"Το Πατρί"

Γλυνάτσης Νικήτας, «το Πατρί»

Ο απλοϊκός ψαράς από την Κάλυμνο, που τον βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών.

-  Από κείμενο του Γιάννη Αντωνίου Χειλά

Στο Ναυτικό Μουσείο Καλύμνου, ανάμεσα στα εκθέματα – κειμήλια της Ναυτικής μας Ιστορίας, που δεν περιορίζεται μόνο στη σπογγαλιεία, βρίσκεται επίσης κορνιζωμένο και το έγγραφο βράβευσης από την Ακαδημία Αθηνών, του απλοϊκού Καλύμνιου ψαρά, Νικήτα Γλυνάτση του Νικολάου.

Ο ψαράς Νικήτας Γλυνάτσης, νεαρός ακόμα μένει ανάπηρος από χρήση δυναμίτη που έσκασε στα χέρια του. Χάνει το ένα του μάτι, κόβεται από τον καρπό το ένα του χέρι και από τ’ άλλο κόβονται από την παλάμη τα δάκτυλα. Δεν χάνει όμως το θάρρος του για τη ζωή.

Συνεχίζει το επάγγελμα του ψαρά, με τη μικρή γυαλάδικη βάρκα του.
Παρά την αναπηρία του, χρησιμοποιεί με επιδεξιότητα τα κουπιά, τα καμάκια, τα σύνεργα της ψαροδουλειάς, ανοίγει νάρκες, για να προμηθευτεί δυναμίτες.

Παλεύει να ζήσει στα δύσκολα χρόνια την οικογένειά του, την οποία στις αρχές του πολέμου 1940 μεταφέρει στην Ψέριμο.

Το παράτολμο της προσωπικότητάς του, η αφοβιά του, η μυστικότητα και η εχεμύθεια του, αλλά προπάντων η αγάπη του για ελεύθερη πατρίδα, εκτιμώνται από την επιτροπή αγώνα για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου, η οποία και τον εμπιστεύεται σε μυστικές αποστολές κατασκοπείας.

Στους χώρους που ψαρεύει (στον δίαυλο Καλύμνου, Πλάτης, Ψερίμου) παρακολουθεί τις κινήσεις των πολεμικών πλοίων του εχθρού, εντοπίζει ναρκοπέδια, εξουδετερώνει νάρκες, αναφέρει τις πληροφορίες του και μεταφέρει τις νύχτες τα μηνύματα του, στις συμμαχικές υπηρεσίες στην απέναντι Μικρασιατική ακτή.

Η δράση του όμως εντοπίζεται και ειδοποιείται να εγκαταλείψει την Ψέριμο.
Νύκτα, μες στη μικρή μόλις 5,50 μέτρα βάρκα του, φορτώνει την οικογένειά του, γυναίκα έγκυο, τέσσερα παιδιά, την κουνιάδα του και τον ναύτη του Σταύρο Σκόνη.

Κολλούν στην απέναντι ακτή (Μποντρούμ) της Τουρκίας και από κει συνεχίζουν το ταξίδι της προσφυγιάς για την Κύπρο.

Ακτή την ακτή, καρακόλι το καρακόλι, με τις τουρκικές σκοπιές ειδοποιημένες, να τους βοηθούν προμηθεύοντάς τους τρόφιμα.

Πότε με πανί, πότε με κουπιά, μετά από 23 μέρες ταξίδι, «θαλασσοπνιγμένοι», φτάνουν στο Αναμούρι, απέναντι από τις ακτές της Κύπρου και από εκεί στην Κυρήνεια, από όπου ειδοποιημένη η Αγγλική Αρμοστεία τους παραλαμβάνει και τους μεταφέρει μαζί και με τη βάρκα, πάνω σε στρατιωτικό γερανό, στη Δεκέλεια όπου και τους περιθάλπουν, δίνοντάς τους στέγη και άδεια για ψάρεμα σ’ όλες τις Κυπριακές θάλασσες.

Στην Κύπρο παραμένουν ασφαλείς μέχρι τη λήξη του πολέμου και την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου (1947 - 48).

Με την φροντίδα των συμμάχων επιστρέφουν στην πατρίδα μαζί και η βάρκα τους, όπου ελεύθερος πια ο αφανής μας ήρωας Νικήτας Γλυνάτσης, συνεχίζει καθημερινά το σκληρό επάγγελμα του ψαρά – δυναμιτιστή.
Όμως φαίνεται πως η μοίρα του το ‘χε γραμμένο να φύγει από τα «υλικά».

