"Εμπειρία Ακτίστου.. " [1/2]

π. Γεώργιος Μεταλληνός  -  Η Ιεραποστολή της Ορθοδοξίας 
-  α΄ μέρος

Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε, συμβατικά βέβαια, την Ορθοδοξία;  

Θα λέγαμε, ότι είναι η εμπειρία της παρουσίας του Θεού, του Ακτίστου δηλαδή, μέσα στον ιστορικό χρόνο, και η δυνατότητα του κτιστού (ανθρώπου) να ενωθεί με τον Θεό, να γίνει Θεός «κατά χάριν». 

Το θεμέλιο αυτής της δυνατότητας είναι η σάρκωση του Θεού Λόγου, «η ασύγχυτη και αδιαίρετη» ένωση του Θεού και ανθρώπου, στο Πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. 

Η Ορθοδοξία προσφέρει αυτή την δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο, διότι ο Θεός «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι» (Α΄ Τιμ. 2, 4).

Στην εν Χριστώ σωτηρία, τη θέωση, καλεί η Ορθοδοξία με την ιεραποστολή  της. 

Δεν προσφέρει απλά μία ηθική βελτίωση του ανθρώπου, αλλά πραγματοποιεί και την αναδημιουργία και ανάπλασή του με την πλήρη και «ολοτελή» (Α΄ Θεσσ. 5, 23) ένταξή του στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. 

Ο άνθρωπος καλείται να γίνει με τη χάρη του Θεού και τον πνευματικό του αγώνα «καινή κτίσις» (Β΄ Κορ. 5, 17).

Ο στόχος αυτός πραγματοποιείται με μια διαδικασία, που ισοδυναμεί με την «θεραπεία» του ανθρώπου, την αποκατάσταση δηλαδή της κοινωνίας του με τον Θεό, στην καρδιά, που είναι το κέντρο της υπάρξεώς του. 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, όπως αποκαλύπτεται στην εμπειρία των Αγίων μας, είναι ένα παγκόσμιο θεραπευτήριο, «ιατρείον πνευματικόν», όπως την χαρακτηρίζει ο ιερός Ιωάννης ο Χρυσόστομος (+407).

Ποια όμως είναι η αρρώστια, από την οποία πρέπει να θεραπευθεί ο άνθρωπος; 

Η αρρώστια αυτή αφορά σε κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από τις κάθε είδους διαφορές, που δημιούργησε στο πέρασμα των αιώνων η ανθρώπινη αμαρτία.

Οι άνθρωποι όλοι, ως πλάσματα του Θεού, είναι ίσοι απέναντι στον Θεό και μπορούν να δεχθούν τη σωτηρία, που ο Θεός προσφέρει. 

Η αρρώστια, που είναι πανανθρώπινη (Ρωμ. 5, 12: «εις πάντας ανθρώπους ο θάνατος διήλθε»), είναι το γεγονός της πτώσης όλου του ανθρωπίνου γένους.

Η εμπειρία των Αγίων μας μιλεί για ένα μνημονικό σύστημα, την καρδιακή ή νοερά μνήμη, που όμως την αγνοεί η ιατρική επιστήμη, διότι δεν έχει τα κατάλληλα όργανα για να την προσδιορίσει. 

Η καρδιά μας, λέγουν οι Άγιοι, δεν είναι μόνο αντλία του αίματος.

Πέρα από τη φυσική αυτή λειτουργία της έχει και μια υπερφυσική, όπως το περιγράφει σαφέστατα στο «Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο» του ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. 

Υπό ορισμένες προϋποθέσεις η καρδιά ορίζεται ως ο χώρος κοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό, του κτιστού με τον Άκτιστο. 

Όταν επανεύρει την υπερφυσική της λειτουργία η καρδιά, γίνεται ο χώρος μέσα στον οποίο ενεργοποιείται ο «νους», όχι η διάνοια που εδράζεται και λειτουργεί στον εγκέφαλο.

Ο «νους» ονομάζεται στη Γραφή «πνεύμα του ανθρώπου», και στην πατερική παράδοση απαντά ως «νους». 

Είναι ο «οφθαλμός της ψυχής», η ενέργεια ψυχής, με την οποία ο άνθρωπος φθάνει στη θέα του Θεού (θεοπτία).

Τότε (επι)κοινωνεί ο άνθρωπος αληθινά με τον Θεό. 

Η νοερά λειτουργία πραγματοποιείται ως «αδιάλειπτη προσευχή» μέσα στην καρδιά. 

(πρβλ. Α΄ Θεσσ. 5, 17). 

Το άγιο Πνεύμα τότε προσεύχεται - «λειτουργεί» μέσα στην καρδιά. 

(πρβλ. Γαλ. 4, 6 Ρωμ. 8, 26 Α΄ Θεσσ. 5, 19). 

Αυτό ονομάζεται από τους αγίους Πατέρες μας «μνήμη Θεού».

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έλεγε «μνημονευτέον του Θεού μάλλον ή αναπνευστέον», διότι στην πράξη η προσευχή στην καρδιά («ευχή») συνδέεται με την αναπνοή, όπως μας διδάσκει ο κόσμος της ορθόδοξης άσκησης. 

Όταν με την άσκηση φθάσει ο άνθρωπος στη «μνήμη του Θεού», ως καρδιακή και όχι ως διανοητική λειτουργία, τότε αποκτά αίσθηση της «ενοίκησης» του Θεού μέσα του.
(Ρωμ. 8, 11).

Η απουσία της λειτουργίας ή η υπολειτουργία της νοεράς αυτής λειτουργίας (του «νου» δηλαδή, όπως δηλώθηκε παραπάνω) μέσα στην καρδιά, είναι η σωτηρία που προσφέρεται σε όλους τους ανθρώπους κάθε εποχής με την ιεραποστολή της Εκκλησίας, ως σώματος Χριστού.   [ ....]

-  β΄ μέρος

zoiforos – [2fA]

Share