"Συνάντηση στο βουνό"

- Το 1974, ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν συναντήθηκε με τον Σολζενίτσιν, τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα, στη Ζυρίχη, από τις 28 Μαΐου έως τις 6 Ιουνίου. 

Την εμπειρία της συνάντησης αυτής κατέγραψε ο Σμέμαν σε ένα ξεχωριστό τετράδιο, που ενσωματώθηκε κατόπιν στο "ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ" του. -

Από το ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΗΣ ΖΥΡΙΧΗΣ, του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν

Πέμπτη, 30 Μαΐου, 1974

Χθες περάσαμε όλη τη μέρα μαζί, κάνοντας μια μακριά βόλτα, συζητώντας. Ήταν μια αξέχαστη μέρα. Όταν ξάπλωσα στο κρεβάτι, αισθάνθηκα πως βρισκόμουν μέσα σ' ένα παραμύθι. Μόνο αργότερα θα μπορέσω να το αντιληφθώ, να καταλάβω τα πάντα.

Μακρά συζήτηση για πολλά από τα κεφάλαια του βιβλίου που γράφει. Πρόθυμα δέχεται κάποια από την κριτική που του κάνω. Μεγάλη συζήτηση για την Επανάσταση.

Νέα προοπτική για τη Ρωσία και την ιστορία της.
Ο Ρώσικος λαός. Τα πάντα είναι νέα, στοιχειώδη.

Ο Σ. είναι πολύ διακριτικός, σκέφτεται τις λεπτομέρειες, αδέξια προετοιμάζει το δείπνο, κάτι κόβει, το τηγανίζει. Είναι πάρα πολύ ανθρώπινος και συγκινητικός. Πίεση και ενέργεια.

Για τη Ρωσία, λέγει, «εδώ». Η Δύση δεν υπάρχει γι' αυτόν. Κανένα ενδιαφέρον. Δεν αγαπά τον Μεγάλο Πέτρο. Ο Πάστερνακ «δεν είναι Ρωσία».
Θέλει να ζήσει στον Καναδά, να ιδρύσει εκεί μια μικρή Ρωσία. «Μόνο μ' αυτόν τον τρόπο θα μπορέσω να γράψω».

Συζητήσεις για τον πρώτο του γάμο...

«Γνωρίζω πως θα επιστρέψω». Τέλεια πίστη πως θα έρθει μια αλλαγή στη Ρωσία. Απόλυτη άρνηση της δημοκρατίας. Ναι, στη Μοναρχία.
Απίστευτη ηθική υγεία, απλότητα και αποφασιστικότητα. Είναι φορέας, όχι του ρώσικου πολιτισμού, αλλά της ίδιας της Ρωσίας.
Το κριτήριο της θρησκείας είναι η σωτηρία της Ρωσίας.

Ο Σ. ακούει, αρπάζοντας, διαλέγοντας ό,τι χρειάζεται για το γράψιμο του, τα υπόλοιπα προσπερνούν και φεύγουν.

Προσέχει συγκεκριμένες λεπτομέρειες: φτιάχνει το κρεβάτι, τι θα φάμε. Παίρνει ένα μήλο.

Έχει σταθερή πίστη στην αποστολή του - είναι τόσο πεπεισμένος, ώστε αυτό τον κάνει ταπεινό.

Διαισθητική κατανόηση, παρά γνώση.
Προσπερνά οτιδήποτε δεν είναι ουσιώδες, συγκεντρώνεται σε ό,τι χρειάζεται και είναι σημαντικό.

Έχοντας ζήσει μαζί του για δυο μέρες, αισθάνομαι μικρός, καθηλωμένος από την ευημερία, από περιττές φροντίδες και ενδιαφέροντα. Δίπλα μου βρίσκεται ένας άνθρωπος που έχει αναλάβει το φορτίο της διακονίας, που της έχει δοθεί ολοκληρωτικά, που δεν χρησιμοποιεί τίποτε για τον εαυτό του. 

Είναι κάτι το σπάνιο. Ακόμη και μια βόλτα δεν αποτελεί γι' αυτόν διασκέδαση, αλλά μια ιερή τέχνη. Μια τέτοια πίστη μετακινεί όρη! «Μπορείς να φανταστείς; Ο δικηγόρος μου βρίσκεται σε διακοπές, όλη την ώρα ξεκουράζεται...».

«Η γυναίκα μου κι εγώ έχουμε αποφασίσει να μη φοβόμαστε τίποτε». 

Καμιά συναισθηματικότητα, αλλά με το τηλέφωνο καλεί τη γυναίκα του - τόσο ευγενικός, τόσο στοργικός.

Κάθομαι στο γραφείο του ανάμεσα σε μια φοβερή αταξία.
Τα βουνά σκεπάζονται από την πρωινή ομίχλη. Ο λεπτός ήχος από τα κουδούνια των αγελάδων, από πρόβατα που βελάζουν. Οι πασχαλιές ανθισμένες. Όλα αυτά δεν είναι η Ελβετία γι' αυτόν, ούτε η Δύση. Βρίσκεται εντελώς «εκεί», μάλλον «εδώ», όπως λέγει.
Εκεί που βρίσκεται, είναι η πραγματική Ρωσία. 

Αυτό είναι τόσο σαφές γι' αυτόν, ώστε να είναι αληθινό.

Ενστικτωδώς και μ' ευκολία απορρίπτει όλα όσα δεν χρειάζονται. Αυτό προσθέτει φορτία.

Καμιά άνεση, καρφώνει μια πρόκα στον τοίχο για να μπορέσω να κρεμάσω μια πετσέτα.
Στην κατανόηση του φαινομένου ενός μεγάλου ανθρώπου, υπάρχει κυρίως η αίσθηση μιας στοιχειώδους συμφοράς. 

Σ' αυτή τη «συμφορά», τα πάντα περιλαμβάνονται (πράσινα κρεμμύδια, καυτό γάλα, όλες οι μικρές λεπτομέρειες που μας περιβάλλουν).

Δεν απλώνεται οριζόντια, αλλά προς τα κάτω ή ψηλά πάνω. Μια μεγάλη βόλτα σε λόφους και μέσα από δάση. Μια μακρά συζήτηση για τη ζωή, την ψυχή, την πίστη.

Ξαφνικά μου έρχεται μια ενοχλητική σκέψη: Μήπως εξαντληθεί; Πως μπορεί κάποιος να ζει μέσα σε μια τέτοια φωτιά; Ενώ συζητά, μαζεύει άγριες κίτρινες τουλίπες - στο σπίτι ψάχνει γι' αρκετή ώρα ένα ποτήρι - και την άλλη μέρα δεν ξεχνά, να τις πάρει μαζί του για τη γυναίκα του.

Μου δείχνει με περηφάνια τον μικρό του λαχανόκηπο: άνηθος, ραπανάκια και φρέσκα κρεμμύδια.

Τη νύχτα - μακροσκελής εξομολόγηση, πάνω στο δωμάτιο του - ηλιοβασίλεμα πίσω από το παράθυρο. «Ας κάνουμε μια τελευταία βόλτα». Τόσο φιλικά, με μια τέτοια στοργή.
Υπέροχες μέρες, γεμάτες φως και χαρά, αληθινά «βουνίσιες».

Θα ξαναέρθουν τέτοιες μέρες στη ζωή μου, μια τέτοια συνάντηση, με μια τόσο τέλεια απλότητα, ώστε ούτε μια φορά να μην αναρωτηθώ, τι πρέπει να πω; 

Καμιά ψευτιά δεν είναι δυνατή όσο είσαι μαζί του.

[2φΑ]

Share