"Τό ἐναργές νόημα.. "

 

Ἀπό το "Ἀναζητώντας τό ἐναργές νόημα"
-  τοῦ Σταύρου Ἐμμανουήλ

Φῶς ἱλαρό· χρυσαφένιο φῶς καταυγάζον τὰ χρώματα. Καὶ τὶς ψυχές.
Φαιδρὴ ἀτμόσφαιρα γαλήνης καὶ καταλλαγῆς.
Κλίμα τοῦ μέτρου καὶ τῆς πραότητας.   ….   ….

Τὸ παλιὸ σπίτι τοῦ καθηγητῆ ἔστεκε ἀντίκρυ στὴ θάλασσα, ποτισμένο ἁρμύρα καὶ χρόνο. 

Τὸν ὑποδέχθηκε δίπλα στὴ σύζυγό του.
Στὸ ἐσωτερικό, βασιλεύει ὁ χρόνος καὶ τὸ πνεῦμα, μαζὶ μὲ τὴ φροντίδα τῆς νοικοκυρᾶς. 

Τὸ θάμπος τοῦ εἰκονοστασιοῦ μὲ τὴν ἀναμμένη καντήλα, τοῦ ζέστανε τὴν καρδιά.
Παντοῦ γύρω του οἰκογενειακὲς φωτογραφίες παιδιῶν καὶ ἐγγονιῶν.
Κάθισαν.   ….

Τὸ τρυφερὸ βλέμμα αὐτοῦ τοῦ σοβαροῦ ἀνθρώπου, τὸν ἀγκάλιασε μὲ συμπάθεια.

- Ἂν δὲν θέλετε νὰ βρεθεῖτε στὴν κατάσταση διάστασης μεταξὺ λόγου καὶ ἔργου, ποὺ καταγγέλλετε στὸν πατέρα σας, ὀφείλετε νὰ τὸν συγχωρήσετε.
Τὰ ἔργα μας μᾶς καθορίζουν, ὄχι οἱ ἐξαγγελίες μας.
Ἡ ἀγάπη εἶναι ὑπέρβαση διαρκής· καὶ τὸ βαθύτερο νόημα τῆς πίστεως, τῆς ὄντως ζωῆς, ἡ ἐλπίδα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ. Οἰκοδομεῖ τὸν πλησίον.
Ἀντίθετα, ἡ ἀπόρριψη τὸν ἐξουθενώνει.
Ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ σφάλουμε, ἀλλὰ παραμένουμε ἄνθρωποι μὲ αἰσθήματα.
Ὅταν Ἐκεῖνος καθημερινὰ μᾶς συγχωρεῖ, πῶς μποροῦμε ἐμεῖς νὰ καταδικάζουμε ὁριστικά;  ….

Τίθεται – εἶπε – ἀσφαλῶς τὸ βασικὸ ἐρώτημα πῶς διέπραξε ἡ κοσμικὴ σκέψη τὴν ἀνοησία νὰ παραμερίσει καὶ ἐν τέλει νὰ ἀπορρίψει τὸν Θεό;
Αὐτὴ ἡ ἀποστασία, εἶναι ἔργο τοῦ διαφωτισμοῦ.
Ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε συνέπεια τῆς καταθλιπτικῆς δεσποτείας τῆς δυτικῆς ἐκκλησίας.
Καὶ τῆς ἀπώλειας τοῦ νοήματός της.
Σήμανε τὴν ἀπαρχὴ τῆς ρήξης – ὄχι ἁπλῶς τοῦ διαχωρισμοῦ – ἀλλὰ καὶ τῆς ρήξης κοσμικοῦ καὶ Θείου πνεύματος.
Ἀλλὰ κοσμικὸ πνεῦμα δὲν ὑπάρχει διαχωρισμένο ἀπὸ τὸν Θεό.
Ἐπειδὴ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶναι τὸ πνεῦμα.
Ἄρα ἡ σημερινὴ κατάληξη στὸ μηδὲν ἦταν ἀναπόφευκτη.

Ὅλο τὸ μεσοδιάστημα ὑπῆρξε ἡ περίοδος μετάβασης.
Ἡ διολίσθηση τῆς διανόησης ἀπὸ τὸ νόημα στὸ μηδέν.
Μεγάλα πνεύματα, μὲ χάρισμα λόγου καὶ καλλιτεχνικῆς δημιουργικότητας, πραγμάτωσαν αὐτὴ τὴν πορεία.
Οἱ κοινωνίες τοὺς πίστεψαν καὶ τοὺς ἀκολούθησαν.
Οἱ λίγοι ποὺ διαφοροποιήθηκαν, περιθωριοποιήθηκαν. 

Ὁ ἀντίχτυπος ὅλης αὐτῆς τῆς περιπέτειας ἀναπόφευκτα σάρωσε καὶ τὸν τόπο μας.

