"Σύνδεση αγάπης "

 

Κάλλιστος Ware  -  Η προσευχή μας για τους άλλους
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -6]

Ασφαλώς είναι σωστό να λέμε πάντοτε στην προσευχή μας, «γενηθήτω το θέλημά Σου».
Αλλά είναι καλό για μας να προσευχόμαστε για συγκεκριμένα πράγματα.
Και μάλιστα όχι τόσο για πράγματα, όσο και κυρίως για πρόσωπα.
Οπότε ναι, όταν προσευχόμαστε φέρνουμε ενώπιον του Θεού το πρόβλημά μας, αυτό που μας θλίβει.

Και έχει σημασία για μας να το κάνουμε ανοιχτά ενώπιον Του.
Να Του λέμε την έγνοια μας για άλλους ανθρώπους - όταν προσευχόμαστε για άλλους, για να έχει η προσευχή μας κάποιο νόημα, πρέπει να είναι έκφραση αγάπης γι’ αυτούς.

Τους αγαπούμε και ξέρουμε ότι κι ο Θεός τους αγαπάει, και μάλιστα πολύ περισσότερο από μας. Ο Θεός θέλει το καλύτερο γι’ αυτούς.
Δεν έχει ανάγκη να Του το υποδείξουμε εμείς.
Αλλά αυτό που κάνουμε όταν προσευχόμαστε για άλλους, είναι ότι συνδέουμε την δική μας αγάπη με την αγάπη του Θεού γι’ αυτούς.

Ο Θεός τους αγαπά. Θέλουμε να Του πούμε στην προσευχή ότι τους αγαπούμε κι εμείς.
Κι έτσι συνδέουμε την αγάπη μας, με τη δική Του.
Όταν λοιπόν προσευχόμαστε για άλλους, δεν το κάνουμε για να δώσουμε στον Θεό πληροφορίες που δεν έχει, αφού είναι Παντογνώστης.

Ούτε για να Του αλλάξουμε απόφαση. Κι ας μη φανταστούμε ότι και χωρίς να προσευχηθούμε εμείς, Εκείνος δεν θα τους βοηθήσει..
Αλλά βάζουμε τους ανθρώπους αυτούς στο ρεύμα της αγάπης του Θεού.
Αυτό κάνουμε όταν προσευχόμαστε για άλλους.

 

πΖ – 2φΑ

                                        

"Αγία Γη! "

 

Κάλλιστος Wαre  -  Αγία Γη, το δωμάτιο της προσευχής μου
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -5]

Για τον ησυχαστή λοιπόν, το κελί είναι οίκος προσευχής, ιερό και τόπος συνάντησης μεταξύ ανθρώπου και Θεού.
Όλα αυτά εκφράζονται εντυπωσιακά στον λόγο: «Το κελί του μοναχού είναι το καμίνι της Βαβυλώνος, στο οποίο οι Τρεις Παίδες βρήκαν τον Υιό του Θεού· είναι ο στύλος της νεφέλης, από την οποία μίλησε ο Θεός στον Μωυσή».

Η έννοια αυτή του κελίου ως shekinah (κατοικίας), φαίνεται και στους λόγους ενός σύγχρονου Κόπτη ερημίτη, του Abuna Matta al-Maskin..
Όταν ρωτήθηκε από έναν επισκέπτη αν σκέφθηκε ποτέ να πάει για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, απάντησε: «Η Αγία Ιερουσαλήμ είναι ακριβώς εδώ, μέσα και γύρω από αυτά τα σπήλαια· διότι τι άλλο είναι η σπηλιά μου, παρά ο τόπος όπου ο Σωτήρας μου Χριστός γεννήθηκε, τι άλλο είναι η σπηλιά μου παρά ο τόπος που ζητά ο Σωτήρας μου Χριστός για να αναπαυθεί, τι άλλο είναι η σπηλιά μου, παρά ο τόπος απ' όπου αναστήθηκε εν δόξη εκ των νεκρών.

Η Ιερουσαλήμ είναι εδώ, ακριβώς εδώ, και όλα τα πνευματικά πλούτη της Αγίας Πόλεως βρίσκονται σ' αυτό το κελί».

 

πΖ – 2φΑ

                                           

"Αμφίδρομη σχέση "

 

Κάλλιστος Ware  -  Είμαι κι εγώ ένας αμαρτωλός, όπως εσύ
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -4]

Ο εξομολόγος, έχοντας την εξουσία να δένει και να λύνει, να στερεί ή να παρέχει την άφεση, έχοντας την ελευθερία να αποφασίσει για τη συμβουλή που θα δώσει ή το θεραπευτικό επιτίμιο που θα επιλέξει, επωμίζεται βαριά ευθύνη.
Παρ' όλα αυτά, ο ρόλος του είναι περιορισμένος. 

Η εξομολόγηση, όπως έχουμε ήδη επισημάνει, γίνεται στον Θεό, κι όχι στον ιερέα· και είναι ο Θεός που παρέχει την άφεση.
«Είμαι μόνο ένας μάρτυρας», λέγει ο ιερέας· και με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια, τούτο εκφράζεται στην παράφραση του αγίου Τύχωνα, «είμαι κι εγώ ένας αμαρτωλός, όπως εσύ».

Αν ο ιερέας, κατά την ώρα της άφεσης, όταν Θέτει το χέρι του στο κεφάλι του εξομολογούμενου, βρίσκεται ως ένα βαθμό «εις τόπον Θεού», ωστόσο, κατά την διάρκεια της εξομολόγησης, βρίσκεται στο πλευρό του εξομολογούμενου, ως συν-εξομολογούμενος και ο ίδιος, όντας «ένας αμαρτωλός όπως εσύ», ο οποίος έχει κι αυτός ανάγκη της θείας συγγνώμης.

Υπάρχει, πράγματι, μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στον ιερέα και στον εξομολογούμενο: ο πνευματικός πατέρας βοηθιέται από τα παιδιά του, όπως κι αυτά απ' εκείνον.
Ο ίδιος ο εξομολόγος πρέπει με τη σειρά του να εξομολογηθεί· κι όταν το κάνει, συνήθως βγάζει τον ιερατικό σταυρό που κρέμεται απ' τον λαιμό του.

 

πΖ – 2φΑ

                                         

"Μια διαμαντένια γέφυρα "

 

Κάλλιστος Ware  -  Ωρολογοποιός του σύμπαντος ή εραστής;
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -3]

Δεν θα 'πρεπε να σκεφτόμαστε τον Θεό σαν Κατασκευαστή ή τον Θεό σαν Τεχνίτη, αλλά τον Θεό ως Εραστή.
Η δημιουργία δεν είναι τόσο μια πράξη της ελεύθερης θέλησής Του, όσο της ελεύθερης αγάπης Του. Το ν' αγαπάς σημαίνει να μοιράζεσαι, όπως τόσο καθαρά μας έχει δείξει το Τριαδικό δόγμα: ο Θεός δεν είναι μόνο ένας, αλλά ένας μέσα σε τρεις, επειδή είναι μια κοινωνία προσώπων, που μετέχουν με αγάπη το ένα στο άλλο.

Ο κύκλος της θεϊκής αγάπης όμως δεν έχει παραμείνει κλειστός.
Η αγάπη του Θεού είναι, στην κυριολεκτική σημασία της λέξης, «εκστατική» - μια αγάπη που κάνει τον Θεό να βγαίνει από τον εαυτό του και να δημιουργεί πράγματα διαφορετικά από τον ίδιο, έτσι ώστε να υφίστανται εκτός απ' τον ίδιο, άλλες υπάρξεις για να μετέχουν στη ζωή και στην αγάπη που είναι δικά Του.

Λέγοντας ότι ο Θεός είναι Δημιουργός του κόσμου, δεν εννοούμε απλώς ότι θέτει τα πράγματα σε κίνηση με μιαν αρχική πράξη, μετά την οποία συνεχίζουν να λειτουργούν μόνα τους.
Ο Θεός δεν είναι μόνο ένας ωρολογοποιός του σύμπαντος, που κουρδίζει τον μηχανισμό και ύστερα τον αφήνει να χτυπάει μόνος του.
Αντίθετα η δημιουργία είναι συνεχής.

Αν πρέπει να είμαστε ακριβείς, όταν μιλάμε για την δημιουργία, δεν θα 'πρεπε να χρησιμοποιούμε τον αόριστο, αλλά το συνεχιζόμενο ενεστώτα.
Θα 'πρεπε να λέμε, όχι ότι «ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο, και μένα μέσα σ' αυτόν», αλλά ότι «ο Θεός φτιάχνει τώρα τον κόσμο, και μένα μέσα σ' αυτόν, εδώ και τώρα, τούτη τη στιγμή και πάντα».

Η δημιουργία δεν είναι ένα γεγονός παρελθοντικό, αλλά μια σχέση στο παρόν.
Αν ο Θεός δε συνέχιζε ν' ασκεί τη δημιουργική Του θέληση την κάθε στιγμή, το σύμπαν θα έπεφτε αμέσως σε ανυπαρξία· τίποτε δεν θα μπορούσε να υπάρξει ούτε για ένα δευτερόλεπτο, αν ο Θεός δεν το ήθελε να υπάρχει.

Όπως ο Μητροπολίτης Φιλάρετος της Μόσχας το θέτει, "όλα τα πλάσματα ισορροπούν πάνω στον δημιουργικό λόγο του Θεού, σαν σε μια διαμαντένια γέφυρα· πάνω τους είναι το άπειρο της θεϊκής απεραντοσύνης, κάτω η άβυσσος της δικής τους μηδαμινότητας".

 

πΖ – 2φΑ

                                                      

"Καθαρή προσευχή "

 

Κάλλιστος Ware  -  Η προσευχή, η πίστη μας και η Αγία Τριάδα
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -2]

«Η προσευχή είναι δράση» (Tito Colliander).

«Τι είναι καθαρή προσευχή; Η προσευχή που είναι σύντομη σε λόγια, αλλά πλούσια σε πράξεις. Γιατί αν οι πράξεις σου δεν ξεπερνούν τις ικεσίες σου, τότε οι προσευχές σου είναι απλές λέξεις και ο σπόρος των χεριών δεν υπάρχει μέσα τους».
(Αποφθέγματα των Πατέρων της Έρημου).

Αν η προσευχή πρόκειται να μεταβληθεί σε πράξη, τότε αυτή η Τριαδική πίστη που εμποτίζει όλη την προσευχή μας, πρέπει να διακηρύσσεται στην καθημερινή μας ζωή.

Λίγο πριν απαγγείλουμε το «Πιστεύω» στην Ευχαριστιακή Λειτουργία, λέμε αυτά τα λόγια: «Αγαπήσωμεν αλλήλους, ίνα εν ομονοία ομολογήσωμεν, Πατέρα Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Τριάδα ομοούσιον και αχώριστον».
Σημειώστε τη λέξη «ίνα».
Μία γνήσια ομολογία πίστης στον Τριαδικό Θεό μπορεί να γίνει μόνο από εκείνους, που ακολουθώντας το παράδειγμα της Τριάδος, δείχνουν αμοιβαία αγάπη μεταξύ τους.
Υπάρχει μία αναπόσπαστη σχέση ανάμεσα στην αγάπη του ενός για τον άλλο και στην πίστη μας στην Τριάδα· η πρώτη είναι προϋπόθεση για την δεύτερη, και με τη σειρά της η δεύτερη δίνει απόλυτη δύναμη και νόημα στην πρώτη.

Φτιαγμένοι κατ' εικόνα του Τριαδικού Θεού, οι άνθρωποι καλούνται να αναπαράγουν στη γη το μυστήριο της αμοιβαίας αγάπης, που η Τριάς βιώνει στον ουρανό.
Και αυτή είναι η κλήση όχι μόνο των μοναχών, αλλά του καθενός.
Κάθε κοινωνική μονάδα, — η οικογένεια, το σχολείο, το εργοστάσιο, η ενορία, η καθολική Εκκλησία — πρέπει να γίνει μια εικόνα της Τριάδος.
Επειδή ξέρουμε ότι ο Θεός είναι τρεις σε ένα, ο καθένας μας είναι ταγμένος να ζει με θυσία μέσα στον άλλο και για τον άλλο· ο καθένας είναι ταγμένος αμετάκλητα σε μια ζωή πρακτικής υπηρεσίας, ενεργητικής συμπάθειας.

Η πίστη μας στην Τριάδα μας υποχρεώνει να παλεύουμε σε κάθε επίπεδο, από το αυστηρά προσωπικό ως το καλύτερα οργανωμένο, αντίθετα σ' όλες τις μορφές καταπίεσης, αδικίας και εκμετάλλευσης.
Στη μάχη μας για κοινωνική δικαιοσύνη και «ανθρώπινα δικαιώματα», ενεργούμε ιδιαίτερα στο όνομα ης Αγίας Τριάδος.

 

πΖ - 2φΑ

                                    

"Εν δράσει.. "

π. Χριστόδουλος Μπίθας

Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου, 7.30΄ μ.μ.
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ι. Ν. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ - Βούλγαρη 50 – τηλ: 210 41 25 6 19

 

2φΑ

 

"Προσωπικό ταξίδι "

 

Μητροπ. Κάλλιστος Ware  -  Μια απουσία και μια παρουσία
[Επταήμερο αφιέρωμα από την "Ποιμαντική Σκέψη" -1]

Θυμάμαι με ακρίβεια πότε άρχισε το προσωπικό μου ταξίδι στην Ορθοδοξία.
Συνέβη εντελώς απροσδόκητα, ένα Σάββατο απόγευμα, καλοκαίρι του 1952, όταν ήμουν δεκαεφτά ετών.
Περπατούσα στην οδό Buckingham Palace, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό Βικτόρια, στο κεντρικό Λονδίνο, όταν πέρασα έξω από μια γοτθική εκκλησία τον 19ου αιώνα, μεγάλη και σχετικά ερειπωμένη, την οποία ποτέ πριν δεν είχα προσέξει. Δεν υπήρχε έξω κανένας πίνακας ανακοινώσεων· οι δημόσιες σχέσεις ποτέ δεν υπήρξαν το ισχυρό σημείο της Ορθοδοξίας στον Δυτικό κόσμο!
Αλλά θυμάμαι πως υπήρχε μια μπρούντζινη πλάκα που έγραφε απλώς «Ρωσική Εκκλησία».

Μόλις μπήκα στον Άγιο Φίλιππο - έτσι λεγόταν η εκκλησία-, στην αρχή νόμισα πως ήταν εντελώς άδεια. Έξω στον δρόμο είχε μια καταπληκτική λιακάδα, αλλά μέσα η εκκλησία ήταν δροσερή, σπηλαιώδης και σκοτεινή.
Μόλις το μάτια μου συνήθισαν στο σκοτάδι, το πρώτο πράγμα που πρόσεξα ήταν η απουσία στασιδιών. Ούτε καρέκλες υπήρχαν σε κανονικές σειρές.
Μπροστά μου απλωνόταν η πλατιά και άδεια επιφάνεια τον γυαλιστερού πατώματος.

