"Ανεκτικότητα.."

Ανεκτικότητα


Είμαι ανεκτικός δεν σημαίνει ότι συναινώ στο μη ανεκτό. Δεν σημαίνει ότι συγκαλύπτω την αυθάδεια. Δεν σημαίνει ότι καλοπιάνω τον επιθετικό ή τη συγκαλυμμένη επιθετικότητα. Ανεκτικότητα είναι η αρετή που μας μαθαίνει να ζούμε με το διαφορετικό. Μας διδάσκει να μαθαίνουμε απ’ αυτό και να το σεβόμαστε.

Σ’ ένα αρχικό επίπεδο, η ανεκτικότητα μπορεί σχεδόν να μοιάζει με συμπάθεια, σαν να είναι η ανεκτικότητα ένας αβρός και ευγενικός τρόπος να δεχόμαστε, να ανεχόμαστε την όχι και τόσο επιθυμητή παρουσία του αντιπάλου μας, ένας πολιτισμένος τρόπος να επιτρέπουμε μια συνύπαρξη, που θα έμοιαζε αποκρουστική. Αυτό ωστόσο, είναι υποκρισία, όχι ανεκτικότητα. Η υποκρισία είναι ελάττωμα, είναι ξεπεσμός.

Η ανεκτικότητα είναι αρετή. Έτσι, αν ζω σε περιβάλλον ανεκτικότητας, αυτή πρέπει να με χαρακτηρίζει. Θα πρέπει να τη βιώσω ως κάτι που με κάνει να ζω με συνέπεια απέναντι στην ιστορική μου ύπαρξη και στη δημοκρατική πολιτική μου επιλογή. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί κάποιος να είναι δημοκράτης, χωρίς να δέχεται ως θεμελιώδη αρχή την ανεκτικότητα, τη συνύπαρξη με το διαφορετικό.

Κανένας δεν μπορεί να διδαχθεί την ανεκτικότητα σε ένα περιβάλλον ανευθυνότητας, που δεν παράγει δημοκρατία. Η πράξη της ανοχής προϋποθέτει περιβάλλον στο οποίο μπορούν να τίθενται όρια, να υπάρχουν αρχές που πρέπει να γίνουν σεβαστές. Γι’ αυτό η ανεκτικότητα δεν είναι συνύπαρξη με το μη ανεκτό.

Κάτω από ένα αυταρχικό καθεστώς, όπου γίνεται κατάχρηση εξουσίας ή σε ένα καθεστώς όπου όλα επιτρέπονται και η ελευθερία δεν έχει όρια, δεν μπορεί κανείς να διδαχθεί την ανεκτικότητα. Η ανεκτικότητα προϋποθέτει σεβασμό, πειθαρχία και ηθικές αρχές.

Ο αυταρχικός, γεμάτος με σεξιστικές, φυλετικές και ταξικές προκαταλήψεις, δεν μπορεί ποτέ να γίνει ανεκτικός χωρίς να ξεπεράσει πρώτα τις προκαταλήψεις του. Γι’ αυτό οι προοδευτικές κουβέντες του μισαλλόδοξου, που αντιφάσκουν με τη συμπεριφορά του, είναι κούφια λόγια.

Γι’ αυτό επίσης δεν είναι ανεκτικοί εκείνοι που ενστερνίζονται τον επιστημονισμό, επειδή εκλαμβάνουν την επιστήμη ως την απόλυτη αλήθεια, έξω απ’ την οποία δεν μετρά τίποτε και πιστεύουν ότι μόνο η επιστήμη μπορεί να προσφέρει βεβαιότητα.

Όσοι έχουν εμποτιστεί από τον επιστημονισμό δεν μπορούν να είναι ανεκτικοί, μολονότι αυτό το γεγονός δεν θα πρέπει να μειώσει το κύρος της επιστήμης.


*  Από το βιβλίο του Paulo Freire "Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν
    να διδάσκουν."

Share