Στην προσπάθεια ν’ ανοίξουν συντροφικά μια νάρκη για «υλικά» δυναμίτη, στη Βασιλική της Ψερίμου, κρατά καραούλι και… σκάει η νάρκη.
Ενώ κανένας από τους γύρω δεν έπαθε τίποτα, θραύσμα που εκτοξεύτηκε τον χτύπησε θανάσιμα, αν και βρισκόταν σε αρκετή απόσταση.

Η Επιτροπή αγώνα (Οικονόμου Αντώνιος, Καλογιάννης Αντώνιος κ.α.) που γνωρίζει το τι έπραξε για την Πατρίδα ο απλοϊκός σύντροφος συναγωνιστής, θεωρεί πως η Πατρίδα έχει χρέος να τιμήσει τον εκλιπόντα.

Με έκθεσή της προς την Ακαδημία Αθηνών, εκθέτει με λεπτομέρειες τη δράση του και έτσι η Ακαδημία τον τιμά και τον βραβεύει, όπως φαίνεται και από το απόσπασμα της έκθεσης βράβευσης, το οποίο και καθαρογράφτηκε για καλύτερη ανάγνωση.

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ

(απόσπασμα)

… της εκθέσεως της συνταχθείσης υπό του Γενικού Γραμματέως κ. Γεωργίου Π. Οικονόμου και αναγνωσθείσης υπ’ αυτού .... εν τη πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας, της 20ής Δεκεμβρίου 1950, περί των απονεμομένων βραβείων και μεταλλίων. Μετά γνώμιν της Γ’ τάξεως και απόφασιν της ολομέλειας απονέμεται:

Βραβείον Πατριωτισμού και Αυτοθυσίας
εις τον Καλύμνιον ανάπηρον αλιέα Νικήταν Γλυνάτσην,

διότι ούτος προθύμως ανέλαβε και επιτυχώς, άνευ ουδεμίας αμοιβής, εξετέλεσε καθ’ όλην την διάρκειαν του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, μέχρι και της υπό των συμμάχων καταλήψεως της Δωδεκανήσου, μετά προφανούς κινδύνου της ζωής του, το σπουδαίον αλλά και δυσχερέστατον έργον, αυτό της συλλογής στρατιωτικών πληροφοριών περί της κινήσεως των εχθρικών πολεμικών και των μεταγωγικών πλοίων και στρατευμάτων, ιδία εν Λέρω, τας οποίας και μετέδιδεν εις τας εν Μικρασιατική ακτή συμμαχικάς υπηρεσίας, μεταβαίνων εκεί τακτικώς κατά τη νύκτα δια της μικράς του λέμβου. Χαρακτηριστικό του φτωχού, αλλά ηρωικού τούτου αλιέως είναι το λεγόμενον υπ’ αυτού μετ’ απροσποιήτου μετριοφροσύνης, ότι «Αυτό θα το έπραττε και πας άλλος».

Βραβεύουσα η Ακαδημία τον ήρωα μονόχειρα και μονόφθαλμον τούτον αλιέα, δια τον πατριωτισμόν του και την αυτοθυσίαν του, τιμά εν τω προσώπω αυτού και πάντας τους αγνώστους ήρωας της Δωδεκανήσου, οι οποίοι συνήργησαν εις την απελευθέρωσιν της πατρίδος των από της μακραίωνος δουλείας.

Ακριβές Απόσπασμα

Εν Αθήναις τη 28η Δεκεμβρίου 1950                      Τ.Σ. Υπογραφή Γεώργιος Π. Οικονόμου

* Ο Ιωάννης Αντ. Χειλάς είναι Υπεύθυνος του Ναυτικού Μουσείου Καλύμνου και Πρόεδρος του Σωματείου «Οι Φίλοι του Ναυτικού Μουσείου Καλύμνου».

Το ιστορικό της ζωής και πατριωτικής δράσης του Νικήτα Γλυνάτση συντάχθηκε σε συνεργασία με τα παιδιά του Δρόσο και Γιάννη, (ιδιοκτήτες σήμερα του εστιατορίου «Ναυτικός Όμιλος»), που βίωναν από μικρά παιδιά, μες στην ίδια βάρκα πληρώματα, τις ηρωικές για τη Ζωή και την Πατρίδα δραστηριότητες του Μεγάλου πατέρα του.



http://kalymnos-news.gr/τοπικά/item/1862-γλυνάτσης-νικήτας,-«το-πατρί»,-ο-απλοϊκός-ψαράς-από-την-κάλυμνο-που-τον-βράβευσε-η-ακαδημία-αθηνών

[2φΑ]

Share