Κατόπιν αντιλήφθηκα πως η εκκλησία δεν ήταν εντελώς άδεια.
Σκορπισμένοι στο κεντρικό και στα πλάγια κλίτη βρίσκονταν μερικοί πιστοί, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι. Στους τοίχους υπήρχαν εικόνες, με τα καντήλια να τρεμοφέγγουν μπροστά τους, και στην ανατολική άκρη μπροστά στο τέμπλο έκαιγαν κεριά.
Κάπου, χωρίς να φαίνεται, έψελνε ένας χορός. Σε λίγο ένας διάκονος βγήκε από το ιερό και προχώρησε γύρω στην εκκλησία θυμιάζοντας τις εικόνες και τους ανθρώπους.
Πρόσεξα πως τα χρυσοϋφαντά άμφια του ήταν παλιά και λίγο σχισμένα.

Η αρχική μου εντύπωση του άδειου, αίφνης αντικαταστάθηκε από μια συντριπτική αίσθηση παρουσίας. Αισθανόμουν πως η εκκλησία, όχι μόνο δεν ήταν άδεια, αλλά αντίθετα ήταν γεμάτη από αναρίθμητους αόρατους πιστούς, που με περιέβαλλαν απ' όλες τις πλευρές.
Διαισθητικά συνειδητοποίησα πως εμείς, το ορατό εκκλησίασμα, ήμασταν μέρος ενός πολύ ευρύτερου συνόλου, και πως καθώς προσευχόμασταν, επιδιδόμασταν σε μια πράξη που μας ξεπερνούσε κατά πολύ, σε μια αδιαίρετη, οικουμενική γιορτή που ένωνε τον χρόνο με την αιωνιότητα, τα κάτω πράγματα με τα άνω.

Έφυγα από την εκκλησία πριν τελειώσει η ακολουθία.
Βγαίνοντας στο φως, δυο πράγματα με κατέλαβαν εξ απήνης.
Κατ' αρχάς, διαπίστωσα ότι δεν είχα ιδέα για το πόσο είχα μείνει μέσα.
Δεν μπορούσα να πω αν ήταν μόνο είκοσι λεπτά ή δυο ώρες.
Είχα ζήσει σε ένα επίπεδο, στο οποίο ο χρόνος τον ρολογιού δεν είχε καμιά σημασία.
Δεύτερον, όταν βγήκα έξω στο πεζοδρόμιο, ο βρυχηθμός της κυκλοφορίας του Λονδίνου με κατάπιε μεμιάς σαν ένα τεράστιο κύμα.
Ο θόρυβος πρέπει να ακουγόταν και μέσα στην εκκλησία, αλλά δεν τον είχα προσέξει.
Βρισκόμουν σε έναν άλλο κόσμο, όπου ο χρόνος και η κίνηση τον δρόμου δεν είχαν καμιά σημασία -ένας κόσμος περισσότερο πραγματικός, θα έλεγα περισσότερο στερεός- από αυτόν του Λονδίνου τον εικοστού αιώνα, στον οποίο είχα απότομα τώρα επιστρέψει.

πΖ - 2φΑ

                                       

"Επιθυμία ψυχής "

 

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

….  Από τα παιδικά μου χρόνια προσευχόμουν για όσους με πρόσβαλλαν και έλεγα:
«Κύριε, μη τους καταλογίζεις αμαρτίες για όσα μου κάνουν».
Όμως, παρότι μου άρεσε να προσεύχομαι, δεν απέφυγα τις αμαρτίες.

Ο Κύριος όμως δεν θυμήθηκε τις αμαρτίες μου και μου έδωσε αγάπη για τους ανθρώπους.
Η ψυχή μου επιθυμεί να σωθεί όλη η οικουμένη, να εισέλθουν όλοι στη Βασιλεία των Ουρανών, να δουν την δόξα του Κυρίου και να απολαύσουν την αγάπη του Θεού…

 

2fA

                                                                  

"Το δάχτυλο του Θεού "

 

Μιχαήλ Άγγελος  [1512]


-  Mary Zapiti

….  Ξέρετε γιατί στο διάσημο έργο τέχνης του Μιχαήλ Άγγελου στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα στο Παλάτι της Πόλης του Βατικανού, τα δάχτυλα του Θεού και του Αδάμ δεν αγγίζονται;
Το δάχτυλο του Θεού είναι πλήρως τεντωμένο στο διάστημα, αλλά το δάχτυλο του Αδάμ είναι λυγισμένο.

Η εξήγηση για αυτό το έργο τέχνης είναι ότι ο Θεός είναι πάντα παρών, αλλά η επιλογή της σύνδεσης μαζί Του εξαρτάται από τον άνθρωπο.

Αν ο άνθρωπος θέλει να αγγίξει τον Θεό, πρέπει να απλώσει το δάχτυλό του.
Η τελευταία κίνηση του δακτύλου του Αδάμ, αντιπροσωπεύει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.

 

texni-zoi

vb – 2fA

                                     

"Ελπήνωρ και ραδιόφωνο "

 

Γιώργος Σεφέρης
(Δύο από τα έξι μέρη της συλλογής: "Κίχλη", 1946)

B΄ Ο ΗΔΟΝΙΚΟΣ ΕΛΠΗΝΩΡ

Τον είδα χτες να σταματά στην πόρτα
κάτω από το παράθυρό μου· θα ’ταν
εφτά περίπου· μια γυναίκα ήταν μαζί του.
Είχε το φέρσιμο του Ελπήνορα, λίγο πριν πέσει
να τσακιστεί, κι όμως δεν ήταν μεθυσμένος.
Μιλούσε πολύ γρήγορα, κι εκείνη
κοίταζε αφηρημένη προς τους φωνογράφους·
τον έκοβε καμιά φορά να πει μια φράση
κι έπειτα κοίταζε μ’ ανυπομονησία
εκεί που τηγανίζουν ψάρια· σαν τη γάτα.
Αυτός ψιθύριζε μ’ ένα αποτσίγαρο σβηστό στα χείλια:
— Άκουσε ακόμη τούτο. Στο φεγγάρι
τ’ αγάλματα λυγίζουν κάποτε σαν το καλάμι
ανάμεσα σε ζωντανούς καρπούς — τ’ αγάλματα·
κι η φλόγα γίνεται δροσερή πικροδάφνη,
η φλόγα που καίει τον άνθρωπο, θέλω να πω.
— Είναι το φως… ίσκιοι της νύχτας…
— Ίσως η νύχτα που άνοιξε, γαλάζιο ρόδι,
σκοτεινός κόρφος, και σε γέμισε άστρα
κόβοντας τον καιρό.

Κι όμως τ’ αγάλματα
λυγίζουν κάποτε, μοιράζοντας τον πόθο
στα δυο, σαν το ροδάκινο· κι η φλόγα
γίνεται φίλημα στα μέλη κι αναφιλητό
κι έπειτα φύλλο δροσερό που παίρνει ο άνεμος·
λυγίζουν· γίνονται αλαφριά μ’ ένα ανθρώπινο βάρος.
Δεν το ξεχνάς.
— Τ’ αγάλματά είναι στο μουσείο.
— Όχι, σε κυνηγούν, πώς δεν το βλέπεις;
θέλω να πω με τα σπασμένα μέλη τους,
με την αλλοτινή μορφή τους που δε γνώρισες
κι όμως την ξέρεις.

