"Οι διαστάσεις της ζωής - Γ"

Οι διαστάσεις της ζωής.


Γ

Ο σχεδιασμός αφορά στο μέλλον. Ο προγραμματισμός, στο σήμερα.

Εφαρμόζοντας στην πράξη το πρόγραμμα των ενεργειών της κάθε μέρας, η βούληση [που ενέκρινε και αποδέχθηκε τον προγραμματισμό] ηγείται των ενεργειών μας, το συναίσθημα τις κινητοποιεί με τον ενθουσιασμό της προσδοκίας του αποτελέσματος και η νόηση συμμετέχει, παρέχοντας γνώση και λύσεις.

Συνειδητή παρουσία μας στο τώρα, σημαίνει την ενεργό βουλητική, συναισθηματική και νοητική συμμετοχή μας, στην κάθε στιγμή της ημέρας. Τότε, ζούμε το παρόν. Μια υγιής προσωπικότητα έχει την ικανότητα να ζει συνεχώς στο παρόν. Όσο λιγότερο «υγιής» είναι η προσωπικότητα, τόσο μεγαλύτερη είναι και η τάση της να απομακρύνεται από την πραγματικότητα, να συμμετέχει λιγότερο στο παρόν και σαν συνέπεια, να έχει περιορισμένη αντίληψη της ζωής.

Όταν η βούληση για πολλούς λόγους υπολειτουργεί, το συναίσθημα μένει αντίστοιχα ακάλυπτο και προβάλει ανάγκες αναπλήρωσης (επιθυμίες), που απαιτεί να εκπληρωθούν. Στην πραγματικότητα είναι το αίσθημα μοναξιάς, δηλαδή μειωμένης κοινωνίας που δημιουργεί τις ψυχολογικές ανάγκες και την κυμαινόμενη δυσθυμία.

Ο εκτεθειμένος στα αγχογόνα ερεθίσματα εαυτός μας τότε, για να μην παραμένει συνεχώς σε ένα δυσάρεστο παρόν, που δεν του παρέχει ικανοποιήσεις και μη έχοντας τη δυνατότητα να αλλάξει τις συνθήκες του περιβάλλοντος, είναι πιθανό να στραφεί στον χώρο των αναμνήσεων. Θα αναζητήσει εκεί, μια προσωρινή έστω αποδυνάμωση στο πρόβλημα, ανατρέχοντας σε εποχές «ευτυχέστερες». Ένα τέτοιο διάλειμμα νοητικής αναπαράστασης του παρελθόντος, μπορεί να εμπλουτιστεί και με πλασματική αντικατάσταση ορισμένων ανεπιθύμητων στοιχείων, με άλλα περισσότερο αποδεκτά.

Άλλοτε, το πρόβλημα επιτείνεται από τη φυγή αυτή, γιατί μας εκτρέπει συνειρμικά στην αναβίωση ψυχοτραυματικών εμπειριών, που κάποτε την επιζητούμε οι ίδιοι σαν αυτοτιμωρία (εξιλέωση σε υποβόσκουσες ενοχές), με την εμμονή προσκόλλησης της μνήμης μας, με παθολογικούς ψυχολογικούς μηχανισμούς, σε οδυνηρές εικόνες του παρελθόντος,

Η αναβίωση αυτή, ελεγχόμενη ή καθοδηγούμενη ψυχαναλυτικά από έναν υγιή και έμπειρο ψυχοθεραπευτή, μπορεί να οδηγήσει σε αποφόρτιση παλαιών οδυνηρών καταγραφών και σε λύση εγκατεστημένων προβληματικών αδιεξόδων. Οπωσδήποτε, υπάρχει ο κίνδυνος της εμπλοκής σε ανακύκλωση παθολογικών επαναλήψεων και σε επίταση των ανάλογων συναισθηματικά φορτισμένων συμπεριφορών, μέσα από την ανατροφοδότηση των αρνητικών μηνυμάτων.

Η ανάγκη διαφυγής μπορεί να στραφεί φυσικά και προς τα εμπρός, σε αυτοσχέδια σενάρια για το μέλλον, που να ανταποκρίνονται στις επιθυμίες που προβάλλει απαιτητικά το συναίσθημα. Η φαντασία, υποκαθιστά και πάλι την πραγματικότητα. Η φυγή αυτή, προσφέρει μια μετέωρη ευφορία χωρίς διάρκεια και εξαντλείται αφήνοντας το συναισθηματικό κενό της απουσίας μας από τη ζωή, να αναπαράγει την ανάγκη μας για ικανοποίηση και να μας οδηγεί ξανά προς την άρνηση της ζωής.

Παράλληλα με τις αναπολήσεις των αναμνήσεων και τις φαντασιωσικές περιπλανήσεις, στην ίδια λανθασμένη κατεύθυνση μπορεί να οδηγήσει και η κακή χρήση του Διαδικτύου, με τον εθισμό της πρόσδεσης μας σε μια  εικονική πραγματικότητα περισσότερο ευχάριστης και λιγότερο απαιτητικής.

Προς όποια κατεύθυνση και να στραφούμε όμως, οι συνέπειες της απουσίας από το «τώρα», θα είναι το ίδιο βλαβερές. Στο παρόν, θα παραμείνει τραγικά εγκαταλειμμένο για να μας αντιπροσωπεύει «απρόσωπα» και ανεξέλεγκτα, το ασυνείδητο. Τότε, το ποσοστό ανενέργειας της βούλησης αναπληρώνεται από τις ενστικτώδεις παρορμήσεις προς ικανοποίηση των επιθυμιών, η έλλειψη συναισθηματικής επένδυσης στη τρέχουσα ζωή, προσθέτει ένταση, άγχος και κατάθλιψη και η δημιουργική σκέψη στρέφεται στους μηχανισμούς αυτοάμυνας, της εκλογίκευσης (ότι μου συμβαίνει, οφείλεται σ’ αυτές τις λογικοφανείς αιτίες), της προβολής (δεν φταίω εγώ που βρίσκομαι σ’ αυτή τη θέση, αλλά οι άλλοι) ή σε κάποιες περιπτώσεις, της απώθησης και της πλήρους άρνησης συγκεκριμένων γεγονότων, σε μια μάταιη αναζήτηση συναισθηματικής εξισορρόπησης.  

Το αποτέλεσμα είναι να περνά η ζωή, χωρίς να τη ζούμε και αυτό απεικονίζει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργική αδράνεια της βούλησης. Περιοριζόμαστε σε μια παθητική κατάσταση ύπνωσης και προσπαθούμε να αντεπεξέλθουμε στην προσωπική ή την κοινωνική μας ζωή,  επιστρατεύοντας -υπό πίεση- όσες ψυχικές εφεδρείες μας απομένουν, στο να ξεδιπλώνουμε ανεκτά για τους άλλους και επώδυνα για μας, τη συρρικνωμένη προσωπικότητα μας. Τα αισθήματα ενοχής, επιτείνουν το σύμπλεγμα των εσωτερικών αντιστάσεων, καθώς και το σκοτάδι της άρνησης μας, να δεχθούμε τη ζωή ανεπιφύλακτα, ευχαριστιακά, χωρίς ανερμάτιστες υπεκφυγές.

*  [ 3^ο μέρος από 4]

Share