Χρήστος Γιανναράς – "Περιμένοντας την Ανάσταση"
[αποσπάσματα από εκπομπή της ΕΤ1, το 1987]
….
Με ποιο μέτρο ζωής είναι Μεγάλη
αυτή η εβδομάδα;
Είναι ένα μέτρο φανερώσεων. Φανερώνει κάποια πράγματα, τα οποία είναι πολύ μεγάλα.
Είναι ένα μέτρο φανερώσεων. Φανερώνει κάποια πράγματα, τα οποία είναι πολύ μεγάλα.
Για σκεφτείτε, ο καθένας μας ας σκεφτεί ξεχωριστά, πώς
μπήκε στη ζωή του η λέξη Θεός;
Φοβούμαι, τελείως αυτονόητα,
μηχανικά, ασυνείδητα.
Ο Θεός. Μία έννοια. Κάποιο υπέρτατο ον. Κάποιο πρόβλημα με το οποίο, επιτέλους, στη σοβαρότερη περίπτωση, πάλεψε η φιλοσοφία αιώνες να το προσδιορίσει.... κάποιο, σε πολύ πεζό επίπεδο, κάποιο αντικείμενο που το εκμεταλλεύονται ορισμένες τάξεις ανθρώπων.
Ο Θεός. Μία έννοια. Κάποιο υπέρτατο ον. Κάποιο πρόβλημα με το οποίο, επιτέλους, στη σοβαρότερη περίπτωση, πάλεψε η φιλοσοφία αιώνες να το προσδιορίσει.... κάποιο, σε πολύ πεζό επίπεδο, κάποιο αντικείμενο που το εκμεταλλεύονται ορισμένες τάξεις ανθρώπων.
Αυτή η εβδομάδα, τον Θεό τον κάνει
επώνυμο. Φεύγει το νόημα, φεύγει το ιδεολόγημα, και πρόκειται για ένα πρόσωπο.
Το πρόσωπο αυτό έχει όνομα.
Χριστός Ιησούς. Κι αυτό το επώνυμο πρόσωπο, σ' αυτήν την εβδομάδα... εικονίζεται η σχέση Του μ' εμένα, η σχέση του με τον κάθε άνθρωπο...
Που είναι μια σχέση ερωτική, ενός μανικού έρωτα.
Που είναι μια σχέση ερωτική, ενός μανικού έρωτα.
«Αὐτός ἡμῶν ήράσθη πρῶτος, ἡμῶν ἐχθρῶν
καί πολεμίων ὑπαρχόντων... Καί οὐκ ἠράσθη μόνον, ἀλλά καί ἠτιμάσθη ὑπέρ ἡμῶν,
καί ἐρραπίσθη καί ἐσταυρώθη καί ἐν νεκροῖς ἐλογίσθη καί διά τούτων ἁπάντων τόν
περί ἡμᾶς αὐτοῦ παρέστησεν ἔρωτα» (Μ. Φώτιος).
Τις ιστορικές πράξεις και την
προσωπική σχέση, δεν τις πλησιάζεις ποτέ με ιδεολογήματα, ούτε με νοήματα.
Την πλησιάζεις από άλλο δρόμο.
Όπως γνωρίζεις ένα πρόσωπο. Είναι δυνατόν όταν είσαι ερωτευμένος, να έγινες
ερωτευμένος διαβάζοντας βιβλία κι επειδή μελέτησες περί του προσώπου που
αγαπάς;
Είσαι ερωτευμένος μέσα στα όρια
μιας σχέσης, μιας αμεσότητας σχέσης…
Εάν θες να γνωρίσεις τον Θεό, τον
επώνυμο Θεό, τον Νυμφίο Αυτόν, Τον Εραστή, πρέπει να ακολουθήσεις την οδό της
σχέσης.
Και η σχέση έχει μια πρακτική.
Έχει μια αμεσότητα. Δεν είναι θεωρία.
Λοιπόν, αυτή η εβδομάδα, από μέρα
σε μέρα, δηλώνει και δείχνει την πρακτική αυτής της σχέσης. Την πρακτική αυτού
του έρωτα. Όχι μόνο του έρωτα που έρχεται προς εμένα, αλλά και του τρόπου που
μπορώ να δείξω τον έρωτά μου, σαν ανταπόκριση στον μανικό Έρωτα του Χριστού.
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι και ένα
πείσμα. Είναι το πείσμα της ζωής ν' αντιστέκεται.
