"Όταν η ιδέα εισδύει στις λέξεις"

Rabindranath Tagore – από το βιβλίο του "Η Θρησκεία του Ποιητή"

Το Δημιουργικό Ιδεώδες

. . . .

Η συνείδηση της προσωπικότητας, που είναι η συνείδηση της εσωτερικής μας ενότητας, αποβαίνει ιδιαίτερα διακριτή, όταν συνοδεύεται από χαρά, πόνο ή οποιαδήποτε άλλη συγκίνηση. Όπως ο ουρανός, που τον βλέπουμε επειδή είναι γαλανός, παίρνει διαφορετικές όψεις ανάλογα με τις αποχρώσεις του. 

Όμως σε μια καλλιτεχνική δημιουργία, η δύναμη ενός συγκινησιακού ιδεώδους είναι απαραίτητη, γιατί η ενότητα της δεν είναι όπως ενός κρυστάλλου, παθητική και αδρανής, αλλά ενεργητικά εκφραστική.

Για παράδειγμα, ας δούμε αυτούς τους στίχους:

Ω Χαρά, μη φεύγεις

χαρά με την καρδιά την τρισχαριτωμένη

δίπλωσε τις φτερούγες σου, παρακαλώ σε

και μείνε ακόμα

γιατί η καρδιά μου κανένα μέτρο δεν γνωρίζει,

ούτε κι έχει άλλο θησαυρό για ν’ αγοράσει

μια γιρλάντα της αγάπης μου

αυτή τη μέρα

Και συ Θλίψη

θλίψη με την τρυφερή καρδιά, εσύ

με κλαμένα τα γκρίζα μάτια σου

μη φύγεις ακόμα

γιατί πρόθυμα θα δανειστώ από σένα αύριο

την πένθιμη φορεσιά σου

για να θρηνήσω την αγάπη μου

τη χθεσινή.

Οι λέξεις σ’ αυτό το ποίημα, που δεν μας δείχνουν παρά το μέτρο των στίχων, δεν λένε τίποτα. Με όλες τις αναλογίες και το ηχητικό τους ταίριασμα, δεν αποτελούν παρά ένα κατασκεύασμα. Όταν όμως ειδωθούν σαν την εξωτερική μορφή μιας εσωτερικής ιδέας, αποκτούν προσωπικότητα.

Η ιδέα διυλίζεται στον ρυθμό, εισδύει στις λέξεις και δονείται από τις εξάρσεις και τις υφέσεις τους. Επίσης, αν η απλή ιδέα που περιέχεται στους παραπάνω στίχους, εκτεθεί σε απλό κείμενο χωρίς ρυθμό, δεν αναπαριστά παρά ένα γεγονός αδρανές και στατικό, που δεν επιδέχεται επανάληψη. Ενώ η συγκινησιακή ιδέα που ενσωματώνεται σε ρυθμική μορφή, αποκτά τη δυναμική ιδιότητα, την αναγκαία στα στοιχεία της αιώνιας μεγαλοπρέπειας της Δημιουργίας.

. . . .

 *  Απόδοση κειμένου: Μ. Ψ.

Share