Προσωπική κρίση

 

Η ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ Ο …ΑΛΛΟΣ
π. Φιλόθεος Φάρος

Την ώρα αυτή που περνάμε μια κρίση και που μπορεί να μην είμαστε καθόλου αξιαγάπητοι και να μην αγαπάμε ούτε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, ο άλλος συνεχίζει να μας αγα­πάει και η αγάπη του μας κάνει να αισθανθούμε και πάλι αξιαγάπητοι, κυρίως επειδή μέσα απ’ την αγάπη του φθά­νει σε μας και η αγάπη του Θεού.

Η ύψιστη απόδειξη της αγάπης του Θεού και των συναν­θρώπων μας είναι το ότι μας αποδέχονται παρά τις ατέλειες και τα λάθη μας, δηλαδή το ότι μας συγχωρούν.

Γι’ αυτό, όταν εμείς βρισκόμαστε σε κατάσταση παρα­λύσεως, λειτουργεί πραγματικά σαν άλλος στη ζωή μας, εκείνος που απλώς μας συμπαραστέκεται, χωρίς να μας επιπλήττει, χωρίς να μας κάνει κηρύγματα, χωρίς να μας δίνει συμβουλές και χωρίς να μας ζητάει υποσχέσεις,

… Επισκέφθηκαν μερικοί από τους γέροντες τον αββά Ποιμένα και του είπαν:
Νομίζεις σωστό, εάν ιδούμε τους αδελφούς να νυστάζουν στη σύναξη, να τους κεντίσουμε, ώστε να γρηγορούν στην αγρυπνία;
Αυτός δε τους λέγει: Εγώ, πάντως, εάν ιδώ τον αδελφόν να νυστάζει, τοποθετώ την κεφαλή του στα γόνατα μου και τον αναπαύω…
(Από το Γεροντικό).

ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ
2φΑ

Eἰς ἑαυτόν δέ ἐλθών, εἶπε·

 

Η Παραβολή του Ασώτου

"Εἶναι ἡ Παραβολὴ τοῦ ᾿Ασώτου ἡ ἀνωτέρα τῶν Παραβολῶν, ἡ ἐγκλείουσα τὸ ὑψηλότερον τῆς Θεότητος γνώρισμα, τὴν τελειοτέραν ἰδιότητα αὐτῆς, ἡ  περιλαμβάνουσα τὰ οἰκτίρμονα σπλάγχνα τοῦ Ὄντος, τὸ Εὔσπλαγχνον μεγαλεῖον τῆς ᾿Απειρότητος."

Ο Πατέρας στην Παραβολή του Ασώτου, είναι συγχρόνως η εικόνα του Θεού που σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, ακόμα και όταν αυτή η ελευθερία τον οδηγεί στην πτώση. Ο Πατέρας δεν εμποδίζει τον νεότερο γιο να πάρει την περιουσία του και να φύγει. Αυτή η "ανοχή" του Θεού είναι η έκφραση της απόλυτης αγάπης Του, που σέβεται την ανθρώπινη βούληση, ακόμα και όταν αυτή Τον πληγώνει.

Ο νεότερος γιος χρησιμοποιεί την ελευθερία του για να απομακρυνθεί από τον Πατέρα, αλλά τελικά ανακαλύπτει ότι η πραγματική ελευθερία βρίσκεται στην επιστροφή και στην αγάπη. Η ελευθερία δεν είναι η δυνατότητα να κάνουμε ό,τι θέλουμε, αλλά η δυνατότητα να αγαπάμε, όπως ο Θεός μας αγαπά. Η αγάπη του Πατέρα δεν περιορίζει την ελευθερία του γιου, αλλά την εκπληρώνει.

Όταν ο γιος, βρίσκεται στα χαμηλότερα σημεία της ζωής του, "έρχεται εις εαυτόν" (Λουκάς 15:17). Αυτή η στιγμή της αυτογνωσίας είναι η αρχή της πνευματικής του ανάστασης. Στην ορθόδοξη θεολογία, η αυτογνωσία είναι το πρώτο βήμα προς τη θεογνωσία. Όπως λέει και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: "Η γνώση του εαυτού μας, μας οδηγεί στη γνώση του Θεού."

