"Ο παππούς μου, ο Γκάντι "

ARUN GANDHI  -  Ο παππούς μου, ο Γκάντι, μου δίδαξε…
[Από το βιβλίο "Μαχάτμα Γκάντι, Το δώρο του θυμού"]

Πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν στο μυαλό τους μια καρικατούρα του παππού μου ως ενός αγίου ανθρώπου που απαρνήθηκε όλα τα υλικά αγαθά και ήταν ρακένδυτος.
Μάθετε λοιπόν, πως στην πραγματικότητα, κατανοούσε την αξία του χρήματος όσο και ο κάθε άνθρωπος.
Στο άσραμ δεν κάναμε ταξικές διακρίσεις και ζούσαμε μια αυστηρά λιτή ζωή.
Όλοι κάναμε τις δουλειές μαζί, από την καλλιέργεια των λαχανικών μέχρι να καθαρίζουμε τις τουαλέτες, και καθόμασταν στο χώμα για να φάμε, να μελετήσουμε και να κουβεντιάσουμε.
Όταν πηγαίναμε σε γεύματα, κανείς δεν μας σερβίριζε, και φέρναμε τα δικά μας πιάτα, μπολάκια, ποτήρια και μαχαιροπίρουνα, τα οποία μετά πλέναμε.
Κανείς δεν ένιωθε στερημένος, γιατί όλοι ζούσαμε κάτω από τις ίδιες συνθήκες.

Ο Μπάπου καταλάβαινε ότι οι περισσότεροι χρειαζόμασταν ελάχιστα για να είμαστε ευτυχισμένοι. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν αρχίζουμε να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με άλλους και πιστεύουμε ότι αυτό που έχουν εκείνοι είναι καλύτερο – και ίσως αξίζει να παλέψουμε για να το αποκτήσουμε.
Ο Μπάπου πίστευε ότι η εξάλειψη των οικονομικών διαφορών θα αποτελούσε σημαντικό βήμα στη μείωση της βίας στον κόσμο. Δεν μπορείς να κηρύττεις τη μη βία, όπως έκανε ο παππούς μου, δίχως να αναγνωρίζεις τον θυμό που προκαλεί η ανισότητα.
Ο Μπάπου προσπαθούσε να διατηρεί τη ζωή του λιτή, αλλά συναντιόταν επίσης με τους πιο σπουδαίους ανθρώπους του πλανήτη.

Το 1930, πήγε στο Λονδίνο για την πρώτη Διάσκεψη Στρογγυλής Τραπέζης που οργανώθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση προκειμένου να συζητηθεί το μέλλον της Ινδίας. 

Όπως πάντα, φορούσε το τουρμπάνι του και χειροποίητα ρούχα, που ονομάζονταν khadi, ώστε να βοηθά τους φτωχούς αγρότες.
Οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη Στρογγυλής Τραπέζης προσκλήθηκαν στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ, και ο παππούς μου έφτασε φορώντας το περίζωμά του και τη μαντίλα του.
Οι βασιλικοί υπασπιστές ανησύχησαν, θεωρώντας ότι αυτή δεν ήταν κατάλληλη ενδυμασία για να συναντήσει κανείς τον βασιλιά, αλλά ο Μπάπου χαμογέλασε και είπε ότι αν ο Βασιλιάς Γεώργιος δεν τον ήθελε όπως ντύνεται πάντα, τότε δεν θα πήγαινε.

Οι δημοσιογράφοι έμαθαν για το περιστατικό και η χαρά τους ήταν ανείπωτη.
«Ο Γκάντι πάει στη δεξίωση του βασιλιά με περίζωμα!» διατυμπάνιζε μια εφημερίδα. 

Είχαν τρελαθεί στη σκέψη ότι θα περιδιάβαινε στα πορφυρά χαλιά του Παλατιού του Μπάκιγχαμ με khadi και φθαρμένα σανδάλια.
Ο Βασιλιάς Γεώργιος εμφανίστηκε φορώντας την τυπική καθημερινή του ενδυμασία, πρωινό σακάκι και ριγέ παντελόνι, ενώ η Βασίλισσα Μαίρη φορούσε μια απαστράπτουσα τουαλέτα για τσάι.
Όταν τον ρώτησαν αν ένιωσε φτωχικά ντυμένος μπροστά στον βασιλιά, ο Μπάπου είπε χαριτολογώντας: «Ο βασιλιάς φορούσε αρκετά και για τους δυο μας».