- Ἀλλὰ ἡ ἀρχὴ τῆς ἀμφισβήτησης τοῦ Θεοῦ, δὲν ὀφείλεται κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενο στὴν ἐξέλιξη τῶν μέσων παραγωγῆς καὶ στὰ ἐν γένει ἐπιστημονικὰ ἐπιτεύγματα;

- Τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν πιὸ ἐξελιγμένη σ’ αὐτοὺς τοὺς τομεῖς ἐποχή μας, ἡ πίστη ἐπιζεῖ καὶ ἀκμάζει, ὅτι προβάλει ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη της, ἀποδεικνύει νομίζω τὸ σφάλμα τοῦ ἰσχυρισμοῦ.
Τὸ ὕψιστο ἀντικείμενο τῆς ἐπιστήμης εἶναι ὁ Θεός.
Καὶ αὐτὸ πιστεύω θὰ ἀνακαλύπτει πάντα ἡ ἐπιστήμη.

- Καὶ γιατί ἐπιβλήθηκαν οἱ ἰδέες τοῦ μηδενισμοῦ;
Πιστεύετε ὅτι ὑπηρετοῦν κάποια σκοπιμότητα;

- Γιὰ κάποιον λόγο ποὺ δὲν τὸν καταλαβαίνω – ἐπειδὴ δὲν εἶμαι πολιτικός – προκρίνεται αὐτὴ ἡ σκέψη.
Τὸ 1955 ἡ παγκόσμια διανόηση ὑποδέχθηκε μὲ ἐνθουσιασμὸ τὴ Λολίτα, τὸ περίτεχνο στὸ ὕφος, ἀλλὰ διεστραμμένο πορνογράφημα τοῦ Ναμπόκοφ.
Ὁ συγγραφέας ἐκθειάστηκε – μεταξὺ ἄλλων ἀνάλογων – γιὰ τὴν ἐξέχουσα περιφρόνησή του στὴν κοινὴ λογική, στὰ παραδεδεγμένα ἤθη, στὴν πολιτικὴ εὐπρέπεια.
Ἀδιανόητο γιά… διανόηση. «Που πάει ὅλο αὐτό;» ἀναρωτιοῦνταν κάποιοι τότε. 

Σήμερα ποὺ εἰσπράττουμε τὶς συνέπειες, ξέρουμε.  ….

Πρέπει νὰ ξέρετε ὅτι ἡ διερεύνηση τῆς νοσηρότητας εἶναι χρήσιμη ὣς τὸν βαθμὸ ποὺ τὸ ἀπαιτεῖ ἡ κατανόηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τοῦ κόσμου ποὺ μᾶς περιβάλλει. Μέχρι ἐκεῖ.
Ἡ ἔμμονη καταγγελτικὴ διάθεση, ὅταν δὲν ἀναπαράγει τὸ κακό, σίγουρα δὲν οἰκοδομεῖ τὸ καλό. Καὶ ὅπως ἔχει εἰπωθεῖ, κακὸ εἶναι ἡ ἀπουσία τοῦ καλοῦ.

- Ὅμως δὲν χρειάζεται νὰ ἔχουμε μιὰ διαρκὴ ἐπαγρύπνηση γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὸν κίνδυνο τῆς ἀφομοίωσης καὶ τῆς ἀλλοτρίωσης; 

Τὸ κυρίαρχο γίγνεσθαι μᾶς περιλαμβάνει, στὸν βαθμὸ ποὺ συμμετέχουμε σ’ αὐτό.

- Ἀκριβῶς. Ἄρα πρέπει νὰ ἀναζητοῦμε καὶ νὰ πραγματοποιοῦμε μιὰ ἄλλη ἐκδοχὴ τῆς ζωῆς. 

Νὰ δίνουμε προτεραιότητα στὸν ἐσωτερικὸ ἀγώνα.
Καὶ νὰ ὑπηρετοῦν οἱ ἐνέργειές μας ἕναν ἀνώτερο σκοπό.
Ἀπὸ τὸ ἕνα στὸ ἄλλο νὰ κυμαίνεσαι. Ποὺ εἶναι τὸ ἴδιο.
Ἡ ὁδὸς τῆς θεώσεως. Ἡ ἕνωσις διὰ τῆς ὁμοιώσεως.
Μὲ τρόπο ἀκατάληπτο διὰ τῆς λογικῆς, ποὺ ὅμως βιοῦται. Καὶ νοηματοδοτεῖ τὴν ὕπαρξη. 

Καὶ λὲς «γι’ αὐτὸ ὑπάρχω».

Αὐτὸ εἶναι τὸ μέγιστο ποὺ μπορῶ νὰ θηρεύσω ἀπ’ τὴ ζωή.
Κι αὐτὴ εἶναι ἡ πύλη τῆς αἰωνιότητας.
Μαθαίνεις τὴ μέγιστη ἴσως ἀλήθεια, ποὺ ἔχει ἐπιτραπεῖ στὸν ἄνθρωπο.

Τὶς ἑπόμενες μέρες ὁ Λευτέρης, ἀναπολώντας τὰ λόγια του καθηγητοῦ, αἰσθάνθηκε ὅτι ἔφθασε ἐπιτέλους στὴν κατάληξη τῆς ἀναζήτησής του.
Ἀξιώθηκε νὰ ὑπερβεῖ τὴν ἄρνηση.
Κατάλαβε, ὅτι ἡ νοηματοδότηση τῆς ζωῆς προϋποθέτει κατάφαση.

 [Από το αφιέρωμα «Tο μηδέν και το νόημα»
του περιοδικού Πειραϊκή Εκκλησία, τ. 29, Ιανουάριος 2018]

antifono – [2fA]

                                                              

Share