"Λυρισμός και πορεία "

Από την "Λυρική Θεολογία του π. Αλέξανδρου Σμέμαν"
-  του Δημήτρη Γ. Ιωάννου

….   Η θεολογία του είναι ένας ύμνος στην χαρά, το πασχάλιο πνεύμα, αλλά και το κάλλος της ορθόδοξης Λειτουργίας, γι’ αυτό και δίκαια θα μπορούσε να ονομαστεί «λυρική». …

Ο π. Σμέμαν γνωρίζει πολύ καλά τι θα πει να πεινά κανείς και να διψά για τον Θεό, για το Απόλυτο. Ο μεγαλύτερος εχθρός γι’ αυτόν, είναι το πνεύμα της εκκοσμίκευσης των μοντέρνων καιρών, που μάλιστα χαρακτηρίζει και μεγάλο μέρος της σύγχρονης θρησκείας:

υπάρχουν αρκετοί «θρησκευόμενοι» οι οποίοι είναι τελείως προσαρμοσμένοι στον γήινο κόσμο, αισθάνονται άνετα μέσα στην επίγεια ζωή, τον «νυν» αιώνα, και απλά ζητούν από την θρησκεία μια «τακτοποίηση», που θα τους απαλλάξει από τα όποια αισθήματα ενοχής και θα τους καθησυχάσει σχετικά με την τιμωρία του μέλλοντος αιώνος. 

Χρειάζονται δηλαδή την «θρησκεία» ως ένα βοηθητικό εργαλείο, εξάρτημα αυτής εδώ της εγκόσμιας ζωής, και τίποτε περισσότερο.

Ωστόσο, κατά τον π. Σμέμαν,  αυτό είναι το μεγάλο «υπαρξιακό» λάθος πολλών ανθρώπων του καιρού μας. Θα πρέπει, γράφει, να πεινάμε για το «αλλού», για την Βασιλεία δηλαδή του Θεού, να νιώθουμε αυτήν εδώ την ζωή απλά ως «εξορία».

Από αυτήν την βασική αίσθηση, και όχι απλά συναίσθημα -μια αίσθηση που είναι άκρως ποιητική, υπαρξιακή και «καρδιακή» μαζί - πηγάζει ολόκληρο το ορθόδοξο βίωμα. 

Είναι αυτή που  δημιουργεί μια άλλη σπουδαία, εξίσου σημαντική από θεολογική, αλλά και από φιλοσοφική άποψη έννοια, αυτήν της «πορείας».

Αντίθετα από τον στατικό, όμορφο πιθανόν και αρμονικό, αλλά μη εσχατολογικό, χρόνο που περιγράφουν πολλοί σύγχρονοι φιλόσοφοι, η ορθόδοξη λειτουργία βοηθά τους πιστούς να αντιληφθούν το σήμερα ακριβώς, ως μια οδοιπορία, παρόμοια με αυτήν των Εβραίων κάποτε επί σαράντα χρόνια στην πικρή, άνυδρη έρημο.

Όπως οι Εβραίοι λοιπόν, αντίθετα από οποιονδήποτε άλλον στον αρχαίο κόσμο, έζησαν στο «πουθενά» της καυτής ερήμου επί μισό σχεδόν αιώνα, και εξακολούθησε η ζωή τους να έχει «νόημα» παρά την παντελή έλλειψη πατρώας «γης», δηλαδή κάποιου ένυλου, σάρκινου υποστηρίγματος, έτσι και μεις, ως χριστιανοί, πορευόμαστε στον «ου τόπο» της «αγάπης για τον εχθρό», δηλαδή της πλήρους απαρνήσεως της φυσικής ιδιοτέλειας, προς τον θυσιαστικό αμνό της Ευχαριστίας.

Δεν υπάρχει κατά τον Ρώσο θεολόγο, και μαζί ποιητή, τίποτε καλύτερο στην ορθόδοξη λειτουργική ζωή, που να αισθητοποιεί, να σαρκώνει δηλαδή, αυτήν την πραγματικότητα και να την μεταδίδει ολοζώντανη στους πιστούς, πέρα από την περίοδο που είναι γνωστή ως «Μεγάλη Σαρακοστή». ….

antifono – [2fA]

                             

Share