Όπως όταν
στα τελευταία της νιότης σου αγαπήσεις
γυναίκα που έμεινε όμορφη, κι όλο φοβάσαι,
καθώς την κράτησες γυμνή το μεσημέρι,
τη μνήμη που ξυπνά στην αγκαλιά σου·
φοβάσαι το φιλί μη σε προδώσει
σ’ άλλα κρεβάτια περασμένα τώρα
που ωστόσο θα μπορούσαν να στοιχειώσουν
τόσο εύκολα τόσο εύκολα και ν’ αναστήσουν
είδωλα στον καθρέφτη, σώματα που ήταν μια φορά·
την ηδονή τους.

Όπως όταν
γυρίζεις απ’ τα ξένα και τύχει ν’ ανοίξεις
παλιά κασέλα κλειδωμένη από καιρό
και βρεις κουρέλια από τα ρούχα που φορούσες
σε όμορφες ώρες, σε γιορτές με φώτα
πολύχρωμα, καθρεφτισμένα, που όλο χαμηλώνουν
και μένει μόνο το άρωμα της απουσίας
μιας νέας μορφής.

Αλήθεια, τα συντρίμμια
δεν είναι εκείνα· εσύ ’σαι το ρημάδι·
σε κυνηγούν με μια παράξενη παρθενιά
στο σπίτι στο γραφείο στις δεξιώσεις
των μεγιστάνων, στον ανομολόγητο φόβο του ύπνου·
μιλούν για περιστατικά που θα ήθελες να μην υπάρχουν
ή να γινόντουσαν χρόνια μετά τον θάνατό σου,
κι αυτό είναι δύσκολο γιατί…
— Τ’ αγάλματά είναι στο μουσείο.
Καληνύχτα.
— …γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια,
είμαστε εμείς. Τ’ αγάλματα λυγίζουν αλαφριά… καληνύχτα.

Εδώ χωρίστηκαν. Αυτός επήρε
την ανηφόρα που τραβάει κατά την Άρκτο
κι αυτή προχώρησε προς το πολύφωτο ακρογιάλι
όπου το κύμα πνίγεται στη βοή του ραδιοφώνου:

Γ΄ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ

«Πανιά στο φύσημα του αγέρα
ο νους δεν κράτησε άλλο από τη μέρα.
Άρωμα πεύκου και σιγή
εύκολα θ’ απαλύνουν την πληγή
που έκαμαν φεύγοντας ο ναύτης
η σουσουράδα ο κοκωβιός κι ο μυγοχάφτης.
Γυναίκα που έμεινες χωρίς αφή,
άκουσε των ανέμων την ταφή.
»Άδειασε το χρυσό βαρέλι
ο ήλιος έγινε κουρέλι
σε μιας μεσόκοπης λαιμό
που βήχει και δεν έχει τελειωμό·
το καλοκαίρι που ταξίδεψε τη θλίβει
με τα μαλάματα στους ώμους και στην ήβη.
Γυναίκα που έχασες το φως,
άκουσε, τραγουδά ο τυφλός.

»Σκοτείνιασε· κλείσε τα τζάμια·
κάνε σουραύλια με τα χτεσινά καλάμια,
και μην ανοίγεις όσο κι α χτυπούν·
φωνάζουν μα δεν έχουν τί να πουν.
Πάρε κυκλάμινα, πευκοβελόνες,
κρίνα απ’ την άμμο, κι απ’ τη θάλασσα ανεμώνες·
γυναίκα που έχασες το νου,
άκου, περνά το ξόδι του νερού…»

"Αθήναι. Ανελίσσονται ραγδαίως
τα γεγονότα που ήκουσε με δέος
η κοινή γνώμη. Ο κύριος υπουργός
εδήλωσεν, Δεν μένει πλέον καιρός…"

«…πάρε κυκλάμινα… πευκοβελόνες…
κρίνα απ’ την άμμο… πευκοβελόνες…
γυναίκα…»
"υπερτερεί συντριπτικώς.
Ο πόλεμος…"

 

fb - Τρίτο Πρόγραμμα

2fA

                                                                      

"Παιδί μου.. "

 

-  Χόρχε Λουίς Μπόρχες
["Ποιήματα", Ελληνικά Γράμματα, 1995]

«Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου·
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου·
Μπορώ μόνο να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ’ αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.
…..
Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.
Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.

Δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.
Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.

Σ’ ευχαριστώ που είμαι.

 

2φΑ

                                                                   

"Ο Νόμος του άστρου "

Νικηφόρος Βρεττάκος - "Αδιαφορώντας για το σκοτάδι"
[Ποιμαντική Σκέψη της Εβδομάδος]

Κατέβηκα στο δάσος κι αποχαιρέτησα. Η μέρα είναι λαμπρή, ο κόσμος είναι λαμπρός.
Η πιο ωραία γαλήνη, η πιο τέλεια κι η πιο γλυκιά, είναι εκείνη που γίνεται από το υλικό μιας συντριμμένης καταιγίδας.

Η Μαρία χωρίς να ρωτά, με κοιτάζει παρακλητικά στα μάτια.
- Θα φύγω γιατί νιώθω ελεύθερος.
- Όταν όμως θα φύγουν οι Γερμανοί, θα ξαναγυρίσεις. Όλα τότε εδώ, θα είναι χαρά Θεού...
- Κι όταν κάποτε θα φύγουν οι Γερμανοί, Μαρία, δε θα 'χουν φύγει οι Γερμανοί.
Ο πόλεμος δεν είναι αυτός που φαίνεται μόνο.

Περπατώντας σιγά-σιγά, φτάνουμε στο εκκλησάκι.
Σταματάμε στην ανατολική του πλευρά. Στεκόμαστε όρθιοι με σταυρωμένα τα χέρια.
Τους αποχαιρέτησα όλους.
Με τους ζωντανούς ευχηθήκαμε καλή αντάμωση.
Ο πατέρας μου έχει ανεβεί και κάθεται πάνω σε μια μεγάλη πέτρα, απ' όπου φαίνεται όλο το μάκρος του μικρού κατηφορικού δρομάκου που θ' ακολουθήσω φεύγοντας.

Κάτω και λίγο πιο μπρος απ' την πέτρα, όρθια η Μαρία, έχει σηκώσει το δεξί χέρι της, σαλεύοντας ένα μαντήλι, φωτισμένο από τις πρώτες αχτίδες του ήλιου, που μόλις ανάτειλε.
Γυρνώ κι εγώ κάθε τόσο, και τους κάνω νοήματα αποχαιρετισμού.
Όσο απομακρύνομαι προχωρώντας, το βήμα μου γίνεται πιο ζωηρό και πιο ελεύθερο.
Το ουράνιο τόξο, που μετά την καταιγίδα ανάτειλε στην ψυχή μου, πιστεύω πως θα είναι παντοτινό.

Μπλέκομαι στα στενά μονοπάτια, δρασκελώ τους μικρούς τουφωτούς θάμνους, πορεύομαι, τρέχω σχεδόν. Αυτό που νιώθω για το παρόν προσπαθώ να το προεξοφλήσω στη συνείδησή μου και για το μέλλον.
Πως θα είμαι και θα νιώθω έτσι ακριβώς, πάντοτε:
Όπως το άστρο, που καθώς λέει ο Νίτσε, αδιαφορεί για το σκοτάδι της νύχτας που το περιβάλλει, και δεν παραδέχεται παρά έναν μόνο Νόμο, τον Νόμο του να είναι αγνό.

 

πΖ – 2φΑ

                                                     

"Προσευχή και σιωπή "

 

-  Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστου Ware

Έχει σοφά ειπωθεί από έναν Ορθόδοξο συγγραφέα στη Φινλανδία,
«Όταν προσεύχεσαι, εσύ ο ίδιος οφείλεις να σιωπάς…
Εσύ ο ίδιος οφείλεις να σιωπάς· άφησε να μιλήσει η προσευχή σου».

Το να πετύχεις τη σιωπή, είναι το πιο δύσκολο, το πιο αποφασιστικό απ’ όλα τα πράγματα στην τέχνη της προσευχής.
Η σιωπή δεν είναι απλώς αρνητική-μία παύση δηλαδή ανάμεσα στις λέξεις, μια χρονική διακοπή, του λόγου – αλλά, όταν την καταλάβουμε σωστά, είναι πολύ θετική: είναι μια στάση προσεχτικής εγρήγορσης, επαγρύπνησης και πάνω απ’ όλα προσοχής ν’ ακούσουμε…

Ο ησυχαστής, δηλαδή ο άνθρωπος που έχει πετύχει την ησυχία, την εσωτερική ηρεμία ή σιωπή, είναι ο κατ’ εξοχήν προετοιμασμένος ν’ ακούει.
Ακούει την φωνή της προσευχής μέσα στη δική του καρδιά και καταλαβαίνει ότι αυτή η φωνή δεν είναι η δικιά του, αλλά κάποιου Άλλου που μιλάει μέσα του.

Η σχέση ανάμεσα στην προσευχή και στη σιωπή θα γίνει πιο κατανοητή, αν εξετάσουμε τρεις σύντομους ορισμούς,

Ο πρώτος ορισμός, που προέρχεται από έναν Ρώσο στάρετς του περασμένου αιώνα, είναι πολύ λιγότερο εξωτερικός.
«Στην προσευχή», λέγει ο επίσκοπος Θεοφάνης ο Ερημίτης (1815-94), «το πρωταρχικό είναι να σταθείς μπροστά στον Θεό με τον νου στην καρδιά, και να συνεχίζεις να στέκεσαι μπροστά Του ακατάπαυστα μέρα και νύχτα, μέχρι το τέλος της ζωής σου»,

Η προσευχή σύμφωνα μ’ αυτόν τον ορισμό, δεν σημαίνει απλώς να κάνουμε ορισμένες «ιερές αιτήσεις»· και μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τη χρήση οποιωνδήποτε λέξεων.
Δεν είναι τόσο μια στιγμιαία ενέργεια, όσο μία συνεχής κατάσταση.

Να προσεύχεσαι σημαίνει να στέκεσαι μπροστά στον Θεό, να έρχεσαι σε άμεση και προσωπική σχέση με Αυτόν, είναι να γνωρίζεις σε κάθε επίπεδο της ύπαρξής σου, από το ενστικτώδες μέχρι το διανοητικό, από το υπό- μέχρι το υπέρ-συνείδητο, ότι υπάρχεις μέσα στον Θεό και Αυτός είναι εντός σου.

Για να επιβεβαιώσουμε και να βαθύνουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, δεν χρειάζεται να θέτουμε συνεχώς αιτήματα ή να χρησιμοποιούμε λέξεις· όσο πιο καλά γνωρίζουμε και αγαπάμε ο ένας τον άλλο, τόσο πιο λίγο έχουμε ανάγκη από λόγια για να συνεννοούμαστε…

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην προσωπική μας σχέση με τον Θεό.

Εδώ δίδεται έμφαση κυρίως σ’ αυτό που κάνει ο άνθρωπος, παρά σ’ αυτό που κάνει ο Θεός. Αλλά στην προσωπική σχέση της προσευχής, εκείνος που παίρνει την πρωτοβουλία και του οποίου η ενέργεια είναι θεμελιακή, είναι ο ουράνιος σύντροφος και όχι ο άνθρωπος,

Αυτό φαίνεται καθαρά στον δεύτερο ορισμό, παρμένο από τον Άγιο Γρηγόριο τον Σιναΐτη
(† 1346). Σε ένα σύνθετο χωρίο, όπου το ένα επίπεδο ακολουθεί το άλλο, καθώς ο συγγραφέας προσπαθεί να περιγράψει την αληθινή ουσία της εσωτερικής προσευχής, τελειώνει ξαφνικά με απροσδόκητη απλότητα:
«Γιατί μακρυλογούμε; Προσευχή είναι ο Θεός, που κατεργάζεται όλα τα πράγματα σε όλους τους ανθρώπους».

Προσευχή είναι ο Θεός –όχι δηλαδή κάτι που εγώ αρχίζω, αλλά κάτι στο οποίο συμμετέχω– πρώτιστα δεν είναι κάτι που εγώ κάνω, αλλά κάτι που ο Θεός κάνει μέσα μου: κατά την ρήση του Απ. Παύλου, «ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. β΄, 20),

[Αναδημοσίευση από την Πεμπτουσία,  «Προσευχή και σιωπή»]

 

ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ

2φΑ

                                                                       

"Ο κ. Κυπριανός "

 

-  Μητροπολίτης Anthony Bloom "Ζωογονώντας την αδρανοποιημένη ομορφιά" [Ποιμαντική Σκέψη της Εβδομάδος]

Μπορούμε να κοιτάξου­με τον κόσμο της αθεΐας με έναν τρόπο που ούτε ο ίδιος ο κόσμος δεν διαθέτει για τον εαυτό του, τον τρόπο που κατανοεί ο Χριστός τον κόσμο, που βλέπει σε αυτόν έναν αποξενωμένο, έναν τραυματισμένο, έναν τυφλό κόσμο, αλλά την ίδια στιγμή έναν κόσμο που είναι τόσο γεμάτος από δυνατότη­τες αγιότητας, όπως ακριβώς και κάθε άλλο μέλος της Εκκλησίας.

Και κοιτάζοντας τώρα προς τον κόσμο, παρά τη συνήθη προκατάληψη που οφεί­λεται στην αλαζονεία μας, στην υπερηφάνεια μας, τη ματαιοδοξία μας, και την αμαρτωλότητα μας, δεν θα μπορούσαμε άραγε να δούμε πόση αληθι­νή, πραγματική ομορφιά, δικαιοσύνη και αλήθεια κρύβεται μέσα σε αυτόν;

Δεν θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε στην ιστορία της ανθρωπότητας και να δούμε χιλιάδες άνδρες και γυναίκες που ανα­δείχθηκαν σπουδαίοι ενώπιον του Θεού, επειδή ήταν πραγματικά άνθρωποι, άνθρωποι που υπήρ­ξαν ειλικρινείς και στοχάστηκαν βαθιά για το μυ­στήριο της ζωής, μιλώντας τον λόγο της αλήθειας, άνθρωποι που κοίταξαν την ομορφιά, πέρα από τα όρια της αισθητικής, και την εξέφρασαν με όλους τους δυνατούς τρόπους της τέχνης, της ποίησης, της μουσικής και των ανθρώπινων σχέσεων;

Ο σκοπός της σχέσης μας με τον κό­σμο δεν είναι να τον κατηγορούμε, να τον καταδικάζουμε, αλλά να φέρουμε στην επιφάνεια όλη την ομορφιά και όλο το νόημα που λανθάνει μέσα του.

Υπάρχει σε ένα γαλλικό μυθιστόρημα, η ιστο­ρία ενός ανθρώπου που ονομάζεται
κ. Κυπριανός.
Πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει περάσει πολλά χρόνια στα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού και έχει μάθει έτσι να αγαπάει τη φύση και όλα αυτά που μπορεί να παράγει η γη, έχοντας δια­μορφώσει μία μοναδική σχέση μαζί της, σε βαθμό που να μπορεί να της μιλάει, ζωογονώντας τις αδρανείς δυνάμεις της ζωής.