Ν' αντιστέκεται, κατ' αρχήν, στον
χλευασμό. Έχει περισσέψει ο χλευασμός για τη ζωή.
Λοιπόν, με το θάρρος του
μελλοθάνατου, χλευάζω κι εγώ, καγχάζω μάλλον, μπροστά στην απολυτοποίηση των γενικοτήτων.
Η Μεγάλη Εβδομάδα με ξαναφέρνει
να θυμηθώ, ότι υπάρχει κάτι πιο πραγματικό απ' όλες τις γενικότητες. Πιο
πραγματικό, αλλά και γι' αυτό πάρα πολύ άπιαστο.
Τα πιο πραγματικά πράγματα είναι
άπιαστα. Ο εαυτός μου. Αυτό που λέμε υποκείμενο.
Λένε οι σημερινοί σοφοί... άνθρωποι που δαπάνησαν ολόκληρο το βίο στην έρευνα τέτοιων προβλημάτων.... ''Το υποκείμενο αναδύεται στον τόπο του Άλλου''.
Δεν υπάρχει υποκείμενο έξω απ'
την σχέση. Δεν υπάρχει υποκείμενο δίχως αναφορά.
Το βρέφος έρχεται στην ύπαρξη, κι
είναι ολόκληρο μια αναφορά, μια δίψα σχέσης... για γάλα, για συγκεκριμένα
πράγματα, δεν μπορεί να ζήσει αλλιώς. Αλλά αυτή η σχέση πάει αλλού. Δεν μπορεί να κορεστεί μόνον με τροφή. Το
βρέφος θέλει τη χειρονομία, το χάδι, τον λόγο... έτσι μόνον θα μπει το βρέφος
στον κόσμο της γλώσσας και των συμβόλων. Στον ανθρώπινο κόσμο. Στον κόσμο των σχέσεων.
Αυτή η σχέση, λοιπόν, είναι που
συνιστά την ίδια την ύπαρξή μας, το υποκείμενο, την υπόσταση. Δεν είναι
γενικότητες ή ετικέτες.
Έτσι λοιπόν, αυτή τη Μεγάλη Εβδομάδα,
όλα μας σπρώχνουν, όλα… αυτή η παράδοση που σώζεται κι αντιστέκεται ως ζωή,
μέρα με τη μέρα στη Μεγάλη Εβδομάδα, μας καλεί να δούμε το συγκεκριμένο γεγονός
της σχέσης ως γεγονός Ζωής.
Ο Θεός δεν είναι ιδεολόγημα.
Στη Μεγάλη Εβδομάδα, μέρα με τη μέρα, έχουμε να συναντήσουμε ένα Πρόσωπο.
Και το να φτάσεις να συναντήσεις ένα πρόσωπο είναι μια πάλη, ένας αγώνας διηνεκής.
Στη Μεγάλη Εβδομάδα, μέρα με τη μέρα, έχουμε να συναντήσουμε ένα Πρόσωπο.
Και το να φτάσεις να συναντήσεις ένα πρόσωπο είναι μια πάλη, ένας αγώνας διηνεκής.
Λέει ένας από τους σοφούς της
Χριστιανικής παράδοσης, ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης:
''Τούτο έστιν αληθώς το ευρείν τον Θεόν, το αεί αυτόν ζητείν, το ουδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν''.
''Τούτο έστιν αληθώς το ευρείν τον Θεόν, το αεί αυτόν ζητείν, το ουδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν''.
Αυτό είναι να βρεις τον Θεό. Το να Τον ζητάς αδιάκοπα.
Γιατί δεν είναι δυνατόν να βρεις ένα πρόσωπο και να το κατέχεις. Τότε δεν είναι σχέση πια. Είναι ο θάνατος της εγωκεντρικής αυτάρκειας. Των ψευδαισθήσεων της αυτάρκειας.
Γιατί δεν είναι δυνατόν να βρεις ένα πρόσωπο και να το κατέχεις. Τότε δεν είναι σχέση πια. Είναι ο θάνατος της εγωκεντρικής αυτάρκειας. Των ψευδαισθήσεων της αυτάρκειας.
Το να βρεις τον Θεό, το να βρεις ένα πραγματικό πρόσωπο απέναντί σου, σε μια σχέση ερωτική, είναι να το ζητάς συνεχώς.. να το κερδίζεις καθημερινά...
Πλήρης η απομαγνητοφωνημένη ομιλία
και σχετικό βίντεο: antifono
[2fA]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου