"Το συναξάρι της ομορφιάς.. "

Νέο βιβλίο: "Το συναξάρι της γυναικείας ομορφιάς"

-  Γράφει ο πρωτ. Χριστόδουλος Μπίθας, θεολόγος-συγγραφέας,

προϊστάμενος  Ι. Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μοσχάτου

Ποιός είναι ο ρόλος της ομορφιάς στην ζωή του ανθρώπου;

Πόσο επηρεάζει το πάθος της φιλαρέσκειας την πορεία μας προς τον Θεό; 

Πόσο εγκλωβίζεται στην εικόνα του κάποιος που θρέφει τον ναρκισσισμό του ή αντίθετα, πόσο μειονεκτικά βιώνουμε την εμφάνισή μας, όταν αισθανόμαστε πως δεν ανήκουμε στην κατηγορία των "όμορφων"; 

Κι ακόμα πόσο "επιτρέπεται" να φροντίζει την εμφάνισή του ένας Χριστιανός που επιθυμεί να ζήσει πνευματικά την ζωή του;

Στα ερωτήματα αυτά απαντά η θεολόγος και φιλόλογος Δέσποινα Ζαμάνη - Κόλλια με το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της "Το Συναξάρι της ομορφιάς" που φέρει τον υπότιτλο "Ηθική θεώρηση της γυναικείας ωραιότητας σε αγιολογικά κείμενα της βυζαντινής περιόδου", το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Γρηγόρη. 

Το πόνημα επικεντρώνεται -όπως φαίνεται από τον υπότιτλο- στο γυναικείο φύλο, αλλά μπορούμε εύκολα να κάνουμε αναγωγή και στους άνδρες αφού κοινά είναι τα ανθρώπινα πάθη, κοινές και οι αρετές.

Όπως γράφει στα προλεγόμενα ο Αν. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής (στο Ε.Κ.Π.Α.) Κωνσταντίνος Κορναράκης, "το βιβλίο αυτό μας προσφέρει μια πολύτιμη αφορμή βυθοσκόπησης στα ενδότερά μας. 

Μας δίνει το κουράγιο να διαλεχτούμε με τον εαυτό μας για την θέση και την σημασία που έχουν οι καθρέφτες στην ζωή μας. 

Μας παρέχει πρότυπα που θα μας εμπνεύσουν να τολμήσουμε να σκάψουμε μέσα στο ψέμμα των εικόνων για να ανακαλύψουμε την αληθινή όψη των πραγμάτων και ιδίως του εαυτού μας".

Σε μια εποχή που η ομορφιά έγινε αυτονομημένο μέγεθος και αυταξία και ο πολιτισμός του "φαίνεσθαι" έχει ειδωλοποιήσει την εξωτερική ομορφιά, η συγγραφέας μάς αντιπαραθέτει το παράδειγμα αγίων γυναικών της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως πρότυπο διαχείρισης της εξωτερικής εμφάνισης, κατά τον τρόπο που η μετάνοιά τους και η Χάρις του Θεού τις καθοδήγησε.

Πέρα από ηθικισμούς και εύκολους "μοντερνισμούς", η Δέσποινα Ζαμάνη - Κόλλια, με οδηγό την Πατερική παράδοση και τα αγιολογικά κείμενα, διερευνά μέσα από προσωπικότητες όπως η αγία αυτοκράτειρα Θεοφανώ, η οσία Μακρίνα, η οσία Συγκλητική, η αγία Ευφροσύνη κ.ά., τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να σταθούμε απέναντι στο σώμα και την εικόνα μας. 

Αφού περιγράψει την θέση της γυναίκας και τον (υπερβολικό!) τρόπο του καλλωπισμού στην βυζαντινή κοινωνία, αναλύει την στάση που κράτησαν οι αγωνιζόμενες πνευματικά γυναίκες στην πορεία τους προς την αγιότητα.

Επειδή το πάθος της φιλαρέσκειας εύκολα μπορεί να εκτρέψει τον άνθρωπο από την σχέση του με τον πλησίον και τον Θεό, οι γυναίκες αυτές "περιφρόνησαν την φυσική τους ομορφιά και εστίασαν τον αγώνα τους στην επίτευξη της καθαρότητας της ψυχής".

Ανάλογα με την θέση τους στην κοινωνία στάθηκαν συνειδητά απέναντι σε κάθε πειρασμική σχέση με την εμφάνισή τους, αναζητώντας το μέτρο όταν ζούσαν στον κόσμο, και αρνούμενες κάθε περιποίηση σε ό,τι αφορά την εξωτερική εμφάνιση, όταν γίνονταν μοναχές μέχρι και άρνηση της γυναικείας φύσης (όπως η αγία Πελαγία και η αγία Ευφροσύνη). 

Έχοντας ως μοναδικό σκοπό τον "στολισμό του ψυχικού τους πλούτου", πόθησαν τις αρετές που οδηγούν στην θέωση και  πάσχισαν να αποφύγουν κάθε πειρασμό,  ώστε να γίνονται δοχεία της Χάριτος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, όπου η συγγραφέας κάτω από τον τίτλο "Τα αγιολογικά κείμενα της Εκκλησίας ως πηγαίο υλικό για έναν σύγχρονο διάλογο μεταξύ Εκκλησίας και κοινωνίας", διερευνά την στάση που πρέπει να κρατήσει μια σύγχρονη Χριστιανή. 

Στην εποχή της δικτατορίας της εικόνας και της εικονικής πραγματικότητας, όπου οι περισσότερες γυναίκες παγιδεύονται σε μία καταναγκαστική ενασχόληση με τον εαυτό τους, καθώς τα Μ.Μ.Ε. και η διαφήμιση τις παρουσιάζει σαν ποθητά σώματα στα λάγνα βλέμματα των ανδρών, τα αγιολογικά κείμενα αντιπροτείνουν έναν άλλο τρόπο ύπαρξης.

Όπως διαβάζουμε "η σύγχρονη γυναίκα έχει ανάγκη από σεβασμό, αναγνώριση και αυτοεκτίμηση, που πηγάζουν από την εικόνα που έχει η ίδια γα τον  εαυτό της, αλλά και οι άλλοι για εκείνη. 

Αναμφίβολα πρέπει να τονίζεται η αξία των εσωτερικών χαρισμάτων, να κατακρίνεται η υπερβολή και η μονοδιάστατη επικέντρωση του ενδιαφέροντος στον καλλωπισμό όχι όμως με έναν σχιζοφρενικό διαχωρισμό σε ψυχικό και σωματικό".

Το βιβλίο της Δέσποινας Ζαμάνη - Κόλλια, πιστεύουμε πως θα πρέπει να διαβαστεί από κάθε Χριστιανό (και όχι μόνο), ώστε "επόμενοι αγίοις Πατράσι", να δημιουργήσει έναν γόνιμο προβληματισμό για τον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να στεκόμαστε απέναντι στην εικόνα μας, τα συμπλέγματά μας και την απελευθέρωση από τα πειρασμικά δεσμά των αυτοειδώλων μας.

db – [2fA]

Share