Έρχεται στη Γαλλία και αγοράζει ένα κομμάτι γης εντελώς άγονο που ποτέ δεν καρποφόρησε, και αρχίζει να τραγουδά σε αυτό το κομμάτι γης τραγούδια δημιουργικής αγά­πης, με αποτέλεσμα σταδιακά η γη αυτή να αρχίσει να ανθίζει, να γίνεται πλούσια, γεμάτη από δέντρα, χόρτα, φυτά, θάμνους και ζώα που έρχονταν εκεί, επειδή έβρισκαν ένα μέρος που αποτελούσε ήδη ένα όραμα του παραδείσου.

Αυτό είναι εκείνο που θα πρέπει να κάνουμε, αυτό είναι που καλούμαστε να κάνουμε - να κοιτάξουμε αυτόν τον κόσμο με τα μάτια του κ. Κυπριανού ή τα μάτια του Χριστού - με αγάπη, με σεβασμό, να κοιτάξουμε βαθιά και να ξεδιπλώσουμε κάθε σπίθα ομορφιάς, αλήθειας και δικαιοσύνης, οδηγώντας τον έτσι στην καρποφορία.

 

πΖ – 2φΑ 

                                                  

"Διδακτικό ύφος "

 

Massimo Recalcati  -  Οι δάσκαλοι που θυμόμαστε
[Ποιμαντική Σκέψη της εβδομάδος]

Οι δάσκαλοι που δεν ξεχάσαμε και που θυμόμαστε καλά τα ονόματά τους, τα πρόσωπά τους, τη χροιά της φωνής τους, τη μορφή τους, αυτοί με τους οποίους έχουμε μια σχέση χρέους και ευγνωμοσύνης, είναι όσοι μας δίδαξαν, πρώτα απ' όλα, ότι δεν μπορούμε να μάθουμε χωρίς αγάπη για τη γνώση, ότι η γνώση που κατορθώνεται χωρίς επιθυμία είναι γνώση νεκρή, γνώση ψευδής, αποκομμένη από την αλήθεια.

Ας το πούμε ακόμα καλύτερα: αυτοί οι δάσκαλοι ενσάρκωσαν στα μάτια μας ένα «ύφος».
Ο Λακάν το έλεγε με τον δικό του τρόπο χρησιμοποιώντας την περίφημη φράση του Μπυφόν:
«Το ύφος είναι ο άνθρωπος». Τι είναι όμως το ύφος;

Δεν ανάγεται, βεβαίως, σε ένα σύνολο δεξιοτήτων, όπως θα ήθελαν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι γνωσιακοί προγραμματιστές.
Ούτε σε έναν χαρακτήρα ασυνήθιστο και ισχυρό.

Ύφος είναι ο τρόπος να δίνεις μορφή σε μια δύναμη, να καθιστάς τη γνώση ζωντανή, συναρμοσμένη με τη ζωή, ενδιαίτημα μιας ηθικής της προσωπικής μαρτυρίας που αποστέργει το οποιοδήποτε κανονιστικό κριτήριο παραδειγματισμού.

Το ύφος είναι ο εξατομικευμένος τρόπος με τον οποίον ένας δάσκαλος εισέρχεται, αυτός ο ίδιος, σε μια σχέση με τη γνώση.
Είναι ο τρόπος με τον οποίο απορρέει, από αυτή την εξατομικευμένη σχέση, η μεταλαμπάδευση της γνώσης.

 

πΖ – 2φΑ

                                                                      

" -1922-2022- "

 

ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ

 

2φΑ

                               

                                                                       

"Η ωραιότης της Εκκλησίας "

 

- π. Αλέξανδρος Σμέμαν
["Εορτολόγιο", Ακρίτας, Αθήνα 2005]

 

….  Όχι, ο Χριστός δεν εισήλθε στον κόσμο για να νικήσει με έναν εξωτερικό τρόπο.
Του προσφέρθηκε ένα βασίλειο, αλλά το αρνήθηκε.
Ακόμη και την στιγμή που προδομένος πέθαινε, είπε:. «ή δοκείς ότι ού δύναμαι άρτι παρακαλέσαι τον πατέρα μου, και παραστήσει μοι πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων» (Μαθ. 26,53).

Ωστόσο ο Χριστός ποτέ άλλοτε δεν ήταν περισσότερο βασιλιάς, παρά όταν ανέβηκε στον Γολγοθά, φέροντας στους ώμους του τον Σταυρό, ενώ το γεμάτο μίσος και χλευασμό πλήθος Τον περικύκλωνε.
Ποτέ άλλοτε δεν ήταν εμφανέστερη η βασιλική εξουσία Του, παρά όταν Τον έφερε ο Πιλάτος μπροστά στο πλήθος, ντυμένο την πορφύρα, καταδικασμένο σε θάνατο ως εγκληματία, με το ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι, και τον Πιλάτο να λέει στον εξαγριωμένο όχλο: «ίδε ο βαοιλεύς υμών».

Μόνο εδώ μπoρούμε να δούμε ολόκληρο το μυστήριο του Χριστιανισμού, επειδή η νίκη του Χριστιανισμού βρίσκεται στην χαρούμενη πίστη, πως εδώ, μέσα από τον περιφρονημένο, σταυρωμένο και καταδικασμένον άνθρωπο, η αγάπη του Θεού άρχισε να φωτίζει τον κόσμο και άνοιξε ένα βασίλειο, που κανείς δεν έχει δικαίωμα να κλείσει.

Ο καθένας μας λοιπόν, πρέπει να δεχθεί τον Χριστό με όλη του την καρδιά, όλη του την ψυχή και όλη του την ελπίδα. Ειδάλλως όλες οι εξωτερικές νίκες είναι δίχως νόημα.
Ίσως να χρειαζόμασταν αυτή την εξωτερική ήττα του Χριστιανικού κόσμου.
Πιθανώς να χρειαζόμασταν τη φτώχεια και την απόρριψη, για να καθαρίσουμε την πίστη μας από την εγκόσμια αλαζονεία και την εμπιστοσύνη στην εξουσία και την νίκη, να καθαρίσουμε την εικόνα για τον Σταυρό τον Χριστού, ο οποίος υψούται πάνω από μας, κι όταν ακόμη ούτε εμείς ούτε ο κόσμος δεν μπορεί να τον δει.

Παρόλα αυτά ο Σταυρός υψώνεται ακόμη, εκτίθεται και θριαμβεύει.
«Σταυρός, η ωραιότης της 'Εκκλησίας».
Επειδή σε όποιο σκοτάδι κι αν βρίσκονται οι άνθρωποι, όσο μεγάλος κι αν είναι ο θρίαμβος του κακού σ' αυτόν τον κόσμο, η καρδιά μας γνωρίζει ακόμη και ακούει τα λόγια, «αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον».

 

ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ

2φΑ

                                      

"Δυο μέρες και δυο νύχτες "

 

Φιλιώ Χαϊδεμένου  -  "Τρεις αιώνες μια ζωή"

….  «Δυο μέρες και δυο νύχτες μείναμε όρθιοι στην παραλία, περιμένοντας να μπούμε σε κάποιο πλοίο. Χιλιάδες κόσμος, απελπισμένος και εξαθλιωμένος, με μάτια άδεια απ’ τα όσα είχαμε δει και την ψυχή ματωμένη απ’ τον πόνο της απώλειας των αγαπημένων μας.

Κάρα άδειαζαν πεθαμένους δίπλα μας, όπου έβρισκαν.
Το βράδυ, όταν οι Τούρκοι άρχιζαν να βιάζουν και να κακοποιούν όποια γυναίκα έβρισκαν, οι Αμερικανοί άναψαν τους προβολείς των πλοίων και τους έριξαν πάνω μας, για να σταματήσουν κάπως το κακό.

