"Ο ασκητισμός κάθε πιστού "

Παύλος Ευδοκίμωφ  -  ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ  [7/8]

Ο ασκητικός μοναχισμός κάθε πιστού

Ο Μοναχισμός, από την εποχή της επικράτησής του, έχει γίνει ένα αναπόσπαστο μέρος της Εκκλησίας, ακριβώς γιατί εκφράζει έναν πνευματικό τύπο που είναι γενικός, έναν φυσικό κανόνα για όλους τους πιστούς.
Οι μοναχοί «πορεύονται την αποστολική ζωή σύμφωνα με το ευαγγέλιο», δεν είναι τίποτα περισσότερο «από αυτούς που επιθυμούν να σωθούν», «που παίρνουν στα σοβαρά την κλήση για το ένα "ου έστι χρεία", για το οποίο μιλά το Ευαγγέλιο και συνεπώς «γίνονται βιαστές σε όλα» (Νείλος ο Σιναΐτης).
Μένει να εφαρμόσουμε αυτόν τον θεμελιώδη σκοπό στις εκάστοτε συνθήκες όλων των ανθρώπων και του καθενός ξεχωριστά.

Σύμφωνα με τη Νεαρά 133 του Ιουστινιανού «η μοναστική ζωή είναι κάτι ιερό». 

Ο Ασκητισμός δεν είναι ένα σύστημα απλών ηθικών κανόνων, αλλά ένα σύστημα άσκησης που συνεπάγεται πνευματικά δώρα, τα οποία προσφέρονται σε κάθε χριστιανό, όπως εξηγεί ο Κύριλλος Ιεροσολύμων.
Στους Κανόνες του ο Μέγας Βασίλειος συγκρίνει τους μοναχούς με τους «βιαστές» του Ευαγγελίου, οι οποίοι «αρπάζουν την Βασιλεία», και έτσι δίνουν το μέτρο του ανώτερου βαθμού χριστιανικής ζωής.

Βέβαια, ο ασκητισμός ζητεί και συναντά τον Θεό μέσα στην ολοκληρωτική αδυναμία της ανθρώπινης φύσης, που αναγνωρίζεται και βιώνεται ως ελεύθερη και χαροποιός αφιέρωση.

Ολόκληρη η τεχνική του ασκητικού αγώνα συγκεντρώνεται σ’ αυτή την δεκτικότητα: 

« Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ’ αυτού και αυτός μετ’ εμού»
(Αποκ. 3, 20).
Αυτό το χωρίο με τον καθαρά ευχαριστιακό χαρακτήρα, εύκολα ανταποκρίνεται στο
πνεύμα της Θ. Λειτουργίας ή της εσωτερικευμένης Ευχαριστίας, της αδιάλειπτης κοινωνίας.

Σύμφωνα με τους μεγάλους μυστικούς, ο Χριστιανός είναι ένας φτωχός, ζητιάνος της χάρης που ανακαλύπτει Εκείνον που είναι ακόμη πιο φτωχός, ακόμη πιο ζητιάνος, τον ίδιο τον Θεό, που ζητά την αγάπη στέκοντας στην πόρτα της καρδιάς του ανθρώπου. 

Ο Χριστιανός, λοιπόν, είναι αυτός που ακούει και ανοίγει την πόρτα· το μοιρασμένο φτωχικό φαΐ καταλήγει στο Δείπνο της Βασιλείας.

Η ψυχή τότε μόνο αποκτά ολοκληρωμένη ωριμότητα, με το να κατευθύνει ασταμάτητα τον εαυτό της προς τον Έτερον, όταν πάψει πλέον να ανήκει στον εαυτό της. 

Η ταπεινοφροσύνη-υπακοή μορφώνουν μέσα μας τον Εσταυρωμένο Χριστό: είναι ο ριζικός παραμερισμός κάθε οικειοποίησης της χάριτος ή του Αγίου Πνεύματος.

Αυτή η αντισκεπτική τάση αντιπαραβάλλει τον Έρωτα στην Αγάπη συγχέοντας την εσωτερικότητα με την εγωκεντρικότητα.
Για τον Γρηγόριο Νύσσης όμως, ο Έρως ανθίζει σε Αγάπη και αγάπη για τον γείτονα: 

«Επιτεταμένη αγάπη, έρως λέγεται.
«Ο Θεός είναι ο Πατέρας της Αγάπης και του Έρωτος». Τα δύο είναι συμπληρωματικά.

Ο Έρωτας κινείται από το Άγιο Πνεύμα, εξέρχεται για να συναντήσει την Θεία Αγάπη. 

Αυτό επιτρέπει στον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή να εισαγάγει το ισάξιο της μοναχικής ζωής για τους λαϊκούς που ζουν μέσα στον κόσμο -για τους μοναχούς τη θεωρία και για τους δραστήριους λαϊκούς το ασταμάτητο αίσθημα μιας αόρατης εγγύτητας.
Επιπλέον, σχετικά με το πρόσλημα της πράξης ή θεωρίας ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ επαναλαμβάνει: «Απόκτησε την εσωτερική ειρήνη, και πλήθος ανθρώπων γύρω σου θα βρουν την σωτηρία».

Το μεγάλο κατόρθωμα της γενίκευσης και εκλαΐκευσης της μοναχικής μεθόδου, με τρόπο ώστε ο καθένας να μπορεί να βρει το ισάξιο του, ανήκει στον Νικόλαο Καβάσιλα, λαϊκό και μεγάλο λειτουργιολόγο του 14ου αι.
Η πραγματεία του πάνω στα μυστήρια φέρει τον γνωστό τίτλο «Η εν Χριστώ Ζωή».

Σ’ αυτή τη μυστηριακή και λειτουργική όψη της Εκκλησίας, αποκαλύπτει την καρδιά της μυστικής εμπειρίας για όλους, το μυστικό της εν Χριστώ ζωής, που η Εκκλησία προσφέρει σε όλους και στον καθένα.

athonikoipateres – [2φΑ]

Share