Θεέ μου….
Ο Επίσκοπος , έστρεψε τα μάτια του στο Άγιο Βήμα.
Πίσω από την Αγία Τράπεζα, βρισκόταν ο Εσταυρωμένος Χριστός…
Ένα δάκρυ κύλισε στις παρειές του και έγινε προσευχή για τον άγνωστο αδικοσκοτωμένο.
Ξάφνου, φωνές και κτυπήματα στην πόρτα!

Κίνησε ο Επίσκοπος με δυσκολία να πάει προς τα εκεί, όταν ο  φονιάς του μίλησε:
- Δέσποτα , σε ικετεύω… μην με παραδώσεις …
- Έλα μαζί μου, του είπε ο Επίσκοπος.
Τον έκρυψε σε ένα δωμάτιο σκοτεινό…  Τα κτυπήματα στην πόρτα πλήθαιναν…
Οι φωνές δυνάμωναν…. Ο Επίσκοπος άνοιξε την θύρα της Μονής που πριν λίγο είχε ανοίξει για να μπει μέσα ο φονιάς!
Ένα μπουλούκι οπλισμένων μπήκε μέσα στο μοναστήρι…
Κάποιοι κρατούσαν πυρσούς αναμμένους στα χέρια…
Οι πρώτοι έσκυψαν και φίλησαν με σεβασμό το χέρι του Αρχιερέως…

- Τι συμβαίνει παιδιά μου; τους ρώτησε ατάραχος ο Γέροντας Αρχιερεύς…  
Σαν να διέκρινε στα μάτια τους, μιαν ανείπωτη θλίψη, σαν να κοιτούσε ο ένας τον άλλον, ποιος θα μιλήσει και τι θα πει…
- Σεβασμιότατε, έγινε φονικό! Ακολουθούμε τον φονιά πολλή ώρα τώρα…
Δεν θα γλυτώσει, είμαστε κοντά του! μίλησε ένας από το απόσπασμα.
Ο τρομαγμένος φονιάς άκουγε με κομμένη την ανάσα του, κρυμμένος πίσω από τον τοίχο του δωματίου. Αν κάποιος μπορούσε να δει το πρόσωπο του θα ’βλεπε τον ιδρώτα να κυλά παραβγαίνοντας με τα δάκρυά του…

- Σεβασμιότατε, συνέχισε ο σκληροτράχηλος στρατιώτης, φονεύτηκε ο Κόντες Κωνσταντίνος Σιγούρος, ο αδελφός σας….
Ο Γέροντας Επίσκοπος παραπάτησε… Ο κρυμμένος φονιάς λύγισε και κάθισε κάτω ακούγοντας τα λόγια του στρατιώτη…

Ο Επίσκοπος Διονύσιος, είχε κρύψει χωρίς να το γνωρίζει, τον φονιά του αδελφού του…
Για μια στιγμή, πέρασαν από το μυαλό του, εικόνες των παιδικών τους χρόνων, τότε που ανέμελα μικρά παιδιά τρέχανε και παίζανε μαζί, και όταν ένας σκόνταφτε και έπεφτε, έτρεχε ο άλλος να τον σηκώσει…
Το αίμα που είχε στα χέρια του, όταν έπιασε το χέρι του φονιά, ήταν του αδελφού του…
Ο φονιάς ήταν λίγο παραδίπλα και η ανθρώπινη δικαιοσύνη εμπρός του….
Για μια στιγμή μόνο πήγε να μιλήσει η πονεμένη λογική…
Όμως την συγκράτησε η υπέρβαση της συχώρεσης… - μιας συχώρεσης που μόνον ο Χριστός είχε δείξει πάνω στο σταυρό Του…

- Δεν άκουσα παιδιά μου τίποτε… δεν είδα κάτι…
Δεν μπόρεσε να συνεχίσει… Τα δάκρυα, έπνιξαν την φωνή του….
Τέτοια τους λέει στενάζοντας και το χρυσό του στόμα, που αφότου επρωτολάλησε δεν είπε ψέμα ακόμα, εψεύτηκε πρώτη φορά! Την παρθενιά του χάνει κι αγιάζει ο αναμάρτητος την ώρα που αμαρτάνει!

Οι στρατιώτες, δεν άντεχαν να βλέπουν τον σεβάσμιο Αρχιερέα να κλαίει…
Ένας, ένας κίνησαν να βγαίνουν από το μοναστήρι, να συνεχίσουν να ψάχνουν τον φονιά…
Έμεινε μόνος ο γέροντας Επίσκοπος…
Έκλεισε πίσω του την πόρτα. Είχε πει ψέματα, πρώτη φορά στην ζωή του, για να σώσει εκείνον που αφαίρεσε την ζωή του αδελφού του…
Πλησίασε το δωμάτιο όπου βρισκόταν ο φονιάς. Άνοιξε την πόρτα και μπήκε.

Στην θέα του γέροντος Επισκόπου, ο φονιάς έπεσε κουβάρι στα πόδια του…
Φιλούσε τα χέρια του και με λυγμούς ζητούσε συχώρεση από τον Θεό και από τον άνθρωπο του Θεού… Ο Επίσκοπος, εκείνη την ώρα σκέφθηκε τον Χριστό…
Σε Εκείνον είχε αφιερώσει ολάκερη την ζωή του.
Ο πεσμένος μπρός στα πόδια του φονιάς, ζητούσε έλεος…
Θυμήθηκε έναν άλλον φονιά, έναν ανώνυμο μετανιωμένο ληστή να ζητά την συχώρεση από τον Εσταυρωμένο Χριστό….

- Σήκω παιδί μου ορθός, είπε στον πεσμένο κατάχαμα φονιά ο Επίσκοπος.
Εκείνος, σωστό ερείπιο, στάθηκε όρθιος και κοίταξε τα δακρυσμένα μάτια του σεβάσμιου Επισκόπου. Στα μάτια εκείνα, βρήκε την συγχώρηση, στα μάτια εκείνα αντίκρισε την αγάπη…

Τον οδήγησε σε ένα άλλο δωμάτιο. Του έδωσε ρούχα να αλλάξει τα ματωμένα.
Του έδωσε λίγα χρήματα από τα ελάχιστα που είχε πάνω του, του έδειξε τον δρόμο για να σωθεί φθάνοντας στην ακρογιαλιά, όπου μια μικρή βάρκα θα τον έσωζε από το απόσπασμα που τον κυνηγούσε…
Του άπλωσε το χέρι και ο φονιάς το καταφίλησε, με τα δάκρυα της ευχαριστίας προς εκείνον που του έδειξε τι σημαίνει έλεος, συγχώρεση, αληθινή αγάπη…
Μόνο φεύγοντας, γύρισε το κεφάλι και είδε στην πόρτα της Μονής την μαύρη  φιγούρα να ξεμακραίνει, ένα ευχαριστώ ξέφυγε από τα χείλι του προς τον καλόγερο-επίσκοπο στον οποίο χρωστούσε την ζωή του, την στιγμή που είχε αφαιρέσει την ζωή από τον αδελφό του…

 

ieratikoistoxasmoi

fb - Panteleimon Krouskos
2fA