Φωνές ακούγονταν: “Τα γυναικόπαιδα να μπαρκάρουν πρώτα!”
– θαρρείς και υπήρχε και κανένας άντρας ανάμεσά μας…»

 

2φΑ

                                                     

             

"Κουράγιο, Δάσκαλε! "

 

Κωστής Παλαμάς  -  "Στον Δάσκαλο"

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!
Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,
Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!
Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!

Κι αν λίγη δύναμη μες στο κορμί σου μένει,
Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.
Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά,
Ο πόλεμος να μην μπορεί να τα γκρεμίσει.

Σκάψε βαθιά. Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;
Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί
Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,
Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι!

 

arsakeio – 2φΑ

                                       

"Νεομάρτυρες του 1922 "

 

Οι Νεομάρτυρες της Μικράς Ασίας, το 1922

Ο Σταυρός συμβολίζει την "Σταυρωμένη" Μ. Ασία.
Το καμπαναριό στο κέντρο είναι της Αγίας Φωτεινής.

Επάνω, οι 5 ιεράρχες που μαρτύρησαν και κάτω ένας μοναχός, ένας κληρικός, ένας άνδρας, μία γυναίκα κι ένα παιδί, ως εκπρόσωποι των σφαγιασθέντων.

Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Ιερομαρτύρων μητροπολιτών, αρχιερέων, κληρικών και λαϊκών που βρήκαν φρικτό θάνατο κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Πρόκειται για κινητή εορτή και γιορτάζεται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).

- Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος (1867-1922):
Κορυφαία μορφή της Μικρασιατικής Καταστροφής υπήρξε ο τελευταίος επίσκοπος Σμύρνης, μητροπολίτης Χρυσόστομος Καλαφάτης.
Ο μαρτυρικός του θάνατος από τον τουρκικό όχλο είναι άρρηκτα δεμένος με τις τελευταίες στιγμές της ελληνικής Σμύρνης και του μικρασιατικού ελληνισμού. Αν και του προσφέρθηκαν πολλές ευκαιρίες να εγκαταλείψει την πόλη, αυτός προτίμησε να μείνει και να συμμεριστεί την τύχη του ποιμνίου του, μαρτυρώντας στα χώματα της Μικράς Ασίας.

- Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος (1859-1923):
Κατά την διάρκεια της θητείας του ως μητροπολίτης Ικονίου ανέπτυξε πολύπτυχη δράση σε ποιμαντικό, εθνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο.
Συνέστησε νέες ελληνικές κοινότητες, ίδρυσε πολλά σχολεία και ανήγειρε ναούς.
Εκοιμήθη εξόριστος μετά από αφόρητες ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες, στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ζιντζίντερε, κοντά στην Καισάρεια, στις 20 Απριλίου 1923.

- Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος (1864-1922):
Σφαγιάστηκε από τον κεμαλικό στρατό στις 3 Οκτωβρίου μετά από φρικτά βασανιστήρια φυλακισμένος μαζί με άλλους ιερείς, πρόκριτους της πόλης και πλήθος συμπολιτών του.

- Μητροπολίτης Μοσχονησίων Αμβρόσιος (1872-1922):
Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή συνελήφθη από τους Τούρκους μαζί με άλλους ιερείς και τάφηκε ζωντανός σε λάκκο έξω από το Αϊβαλί στις 15 Σεπτεμβρίου 1922. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή βασανίστηκε, πεταλώθηκε και κατακρεουργήθηκε στην πορεία εκτοπισμού του στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.

- Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος (1876-1921):
Ως επίσκοπος ανέπτυξε μεγάλη θρησκευτική και εθνική δράση.
Όταν η δράση του έγινε γνωστή στους Τούρκους, συνελήφθη και φυλακίστηκε μαζί με άλλους πρόκριτους της επαρχίας Αμασείας στις 21 Ιανουαρίου 1921. Με αίτηση του, ζήτησε από την κεμαλική κυβέρνηση της Άγκυρας να θεωρηθεί μόνο αυτός ένοχος και να απαλλαγούν οι υπόλοιποι συλληφθέντες. Το αίτημά του απορρίφθηκε.
Στη φυλακή υπέστη πολλά βασανιστήρια, από τα όποια και πέθανε στις 29 Μαΐου του ίδιου έτους.

- Άλλοι ιερομάρτυρες που μαρτύρησαν κατά τους διωγμούς των Ελλήνων
της Μικράς Ασίας:
Ο ιερέας Μελέτιος, από το ναό της Ευαγγελιστρίας, σταυρώθηκε στον κορμό ενός πεύκου.
Ο ιεροδιάκονος Γρηγόριος, από τον Ιερό Ναό Αγίας Άννης στο Κορδελιό, κάηκε ζωντανός.
Ο π. Γεώργιος Καρασταμάτης από την Αγία Παρασκευή Κρήνης (Τσεσμέ), βρήκε μαρτυρικό θάνατο
την ώρα τέλεσης Θείας Λειτουργίας.
Ο αρχιμανδρίτης Ιωάννης Ευστρατίου, σφαγιάστηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1922 μαζί με άλλους ιερείς της Μητρόπολης Κυδωνιών.
Οι ιερομάρτυρες Αρκάδιος και Γαβριήλ οι Ιβηρίτες·
ο αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Αρχατζικάκης·
ο αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Νικολόπουλος, κ.ά.

-        -  Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή μαρτύρησαν συνολικά 347 κληρικοί, από το σύνολο των 459 ιερέων και διακόνων των εκκλησιαστικών επαρχιών Εφέσου, Σμύρνης, Φιλαδελφείας, Ηλιουπόλεως, Περγάμου, Αδραμυττίου, Μοσχονησίων, και Κυδωνιών.

 

pontosnews – 2fA

                                        

              

"Ο δρόμος προς την Βηθλεέμ "

 

π. Αλέξανδρος Σμέμαν  -  Η Γέννηση της Θεοτόκου
["Η Παναγία", εκδ. Ακρίτας]

Η ευλάβεια που δείχνει η Εκκλησία στην Παναγία ριζώνει στην υπακοή της στον Θεό, στην εκούσια επιλογή της να δεχθεί μια πρόσκληση αδύνατη στα ανθρώπινα μέτρα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ανέκαθεν τόνιζε τη σύνδεση της Παναγίας με τον άνθρωπο και χαίρεται γι’ αυτήν και τη θεωρεί ως τον καλύτερο, καθαρότερο και πιο υπέροχο καρπό της ανθρώπινης ιστορίας και της αναζητήσεως του Θεού από τον άνθρωπο, της αναζητήσεως του έσχατου νοήματος, του έσχατου περιεχομένου της ζωής του ανθρώπου. Αν στη Δυτική Χριστιανοσύνη η ευλάβεια προς την Παναγία περιστράφηκε γύρω από την αειπαρθενία της, η καρδιά της ευλάβειας, της σκέψεως και της αγάπης της Ορθόδοξης Ανατολής προς την Παναγία, υπήρξε πάντοτε η Μητρότητά της, η σχέση σαρκός και αίματος που είχε με τον Ιησού Χριστό.