Ο γιος, με την επιλογή του, ζει την πλήρη εμπειρία της απόστασης από τον Πατέρα. Χάνει τα πάντα, την περιουσία, την αξιοπρέπεια, ακόμα και την ταυτότητά του. Βιώνει την πείνα και την ταπείνωση. Αυτή η "κάθοδος" είναι απαραίτητη για να κατανοήσει την αληθινή του κατάσταση. Είναι ένα αναγκαίο στάδιο στην πνευματική του πορεία. Η κένωση (εκκένωση) είναι μια βαθιά πνευματική αρχή. Ο άνθρωπος πρέπει να αδειάσει τον εαυτό του από τις ψευδαισθήσεις, τις εγωιστικές επιθυμίες και τις ψεύτικες ασφάλειές του, για να μπορέσει να γεμίσει με την αληθινή ζωή που προέρχεται από τον Θεό.

Η "πτώση" δεν είναι μια τελεσίδικη αποτυχία, αλλά μέρος της θείας οικονομίας, που μεταστρέφει την ταπείνωση της μετάνοιας, σε θεοποίηση (θέωση) του ανθρώπου, με την επιστροφή του στην αρχική του δόξα.
Η μεταμέλεια (μετάνοια), δεν είναι απλώς μια ηθική επιλογή, αλλά μια επίκληση στη θεία χάρη που ενεργεί μέσα στην ψυχή, φέρνοντάς την πίσω στο σπίτι της. Η φράση "Ανέστη και ήλθε προς τον πατέρα αυτού" (Λουκάς 15:20), είναι η κεντρική στιγμή της παραβολής. Δεν είναι μια στροφή προς την αρετή, αλλά μια πλήρης πνευματική ανάσταση.

Όταν ο γιος επιστρέφει, ο Πατέρας δεν τον ρωτάει για τις πράξεις του, δεν τον κατηγορεί, δεν του ζητάει εξηγήσεις. Αντίθετα, τον αγκαλιάζει, τον φιλάει και του προσφέρει τα πάντα: τον χιτώνα, το δαχτυλίδι, τα υποδήματα, οργανώνει μια γιορτή με μουσική και χορό. Αυτή η εικόνα της οργανωμένης γιορτής, είναι μια συμβολική αναφορά στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας.
Η ορθόδοξη λειτουργία στην Εκκλησία μας, είναι ο χορός της επιστροφής, όπου ο άνθρωπος συναντά τον Θεό και γιορτάζει μαζί Του την επιστροφή στην αρχική του δόξα. Ο χορός δεν είναι απλώς μια εξωτερική πράξη, αλλά μια εσωτερική εμπειρία της χαράς και της ελευθερίας που προέρχεται από την πληρότητα της ταπείνωσης.

Αυτή είναι μια εικόνα της Θείας Ευχαριστίας. Η Ευχαριστία είναι η μεγάλη γιορτή της επιστροφής του ανθρώπου στον Θεό. Ο Πατέρας συγχωρεί, αλλά και γιορτάζει μαζί με όλες τις ουράνιες δυνάμεις, την επιστροφή του γιου του (του κάθε ανθρώπου), γιατί η συγχώρεση δεν είναι μια στατική πράξη, αλλά μια δυναμική παρουσία της αγάπης του Θεού.

Όταν ο Πατέρας βάζει το δαχτυλίδι στο χέρι του γιου του, αυτή η πράξη είναι η αποκατάσταση της ταυτότητας του γιου. Το δαχτυλίδι είναι σύμβολο της εξουσίας και της υιοθεσίας. Ο γιος, που είχε χάσει την ταυτότητά του ως μέλος της οικογένειας, την ανακτά μέσα από την αγάπη του Πατέρα.
Η ταυτότητά μας ως παιδιά του Θεού δεν εξαρτάται από τις πράξεις μας, αλλά από την αγάπη Του που μας δέχεται πίσω στην εκούσια επιστροφή μας, ανεξάρτητα από το τι έχουμε κάνει. Που μας ντύνει επίσης με τον λευκό χιτώνα της ευπρόσωπης παρουσίας μας στη Βασιλεία Του, με τα υποδήματα της ορθής συμπόρευσης στην αγαθότητα Του.

Ο Πατέρας μας, μας περιμένει πάντα, έτοιμος να μας αγκαλιάσει και να γιορτάσει την επιστροφή μας.

ds - 2fA

Προσεύχεσαι;

 

"Ως οι λοιποί των ανθρώπων"

Η ζωή μας είναι ένα ταξίδι, που η ασφάλεια του απαιτεί την σύνδεση της φιλοσοφικής αναζήτησης με τη θεολογική βεβαιότητα και της ποιητικής έκφρασης με την ψυχολογική ενδοσκόπηση.
Στην ορθόδοξη παράδοση, ο άνθρωπος καλείται να συνεργαστεί με τον Θεό στη διαρκή ανανέωση της δημιουργίας. Η έννοια της «θεώσεως» μας θυμίζει ότι ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής είναι η ένωση με τον Θεό, όχι μέσω της απλής γνώσης, αλλά μέσω της εμπειρίας και της αγάπης.
Αυτή η θεολογική βάση μας προσφέρει μια βαθιά αίσθηση νοήματος και κατεύθυνσης, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μας.