Ο Μπάπου δεν πίστευε ότι ήταν κακό να επιθυμεί κανείς την οικονομική επιτυχία – απλώς θεωρούσε λάθος το να μη βοηθάς κι άλλους να την αποκτήσουν.
Δεν τον ενδιέφεραν τα χρήματα για τον ίδιο, αλλά ήταν ρεαλιστής και ήξερε ότι το έργο του είχε ανάγκη από χρηματοδότες.
Έτσι, σκέφτηκε ένα σχέδιο. Όποτε έβγαινε έξω, ο κόσμος του ζητούσε αυτόγραφο. 

Στις προσευχές του πήγαιναν όλοι, κι έτσι συχνά υπήρχαν ινδουιστές, μουσουλμάνοι, χριστιανοί, εβραίοι και βουδιστές που τον θαύμαζαν και επιζητούσαν την υπογραφή του.
Συνειδητοποίησε ότι αν χρέωνε το μικρό ποσό των πέντε ρουπιών (λιγότερο από μία σημερινή δεκάρα) για κάθε αυτόγραφο, θα μπορούσε να συγκεντρώσει τα χρήματα για τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά του προγράμματα.

Την πρώτη φορά που πήγα σε ταξίδι με τον παππού, μου ανατέθηκε να μαζέψω τα βιβλία για αυτόγραφα και τα χρήματα, και να τα πάω για υπογραφή στον Μπάπου. Ενθουσιάστηκα! 

Ένιωθα πολύ σημαντικός να βρίσκομαι κοντά στον Μπάπου και να συμμετέχω στον σπουδαίο σκοπό του.
Εκείνη την εποχή, πριν εμφανιστούν οι «σέλφι» και οι κάμερες των κινητών, τα αυτόγραφα των διασημοτήτων ήταν σπάνια, ορισμένα μάλιστα και πολύτιμα.
Έτσι, μερικές μέρες μετά τη συλλογή, αποφάσισα ότι ήθελα κι εγώ ένα αυτόγραφο του παππού μου.

Όμως δεν είχα χρήματα και δεν ήξερα αν ο Μπάπου θα έκανε μια εξαίρεση για μένα. 

Σκέφτηκα ότι αφού τον είχα βοηθήσει τόσο πολύ, δεν ήταν κακό να δοκιμάσω. 

Μάζεψα κομμάτια χρωματιστού χαρτιού, τα έκοψα σε μέγεθος αυτόγραφου και τα σύρραψα μεταξύ τους.
Εκείνο το βράδυ, μετά την προσευχή, έχωσα το μικρό μου βιβλιαράκι στη στοίβα που πήγα στον παππού μου. Στάθηκα δίπλα του την ώρα που υπέγραφε τα βιβλία, ελπίζοντας πως δεν θα καταλάβει τη ζαβολιά μου.

Μάταια, όμως. Ο Παππούς ήταν πολύ σχολαστικός με κάθε δεκάρα που μάζευε. 

Ήθελε χρήματα για να πραγματοποιήσει το έργο του.
Όταν έφτασε στο βιβλίο μου και δεν είδε χρήματα να το συνοδεύουν, κοντοστάθηκε.
«Γιατί δεν υπάρχουν χρήματα γι’ αυτό το αυτόγραφο;»
«Είναι το δικό μου βιβλιαράκι, Μπάπου, και δεν έχω καθόλου χρήματα».
Χαμογέλασε. «Πας να με ξεγελάσεις; Γιατί χρειάζεσαι εσύ αυτόγραφο;»
«Γιατί όλοι έχουν», απάντησα.

«Όπως βλέπεις, λοιπόν, όλοι πληρώνουν γι’ αυτό».
«Μα, Μπάπου, είσαι ο παππούς μου!» ικέτεψα.
«Χαίρομαι πολύ που είμαι ο παππούς σου, αλλά ο κανόνας είναι κανόνας.
Αν όλοι πρέπει να πληρώσουν, πρέπει να πληρώσεις κι εσύ.
Εξαίρεση δεν γίνεται για κανέναν».

Αν και ποτέ δεν μου έδωσε αυτόγραφο, ο Μπάπου μου έκανε ένα πολύ μεγαλύτερο δώρο: άρχισε να περνά μία ώρα κάθε μέρα μαζί μου, μιλώντας και ακούγοντας.
Είχε τόσο συμπιεσμένο πρόγραμμα που δεν καταλάβαινα πώς μπορούσε να χωράει και μένα, αλλά αποδείχθηκε πως με πειθαρχημένες συνήθειες μπορείς να πετύχεις πολύ περισσότερα απ’ όσα φαντάζεσαι.

