"μεταΦΡΑΣΕΙΣ"

Οι ονομαζόμενες Παγκόσμιες και Διεθνείς Ημέρες, που ξεκίνησαν ίσως σαν ημέρες μνήμης και ευαισθητοποίησης για κάποια σημαντικά όντως θέματα, έχουν γίνει πια πεδίο διεθνούς ενασχόλησης με πολλά θέματα, που οι εμπνευστές τους προσπαθούν για δικούς τους λόγους και σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής, να τα αναδείξουν επίσης σε σημαντικά. 

Χθες, όπως αναφέρει και η Βικιπαίδεια, ήταν η Διεθνής Ημέρα Μετάφρασης.

Με την ευκαιρία αυτή, η ιστοσελίδα "dim/art" ανέβασε ένα σχετικό αφιέρωμα, από το οποίο ξεχωρίσαμε ενδεικτικά ορισμένα σημεία.

Είπαν για τη Μετάφραση:

Paul Auster

Οι μεταφραστές είναι οι σκιώδεις ήρωες της λογοτεχνίας, τα παραγνωρισμένα εργαλεία που κάνουν δυνατή τη συνομιλία ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε πως όλοι, απ’ όποιο μέρος της Γης κι αν προερχόμαστε, ανήκουμε στον ίδιο κόσμο.

Anthony Burgess

Η μετάφραση δεν είναι μόνο ζήτημα λέξεων: είναι εκείνο το οποίο κάνει κατανοητό έναν ολόκληρο πολιτισμό.

Voltaire

Αλίμονο σε όσους κάνουν κυριολεκτικές μεταφράσεις, σε εκείνους οι οποίοι, μεταφράζοντας κάθε λέξη, αποδυναμώνουν το νόημα! Αυτή η πράξη τους μας επιτρέπει να λέμε πως το γράμμα σκοτώνει ενώ το πνεύμα χαρίζει ζωή.

J. W. Goethe

Ό,τι κι αν πει κανείς για την ανεπάρκεια της μετάφρασης, το έργο αυτό είναι και θα είναι πάντα ένα από τα πιο βαρυσήμαντα και τα πλέον άξια εγχειρήματα στον κόσμο. 

Yevgeny Yevtushenko

Η μετάφραση είναι σαν τη γυναίκα. Αν είναι όμορφη, δεν είναι πιστή.
Αν είναι πιστή, τότε σίγουρα δεν είναι όμορφη.

Virginia Woolf

Το χιούμορ είναι η πρώτη από τις αρετές που χάνεται σε άλλη γλώσσα. 

Karl Wilhelm Friedrich Schlegel

Εκείνο το οποίο χάνεται στην καλή ή ακόμα και στην άψογη μετάφραση, είναι πάντοτε το καλύτερο.

Marguerite Yourcenar

Όταν μεταφράζεις, συγγράφεις. 

GÜNTER EICH
Μεταφραστές εμείς ταπεινοί,

των δρομολογίων της γραμμής φερ’ ειπείν,

του χρώματος της κόμης,

του σχηματισμού των νεφώσεων,

τι έχουμε άραγε να πούμε

σε όσους καταφέρνουν

και διαβάζουν τα πρωτότυπα κείμενα;

Και από την ανοιχτή επιστολή της μεταφράστριας Μαργαρίτας Ζαχαριάδου:

Προτιμώ μορφολογικά το «Μ.» σε σύγκριση με την απλή αιχμή του «Δ.» και το κλειστό του σχήμα – το Μ., με τις διπλές του κορυφές σαν δόντια, ανοιχτό στη βάση του και ελεύθερο να γεμίζει και να αδειάζει,.

Μου αρέσει η ιδέα πως αυτή η διαδικασία, η μετάφραση, αποτελείται πάντα από ζεύγη: γλώσσα πρωτοτύπου και γλώσσα προορισμού, κατανόηση και απόδοση, ο συγγραφέας και εγώ, το κείμενό του και το κείμενό μου – και μ’ αρέσει πως τα ζεύγη-κορυφές συνδέονται (ή μήπως χωρίζονται;) με τη βαθιά κατάβαση σε κάτι που, είκοσι χρόνια μετά, ακόμα δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς: τώρα που αναγκάζομαι να γράψω, θα το έλεγα ίσως «οικουμενικότητα του πνεύματος», αυτό δηλαδή που μας επιτρέπει να μαθαίνουμε μια γλώσσα με την οποία δεν γεννηθήκαμε ή να αντιλαμβανόμαστε μια άλλη, πιθανότατα ανώτερη, ευφυΐα από τη δική μας.

Δεν γίνεται να είσαι ποτέ μόνος κάνοντας αυτή τη δουλειά: έχεις πάντα δίπλα σου τον συγγραφέα και μαζί τον κόσμο του. Αλλά και αντιστρόφως: χάρη σε σένα, αγαπητή Μ., έχω γίνει ο αόρατος (ή ελάχιστα ορατός) Doppelgaenger μερικών μεγάλων συγγραφέων.

Αυτή η ιδιότητα είναι παράξενη βέβαια, για μένα· με οδηγεί επί πολλές ώρες κάθε μέρα σε ένα υστερικό πήγαιν’-έλα από τη μια ύπαρξη στην άλλη (σε βαθμό που η ίδια η κατάσταση της μετάβασης να γίνεται πλέον αυτοτελής ύπαρξη), αλλά πρέπει να είναι εξίσου αλλόκοτη και για τους συγγραφείς: όλοι θέλουν, ασφαλώς, να βλέπουν τα έργα τους μεταφρασμένα σε μια άλλη γλώσσα.

Για να γίνει αυτό, απαιτείται ακριβώς ένας μεταφραστής-Doppelgaenger, ένας stalker, αν θέλουμε να το πούμε λίγο πιο άγρια. Αν ήμουν συγγραφέας, θα με ανησυχούσε πολύ αυτός ο ημι-αυτόνομος ίσκιος μου. Γιατί αν είναι ανίκανος να με ακολουθήσει και να με περιγράψει/σκιαγραφήσει, μπορεί να με καταστρέψει, να με παραμορφώσει σε σημείο να είμαι αγνώριστος.

Κι αν πάλι είναι ικανός ο ίσκιος μου, επιμελής και στοχαστικός, τότε πόσα ακριβώς γνωρίζει; Πόσο καθαρά βλέπει τα λάθη και τα ελαττώματά μου; Αυτός ο ιδανικός αναγνώστης μου τάχα, με συμπαθεί;

http://dimartblog.com/2014/09/30/lost-in-translation/

http://el.wikipedia.org/wiki/Παγκόσμιες_ημέρες

[2φΑ]

Share