"Αγρυπνίες Αγίου Ελισαίου"

Το Εκκλησάκι του Αγίου Ελισαίου, βρισκόταν στον οδό Άρεως 14, κοντά στο Μοναστηράκι.

Ήταν μικρή μονόκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, χωρητικότητας 50-60 ατόμων.

Κτίστηκε τον 17ο αι. στην αυλή του αρχοντικού της οικογένειας Χωματιανού Λογοθέτη (από το όποιο διασώζονται η είσοδος και η σκάλα), και ήταν κτητορική (ιδιωτική), αλλ΄ όμως ανοιχτή στο κοινό. Αργότερα πέρασε στην οικογένεια Ματουκά.

Ο Άγιος Ελισαίος είναι γνωστός και από τις αγρυπνίες που στα 1880-1925 τελούνταν σ΄ αυτόν και στις οποίες μετείχαν ο άγιος παπα-Νικόλας ο Πλανάς, οι λογοτέχνες Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Παύλος Νιρβάνας, Γεώργιος Τσοκόπουλος, Γιάννης Βλαχογιάννης κ.α., καθώς επίσης και ο άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως και ο Φιλόθεος Ζερβάκος.

iaath

Ένα πνευματικό φυτώριο

Απόσπασμα από άρθρο του Κωστή Μπαστιά στην εφημερίδα "Η Βραδυνή"

-  της 8ης Ιουνίου 1960 -

Οι  αγρυπνίες του Αγίου Ελισαίου, σταθήκανε πνευματικό φυτώριο.

Μέσα στο ταπεινό αυτό εκκλησάκι, στους Αγέρηδες, το ιδιωτικό, το ανύπαρκτο τώρα πια, αφού το γκρέμισε η σκαπάνη της οικονομικής σκοπιμότητας, ο Όσιος παπα-Νικόλας ο Πλανάς, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και μία πλειάδα ταπεινών ορθοδόξων Χριστιανών, είχανε οργανώσει αυτές τις αγρυπνίες.

Ο παπα-Νικόλας ο Πλανάς στάθηκε η πιο ολοκληρωμένη λειτουργική έκφρασι μέσα στη ορθόδοξη Ελλάδα του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα και των πρώτων εικοσιπέντε χρόνων του τωρινού. Λειτουργική στάθηκε ολάκερη η ζωή του.

Ξημερώματα άρχιζε και μεσημέρι τελείωνε. Γιατί τάλεγε όλα, γιατί μνημόνευε εκατοντάδες νεκρούς και ζωντανούς.
Και το εκκλησίασμα ούτε αβάσταχτες εύρισκε αυτές τις ακολουθίες, ούτε καταπονετικές, ούτε εμπόδιο στις δουλειές του.
Φτωχοί και πολλοί μεροκαματιάρηδες ήτανε αυτοί που εκκλησιαζόντανε στον Άγιο Ελισαίο, ή στον Άγιο Γιάννη τον Κυνηγό, της οδού Βουλιαγμένης, όπου χρόνια λειτουργούσε ο παπα-Νικόλας ο Πλανάς.

Άνθρωποι της ανάγκης, θεόφτωχοι, κοπιώντες και πεφορτισμένοι.
Κι' όμως δεν κουραζόντανε για ένα και μόνο λόγο: Δεν ήτανε ξένοι προς τα μυστήρια και τις ακολουθίες. Τις διαβάζανε, ξέρανε όλα απ' έξω και γευότανε τη λειτουργία ή τις ακολουθίες των αγρυπνιών, όταν τις τελούσε ένας ιερέας ταπεινός και καθαρός την καρδία.

Αυτός ο κόσμος γευότανε όσα έλεγε ο λειτουργός, όσα ψέλνανε οι ψαλτάδες. Τα σιγόλεγε και τα σιγόψελνε και το εκκλησίασμα και κάθε λέξη και κάθε φράση και κάθε μουσικός φθόγγος ήτανε βίωμα.

Ό,τι ακούγανε, σκορπούσε γαλήνη στην ψυχή και στο πνεύμα τους και τα μάτια τους δεχότανε σαν ίαμα τ' άγια εικονίσματα της βυζαντινής αγιογραφίας.

Όξω και μακριά απ' τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, δεν βρίσκανε ούτε λύτρωση, ούτε ανάπαυση. Ο πόθος τους για χριστιανική δικαιοσύνη, όπως το βλέπουμε τόσες φορές στο έργο του Παπαδιαμάντη και του Μωραϊτίδη, δεν έκρυψε ποτέ την οργή της εκδίκησης. Η αγάπη που τους θέρμαινε δεν ήτανε η ανήσυχη κι' εναγώνια αγάπη του κόσμου, αλλά η ατάραχη και ειρηνική αγάπη τού Χριστού.

Αυτοί οι επιζώντες, όπως και μερικοί άλλοι, καθώς και κείνοι που κοιμηθήκανε εν Κυρίω από τους αγρυπνητές του προφήτη Ελισαίου, ξέρουνε πως η λογική του κόσμου δεν έχει θέση στον χριστιανικό περίβολο, όπως δεν έχει θέση κι' η μεθοδολογία του κόσμου.

egolpion

[2fA]

Share