Ο Μπάπου με έβαλε να γράψω το δικό μου πρόγραμμα –όπως την ώρα της μελέτης, το παιχνίδι, τις δουλειές του άσραμ και την προσευχή– και το κόλλησε στον τοίχο για να μου δείξει ότι κάθε λεπτό και της δικής μου ζωής ήταν πολύτιμο.
Ο Μπάπου με βοήθησε να δω ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δική του αξία.
Έδειχνε αγάπη και σεβασμό σε όλους, νέους και γέρους, πλούσιους και φτωχούς. 

Κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι να εκτιμάς την αξία σου ως άτομο.
Μερικές φορές ανησυχούμε ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι καλύτεροι από εμάς και ξεχνάμε να δούμε τι είναι αυτό που κάνει εμάς πολύτιμους στον κόσμο.
Όταν νιώθουμε αυτοπεποίθηση, αναγνωρίζουμε και τιμάμε την αξία των γύρω μας, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους υπόσταση ή τη δύναμη που τους έχουν δώσει τα εγκόσμια κριτήρια.

Κάποιοι λόγιοι που έχουν γράψει για τη ζωή του παππού μου, τον περιέγραψαν σαν άνθρωπο ενάντια στην πρόοδο και το χρήμα, αλλά παρερμήνευσαν τις αξίες του. 

Εκτιμούσε τα χρήματα γι’ αυτό που μπορούσαν να κάνουν για την εξάλειψη της δυστυχίας και τη βοήθεια σε ανθρώπους σε δεινές καταστάσεις.
Όμως δεν θεωρούσε τα χρήματα μέτρο για την αξία ενός ανθρώπου.
Ποτέ (μα ποτέ!) δεν θεωρούσε ότι κάποιος με ακριβά ρούχα που πετούσε στην πρώτη θέση, ήταν σημαντικότερος από κάποιον ρακένδυτο που κοιμόταν κάτω από μια γέφυρα. 

Έχω δει φωτογραφίες του παππού μου με την απλή του μαντίλα khadiνα συναντά ηγέτες κρατών απ’ όλον τον κόσμο.
Ο Μπάπου δεν είχε ανάγκη το περίτεχνο κοστούμι για να δείξει στον κόσμο την αξία του.

- Αν χρησιμοποιείτε το χρήμα και τα υλικά αγαθά για να δείχνετε την αξία σας, ίσως καταλήξετε να νιώθετε κούφιοι.
Λυπάμαι τους ανθρώπους που προσπαθούν να με εντυπωσιάσουν με τα πολυτελή αμάξια τους ή τις βίλες τους, γιατί ξέρω ότι νιώθουν πως κάτι λείπει από μέσα τους. 

Κανένα υλικό αγαθό δεν πρόκειται να γεμίσει αυτό το κενό τους.
Από την άλλη, συχνά βλέπω ανθρώπους που θεωρούν τους εαυτούς τους αποτυχημένους επειδή απολύθηκαν από μια δουλειά ή επειδή μοχθούν για να πληρώσουν το νοίκι.
Φοβούνται ότι οι πιο πλούσιοι φίλοι τους θα τους κοιτάξουν υποτιμητικά και ντρέπονται που δεν έχουν περισσότερα.

- Πρέπει να διαχωρίζουμε την προσωπική μας αξία από τα υλικά αγαθά που έχουμε αποκτήσει. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι που απολαμβάνουν μεγάλους μισθούς έχουν κάθε δικαίωμα να νιώθουν περήφανοι για όσα έχουν κατορθώσει, αλλά κάνουν λάθος αν πιστεύουν ότι το μέγεθος του τραπεζικού τους λογαριασμού είναι και μέτρο της αξίας τους.
Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι το ακριβώς αντίθετο.

«Ο υλισμός και η ηθική έχουν αντίστροφη σχέση», πίστευε ο Μπάπου.
«Όταν το ένα αυξάνεται, το άλλο μειώνεται».
Δεν εννοούσε ότι είναι ανήθικο να κερδίζει κανείς χρήματα ή ότι οι φτωχοί ήταν απαραίτητα και τίμιοι.
Διαφωνούσε μόνο με το να εστιάζει κανείς μόνο στα υλικά αγαθά και σε τίποτε άλλο.

- Αν τα χρήματα σημαίνουν κάτι για εσάς, τότε εμπρός, δουλέψτε σκληρά και κερδίστε πολλά. Αλλά πάντα να θυμάστε ότι υπάρχει κι ένα βήμα παραπέρα.

lecturesbureau – [2φΑ]

Share