Η Ανατολή χαίρεται που ο ρόλος του ανθρώπου είναι βασικός στο θείο σχέδιο. Ο Υιός του Θεού έρχεται στη γη, ο Θεός εμφανίζεται για να λυτρώσει τον κόσμο, γίνεται άνθρωπος για να ενσωματώσει τον άνθρωπο στη θεϊκή του κλήση, και σ’ αυτό συμμετέχει ολόκληρη η ανθρωπότητα. Αν αντιληφθούμε πως η κοινή φύση του Χριστού με τη δική μας είναι η μεγαλύτερη χαρά και το μεγαλύτερο βάθος του Χριστιανισμού, ότι ο Χριστός είναι γνήσιος άνθρωπος κι όχι κάποιο φάντασμα ή κάποιο ασώματο φαινόμενο, ότι είναι κάποιος από μας και παραμένει αιωνίως ενωμένος μαζί μας μέσω της ανθρώπινης φύσεώς Του, τότε η ευλάβεια προς την Παναγία γίνεται κατανοητή, επειδή αυτή του προσέφερε την ανθρώπινη φύση, τη σάρκα και το αίμα Του. Αυτή δίνει τη δυνατότητα στον Χριστό να ονομάζεται πάντοτε “Υιός του Ανθρώπου”.

Υιός του Θεού, Υιός του Ανθρώπου… ο Θεός που κατήλθε κι έγινε άνθρωπος, ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να εξαγιαστεί, να μπορέσει να γίνει κοινωνός “θείας φύσεως” (Β’ Πέτρου 1, 4) ή σύμφωνα με την έκφραση των διδασκάλων της Εκκλησίας, να “θεωθεί”.

Ακριβώς εδώ, σ’ αυτή την εξαιρετική αποκάλυψη της αυθεντικής φύσεως και κλήσεως του ανθρώπου, βρίσκεται η πηγή αυτής της ευγνωμοσύνης και τρυφεράδας που περιβάλλει τη Θεοτόκο, ως σύνδεσμό μας με τον Χριστό, και μέσω Αυτού με τον Θεό. Πουθενά δε αλλού δεν αντικατοπτρίζεται αυτό καλύτερα απ’ ό,τι στη γέννηση της Θεοτόκου. Σε κανένα όμως σημείο της αγίας Γραφής δεν αναφέρεται τίποτε γι’ αυτό το γεγονός. Γιατί όμως θα έπρεπε να αναφέρεται; Υπάρχει κάτι το αξιόλογο, κάτι το ιδιαίτερα μοναδικό στη συνηθισμένη γέννηση ενός παιδιού, σε μια γέννα όπως όλες οι άλλες; Αν όμως η Εκκλησία άρχισε να μνημονεύει το γεγονός με μια ιδιαίτερη εορτή, αυτό δεν έγινε επειδή η γέννα καθαυτή ήταν κάτι το μοναδικό ή θαυματουργικό ή ασυνήθιστο γεγονός. Το αντίθετο, μάλιστα.

Το ότι είναι τόσο συνηθισμένο γεγονός αποκαλύπτει μια φρεσκάδα και μια λάμψη όσον αφορά το καθετί που αποκαλούμε “ρουτίνα” και συνηθισμένο, και δίνει νέο βάθος στις “ασήμαντες” λεπτομέρειες της ζωής του ανθρώπου. Τί παρατηρούμε στην εικόνα της εορτής, όταν την αντικρίζουμε με τα πνευματικά μας μάτια; Πάνω σ’ ένα κρεβάτι είναι ξαπλωμένη μια γυναίκα, η Άννα, σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, που μόλις έχει γεννήσει μια κόρη. Δίπλα της είναι ο πατέρας του παιδιού, ο Ιωακείμ, σύμφωνα πάλι με την ίδια παράδοση. Λίγες γυναίκες στέκονται εκεί κοντά, που πλένουν το νεογέννητο για πρώτη φορά. Το πιο συνηθισμένο, δηλαδή, και απαρατήρητο γεγονός. Ή δεν είναι έτσι;

Μήπως η Εκκλησία θέλει, μέσα απ’ αυτή την εικόνα, να μας πει πως η κάθε γέννα, η είσοδος κάθε νέου ανθρώπου στον κόσμο και στη ζωή, δεν είναι παρά ένα μέγιστο θαύμα, ένα θαύμα που διαρρηγνύει κάθε ρουτίνα, επειδή σημαδεύει την αρχή κάποιου γεγονότος δίχως τέλος, την αρχή μιας μοναδικής και ανεπανάληπτης ζωής, την αρχή ενός νέου προσώπου; Με κάθε γέννα ο κόσμος δημιουργείται, κατά μία έννοια, εξ αρχής, και προσφέρεται ως δώρο σ’ αυτόν το νέο άνθρωπο για να είναι η ζωή του, ο δρόμος του, η δημιουργία του.

Κατ’ αρχάς, αυτή η γιορτή δεν είναι παρά ένας γενικός εορτασμός της γεννήσεως του ανθρώπου, και, όπως λέει το Ευαγγέλιο, δεν θυμόμαστε πλέον την αγωνία “διά την χαράν ότι εγεννήθη άνθρωπος εις τον κόσμον” (Ιωάν. 16,21). Δεύτερον, τώρα γνωρίζουμε αυτόν του οποίου την ιδιαίτερη γέννηση και τον ερχομό εορτάζουμε: την Παναγία. Γνωρίζουμε τη μοναδικότητα, την ομορφιά, τη χάρη ακριβώς αυτού του παιδιού, τον προορισμό του, τη σημασία του για μας και για ολόκληρο τον κόσμο. Και τρίτον, γιορτάζουμε όλους όσοι προετοίμασαν τον δρόμο της Παναγίας, που συνέβαλαν στο να κληρονομήσει τη χάρη και την ομορφιά. Σήμερα πολλοί άνθρωποι μιλούν για κληρονομικότητα, αλλά μόνο με μια αρνητική, υποδουλωτική και αιτιοκρατική έννοια.

Η Εκκλησία πιστεύει σε μια θετική και πνευματική κληρονομικότητα. Πόση πίστη, πόση καλοσύνη, πόσες γενιές ανθρώπων που αγωνίστηκαν να ζήσουν την αγιότητα, δεν χρειάστηκαν πριν το δένδρο της ιστορίας μπορέσει να βγάλει ένα τέτοιο υπέροχο και ευωδιαστό λουλούδι -την Παρθένο Παναγία! Γι’ αυτό η εορτή της Γεννήσεώς της είναι ένας εορτασμός της ανθρώπινης ιστορίας, εορτασμός της πίστεως στον άνθρωπο, ένας εορτασμός του ανθρώπου.

Δυστυχώς όμως, η κληρονομιά του κακού είναι πολύ πιο ορατή και γνωστή σήμερα. Υπάρχει τόσο κακό γύρω μας, ώστε αυτή η πίστη στον άνθρωπο, στην ελευθερία του, στη δυνατότητά του να παραδίδει στις μελλοντικές γενιές μια φωτεινή κληρονομιά καλοσύνης έχει σχεδόν εξατμιστεί κι έχει αντικατασταθεί από τον κυνισμό και την υποψία… Αυτός ο εχθρικός κυνισμός και η αποθαρρυντική υποψία είναι ακριβώς ό,τι μας κάνει ν’ απομακρυνόμαστε από την Εκκλησία, τη στιγμή που αυτή γιορτάζει, με τέτοια χαρά και πίστη, τη γέννηση ενός κοριτσιού, στο οποίο συγκεντρώνεται όλη η καλοσύνη, η πνευματική ομορφιά, η αρμονία και η τελειότητα, που είναι στοιχεία της γνήσιας ανθρώπινης φύσεως.

Μέσα απ’ αυτό το νεογέννητο κορίτσι, ο Χριστός – το δώρο του Θεού, η συνάντηση μαζί Του – έρχεται ν’ αγκαλιάσει τον κόσμο. Εορτάζοντας έτσι τη γέννηση της Παναγίας, βρισκόμαστε ήδη στον δρόμο προς την Βηθλεέμ, κινούμενοι προς το χαρμόσυνο μυστήριο της Παναγίας ως Θεοτόκου.

 

pemptousia – 2φΑ