"Φύση και προαίρεση "

 

-  Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς
[από τα «150 θεολογικά, ηθικά και πρακτικά Κεφάλαια»,
ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ των Ιερών Νηπτικών, τ. Δ΄]

78.  Κάθε φύση είναι πολύ μακριά και τελείως ξένη από την θεία φύση.
Γιατί αν ο Θεός είναι φύση, τα άλλα δεν είναι φύση.
Κι αν τα άλλα, είναι το καθένα φύση, Εκείνος δεν είναι φύση.
Όπως επίσης δεν είναι ούτε ον, αν τα άλλα είναι όντα.
Αν πάλι Εκείνος είναι ο Ων, τα άλλα δεν είναι όντα.
Αυτό θα δεις να ισχύει και για τη σοφία και την αγαθότητα και γενικά για όλα τα γύρω από τον Θεό ή σχετικά με τον Θεό λεγόμενα, όταν θεολογήσεις ορθά και σύμφωνα με τους Αγίους.

Τώρα, είναι και λέγεται φύση όλων των όντων ο Θεός, γιατί όλα τον μετέχουν, και από τη μέθεξη αυτή υπάρχουν.
Δεν εννοώ βέβαια μέθεξη της ουσίας Του -άπαγε-, αλλά της ενέργειάς Του.
Έτσι λοιπόν ο Θεός είναι η οντότητα των όντων, και είδος (μορφή) στα είδη, ως αρχικό είδος και σοφία για όσους αποκτούν σοφία, και γενικά είναι τα πάντα για όλα.
Χωρίς βέβαια να είναι φύση, γιατί είναι πάνω από κάθε φύση· χωρίς να είναι ον, γιατί είναι πάνω από όλα τα όντα· χωρίς να είναι ούτε να έχει είδος (μορφή), γιατί είναι πάνω από κάθε είδος.

Πώς λοιπόν εμείς θα πλησιάσομε τον Θεό;
Άραγε πλησιάζοντας την φύση Του; Αλλά κανένα κτίσμα δεν έχει, ούτε θα έχει κοινωνία ή εγγύτητα προς την υπέρτατη φύση.
Αν λοιπόν κανείς πλησίασε τον Θεό, οπωσδήποτε πλησίασε την ενέργειά Του.
Με ποιον τρόπο; Μετέχοντας σ’ αυτήν με τρόπο φυσικό;
Αλλά αυτό είναι κοινό σε όλα τα κτίσματα. Επομένως, πλησιάζει κανείς ή απομακρύνεται από τον Θεό, όχι με τα φυσικά του προσόντα, αλλά με όσα κάνει με την προαίρεσή του.

Και η προαίρεση είναι ιδίωμα μόνο των λογικών όντων.
Αυτά λοιπόν μονάχα από όλα τα άλλα, απομακρύνονται ή πλησιάζουν τον Θεό· πλησιάζουν με την αρετή ή απομακρύνονται με την κακία.
Αυτά μονάχα λοιπόν είναι δεκτικά, αθλιότητας ή μακαριότητας.
Εμείς όμως, ας σπεύσομε να επιτύχομε την μακαριότητα.

 

greekdownloads – 2φΑ

                                                                       

Share