Η προσευχή αποτελεί την άμεση επικοινωνία με τον Θεό της Αγάπης, που για να επιτευχθεί πρέπει να κατέβουμε (!) στο επίπεδο ταπείνωσης Του ιδίου, στην συντριβή της παράστασης μας. Τότε μια οικεία φωνή θα μας θυμίζει, ότι δεν είμαστε μόνοι και ότι υπάρχει πάντα μια πηγή φωτός, ακόμα και στη σκοτεινότερη ώρα.

Στην παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου (κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, 18:9-14), ο Ιησούς μας δείχνει δύο αντιθέτους χαρακτήρες: τον Φαρισαίο, που αντιπροσωπεύει την αυτάρεσκη ευλάβεια, και τον Τελώνη, που συμβολίζει την ταπεινή αναγνώριση της αμαρτωλότητάς του.
Ο Φαρισαίος στέκεται στο ναό και ευχαριστεί τον Θεό που δεν είναι «ως οι λοιποί των ανθρώπων» – άρπαγες, άδικοι, μοιχοί – και επιδεικνύει τις πράξεις του, όπως τη νηστεία και την φιλανθρωπία του. Αντίθετα, ο Τελώνης μένει μακριά, δεν τολμά ούτε να σηκώσει τα μάτια του στον ουρανό, και χτυπά το στήθος του, λέγοντας: «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».

Η ουσία της προσευχής και της πνευματικής ζωής δεν βρίσκεται στην εξωτερική ευλάβεια ή στις θρησκευτικές πράξεις, αλλά στην ταπείνωση και στην ειλικρινή μετάνοια. Ο Φαρισαίος, παρόλο που εκτελεί θρησκευτικά καθήκοντα, πέφτει θύμα της πνευματικής υπερηφάνειας, η οποία τον κάνει να κλείνει την καρδιά του στη χάρη του Θεού. Ο Τελώνης, από την άλλη πλευρά, αναγνωρίζει την αδυναμία του και ανοίγει την καρδιά του στο έλεος του Θεού.

Αυτή η παραβολή μας διδάσκει ότι η σωτηρία δεν έρχεται μέσω των δικών μας «καλών έργων» ή της αυτοδικαίωσης, αλλά μέσω της ταπεινής αναγνώρισης ότι χρειαζόμαστε τον Θεό. Είναι ένα κάλεσμα να αποφεύγουμε την πνευματική υπερηφάνεια και να ζούμε με συνείδηση της ανθρώπινης μας αδυναμίας. Η Ορθόδοξη πνευματικότητα μας καλεί να ακολουθούμε το παράδειγμα του Τελώνη, ζητώντας συνεχώς το έλεος του Θεού και προσφέροντας μια καρδιά γεμάτη ταπείνωση και αγάπη.

ds – 2fA

Η χαρά της συνάντησης!

 

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Υπάρχει στον κόσμο κάτι πιο χαρούμενο από μια συνάντηση, μια «υπαπαντή» με κάποιον που αγαπάς;
Είναι αλήθεια πως το να ζεις σημαίνει να περιμένεις, να αποβλέπεις σε μια συνάντηση.

Δεν είναι η πολύχρονη ζωή του Συμεών σύμβολο της προσδοκίας, αυτός ο «πρεσβύτης» που περνά ολόκληρη τη ζωή του περιμένοντας το φως που φωτίζει τους πάντες και τη χαρά που πληρώνει τα πάντα;
Πόσο δε άρρητα όμορφο είναι το ότι το πολυαναμενόμενο φως και η χαρά έρχεται στον πρεσβύτη Συμεών με ένα παιδί!

Φανταστείτε τα τρεμάμενα χέρια του γέροντα Συμεών, καθώς παίρνει στην αγκαλιά του το σαρανταήμερο βρέφος τόσο τρυφερά και προσεκτικά, ατενίζοντας το και πλημμυρίζοντας από δοξολογία: «νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη∙ ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου».

Δεν είναι καιρός να αναρωτηθούμε τι περιμένουμε; 
Μεταμορφώνεται βαθμιαία η ζωή μας σε μια αναμονή, καθώς περιμένουμε να συναντηθούμε με τα ουσιώδη;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτει η Υπαπαντή.

2fA