"Νόμος και χάρη "

Η Τέχνη

Από το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ του π. Αλεξάνδρου Σμέμαν

Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου, 1974

Έθεσα στον εαυτό μου το εξής ερώτημα: τι είναι αυτό που κάνει γνήσιο ένα έργο τέχνης και πού βρίσκεται το μυστικό της τελειότητας του; Μου φαίνεται πως βρίσκεται στην τέλεια σύμπτωση και ανάμειξη νόμου και χάριτος.

Εάν στο θρησκευτικό, πνευματικό επίπεδο, η χάρη αντιτίθεται στον νόμο, αυτό συμβαίνει επειδή η χάρη απλώς αντικαθιστά και εκμηδενίζει τον νόμο.

Αλλά χωρίς τον νόμο, η χάρη δεν είναι δυνατή, επειδή ακριβώς αλληλοσχετίζονται: όπως η εικόνα και το πλήρωμα της, η μορφή και το περιεχόμενο της, η ιδέα και η πραγματικότητα.

Έτσι και η χάρη είναι ο ίδιος ο νόμος, αλλά ένας νόμος που έχει μεταμορφωθεί πλέον σε ελευθερία, που έχει αποδυναμωθεί η δύναμη του, δηλαδή ο αρνητικός και αποτρεπτικός χαρακτήρας του.
Αυτό είναι ολοφάνερο, ειδικά στην τέχνη.

Η τέχνη αρχίζει με τον «νόμο», δηλαδή την τεχνογνωσία, την υπακοή και την ταπείνωση, την αποδοχή των μορφών. Αλλά η τέχνη ολοκληρώνεται με τη χάρη: όταν η μορφή γίνεται περιεχόμενο, αποκαλύπτει το περιεχόμενο, είναι το ίδιο το περιεχόμενο.

[2φΑ]

Share