"Η πιό ἐνδόμυχη ἐγγύτης.. "

Παῦλος Εὐδοκίμωφ  -  Ἑρμηνεία τῆς εἰκόνας τῶν Θεοφανείων


[…. ]

«Ἐγένετο ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος παρὰ Θεοῦ, ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννης· οὗτος ἦλθεν εἰς μαρτυρίαν, ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός, ἵνα πάντες πιστεύσωσι δι᾿ αὐτοῦ» (Ἰω. 1, 6-7). 

Μαρτυρεῖ γιὰ ὅλους, στὴ θέση ὅλων καὶ αὐτὴ ἡ μαρτυρία εἶναι ἕνα γεγονὸς στὸ ἐσωτερικὸ ὁλοκλήρου τῆς Ἀνθρωπότητος καὶ ἀφορᾶ ὅλο τὸν ἄνθρωπο.

Τὸ Δ´ εὐαγγέλιο μιλᾶ γιὰ τὸν Ἰωάννη στὸν πρόλογό του, ἀμέσως μετὰ τὸ Λόγο, ποὺ εἶναι στὴν ἀρχή, καὶ ὅταν διαβάζει κανεὶς τό, ὑπῆρχε ἄνθρωπος ἀπεσταλμένος ἀπὸ τὸν Θεό, αἰσθάνεται ὅτι ἡ ἔλευσή του, σὲ μιὰ ὁρισμένη ἔννοια ἔρχεται ἐπίσης ἀπὸ τὴν ἀρχή, τὴν αἰωνιότητα.

Ὁ οὐρανὸς ἀνοίγει μπροστὰ ἀπὸ αὐτὸν καὶ μαρτυρεῖ: «ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτὸν… οὗτός ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 1, 29-34)· σ᾿ αὐτὸ τὸν σύντομο λόγο εἶναι πιά, μὲ μιὰ μορφὴ περιορισμένη ὅλο τὸ Εὐαγγέλιο.

Ὁ Ἰωάννης εἶναι αὐτὸς ποὺ γνωρίζει, προσδιορίζει τὸν Ἀμνὸ γιατὶ εἶναι μυημένος στὸ μυστήριο τοῦ «ἐσφαγμένου Ἀρνίου ἀπὸ καταβολῆς κόσμου…». Ὁ Ἰωάννης δὲν ἔχει τίποτε προαγγείλει καὶ εἶναι ὁ πιὸ μεγάλος προφήτης, ὅπως ὁ δάκτυλος τοῦ Θεοῦ προσδιορίζει τὸν Χριστό.

Εἶναι ὁ πιὸ μεγάλος διότι εἶναι ὁ πιὸ μικρός, αὐτὸ ποὺ θέλει νὰ πεῖ ἀπελεύθερος ἀπὸ τὴν ἴδια του ἐπάρκεια γιὰ νὰ μὴν εἶναι ἐκεῖνος ποὺ μένει ἐκεῖ, ἐκεῖνος ποῦ τέρπεται ἀκούοντας τὴ φωνὴ τοῦ Νυμφίου, καὶ ἡ χαρά του εἶναι μεγάλη χωρὶς μέτρο.

Εἶναι ἡ πιὸ ἐνδόμυχη ἐγγύτης ὅπου ὁ Λόγος ἀντηχεῖ· εἶναι κατ᾿ εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ ποὺ δὲν εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου παρὰ ὁ Λόγος τοῦ Πατρός· εἶναι κατ᾿ εἰκόνα τοῦ Πνεύματος γιατὶ δὲν λέγει τίποτε γιὰ τὸν ἑαυτό του ἀλλὰ μιλᾶ στὸ ὄνομα Αὐτοῦ ποὺ ἔχει ἔλθει. 

Εἶναι αὐτὸς ὁ ὁρμητικὸς ποὺ ἁρπάζει τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ μαρτύριό του λαμπρύνει θαυμαστὰ ἕνα ἀρχαῖο μοναστικὸ λόγιο: Δῶσε τὸ αἷμα σου καὶ πάρε τὸ Πνεῦμα…

Μὲ τὴ Θεοτόκο περιβάλλει τὸν Χριστὸ Κριτὴ καὶ μεσιτεύει γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. 

Μπορεῖ νὰ τὸ κάνει γιατὶ ἡ φιλία του φθάνει τὸ ἐπίπεδο ἑνὸς ἄλλου μεγάλου πνευματικοῦ τοῦ ὁποίου ἡ ἱστορία μᾶς ἔχει ἀναφερθεῖ στὰ Ἀποφθέγματα τῶν Πατέρων.

Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Μέγας προσευχόταν γιὰ τὸν μαθητή του ποὺ εἶχε ἀρνηθεῖ τὸ Χριστό, καὶ ὅταν προσευχόταν, ὁ Κύριος τοῦ ἐμφανίστηκε καὶ τοῦ λέγει: 

«Παΐσιε, γιὰ ποῖον προσεύχεσαι; Δὲν γνωρίζεις ὅτι μὲ ἔχει ἀρνηθεῖ;». 

Ἀλλὰ ὁ ἅγιος δὲν ἔπαυε νὰ ἔχει ἔλεος καὶ νὰ προσεύχεται γιὰ τὸν μαθητή του, καὶ λοιπὸν ὁ Κύριος τοῦ λέγει: Παΐσιε, ἔχεις ἐξομοιωθεῖ μὲ ἐμένα μὲ τὴν ἀγάπη σου…

Ἡ λειτουργία ὀνομάζει τὸν Ἰωάννη: κήρυκα, ἄγγελο καὶ ἀπόστολο. 

Μαρτυρεῖ καὶ ἡ φωνὴ τοῦ Νυμφίου προκαλεῖ τὴν πρώτη ἀποστολικὴ κλήση: 

«Ἀνδρέας καὶ Ἰωάννης ἀκολουθοῦν τὸν Ἰησοῦν» (Ἰω. 1, 37). 

Πιὸ ἀργά, ἐγκαταλείπει αὐτὸ τὸν κόσμο καὶ κατεβαίνει στὸν Ἅδη σὰν Πρόδρομος τῆς Καλῆς Ἀγγελίας.

Τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννη πρὸ τῶν Θεοφανείων δὲν ἦταν παρὰ ἕνα «βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Λουκ. 3, 3), ἦταν ἡ μεταβολὴ τῆς τελευταίας ἀναμονῆς. 

Πηγαίνοντας στὸν Ἰορδάνη, ὁ Ἰησοῦς δὲν πῆγε νὰ μετανοήσει ἀφοῦ ἦταν χωρὶς ἁμάρτημα· νὰ ποῦμε ὅτι ἔδωσε τὸ παράδειγμα τῆς ταπεινότητος δὲν ἀπαντᾶ ἀκόμη στὸ μέγεθος τοῦ γεγονότος.

Ἡ βάπτιση τοὺ Ἰησοῦ εἶναι ἡ προσωπικὴ Πεντηκοστή του, ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὰ τριαδικὰ Θεοφάνεια: Κατὰ τὸ χρόνο τῆς βαπτίσεώς σου στὸν Ἰορδάνη, Κύριε, ἐκδηλώθηκε ἡ προσκύνηση ποὺ χρειαζόταν στὴν ἁγία Τριάδα (τροπάριο ἑορτῆς).

[ ….]

nektar – [2fA]

Share