"Η Βάπτιση του Χριστού "

Η ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΜΕΜΑΝ

….

Αυτή η σύντομη ευαγγελική ιστορία συγκεντρώνει πολλά θέματα και νήματα - και τα υφαίνει όλα μαζί σ’ ένα αδιάσπαστο όλο.

Πρώτο θέμα είναι ο Ιωάννης και το κήρυγμα μετανοίας και βαπτίσματος. Ο Ιωάννης ανήκει σ’ αυτή την τάξη των πνευματικών ανθρώπων, που η κλήση τους είναι να αποκαλύψουν σε μια συγκεκριμένη κοινωνία και σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, την αδικία, τα ψέματα και το κακό που δηλητηριάζει αυτή την κοινωνία.

Αποστολή έχει να προκαλέσει μια πνευματική και ηθική κρίση που να εξαναγκάσει τους ανθρώπους να εξετάσουν το κακό, να θορυβηθούν απ'αυτό, και έτσι να επιθυμήσουν την απελευθέρωση.

Το βάπτισμα είναι ακριβώς το σημείο της απελευθέρωσης, μια θεμελιακή μεταβολή της ζωής, καθώς ο άνθρωπος καταδύεται στο νερό, που είναι σύμβολο της ζωής και μαζί πηγή της ζωής, και σύμβολο καθαρμού και αναγεννητικής δύναμης.

Μπορούμε συνεπώς να συμπεράνουμε από την ευαγγελική διήγηση πως η εμφάνιση του Χριστού και η αρχή του κηρύγματος Του, συνέπεσαν με την πνευματική και ηθική κρίση της κοινωνίας, μια κρίση που υποδαύλιζε τη μετάνοια και τη δίψα για ανανέωση. [...]

Η προσδοκία, είναι το δεύτερο νήμα που διατρέχει την ευαγγελική ιστορία και γνωρίζουμε από τους άλλους ευαγγελιστές πως κέντρο της ήταν ο ερχομός του Χριστού, δηλ. του Σωτήρα που είχε «επαγγείλει» ο Θεός και είχαν προείπει οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.

Ο απόστολος Λουκάς π.χ. μιλάει άμεσα γι’ αυτό:
«Προσδοκώντος δε του λαού και διαλογιζομένων πάντων εν ταίς καρδίαις αυτών περί του Ιωάννου, μήποτε αυτός είη ο Χριστός...» (Λουκ. 3, 15).

Έτσι ο ερχομός του Ιησού Χριστού στον Ιωάννη, στον Ιορδάνη ποταμό, ήταν η εμφάνιση του «επηγγελμένου» και του «προοραθέντος», η ολοκλήρωση και εκπλήρωση όλων των προφητειών που αφορούσαν τον Σωτήρα. [...]

Το τρίτο νήμα είναι η βάπτιση του Χριστού, η κατάδυσή Του στα νερά του Ιορδάνη από τον Ιωάννη. Αν όμως Αυτός είναι ο Σωτήρας, γιατί χρειάζεται να βαπτισθεί;
Δεν είναι το βάπτισμα σύμβολο μετανοίας και εξαγνισμού;

Όταν όμως ο Ιωάννης εκφράζει αυτές τις αμφιβολίες, ο Ιησούς απαντά με τη σταθερή απαίτηση να βαπτισθεί, και ο Ιωάννης συναινεί.
Για αιώνες τώρα η Εκκλησία θεολογεί πάνω σ’ αυτή την κάθοδο, στην αυτοκένωση Αυτού που αναγνωρίζει ως Σωτήρα και Θεό, θεολογεί πάνω στο νόημα της συγκατάβασης Του για τον κόσμο, το ανθρώπινο γένος και για τον καθένα από μας.

Το τέταρτο και τελευταίο νήμα αρχίζει ακριβώς μετά την βάπτιση, με την ασαφή και μεταφορική περιγραφή ενός περιστεριού, που μυστηριωδώς εμφανίζεται πάνω στον Χριστό καθώς Αυτός εξέρχεται από το νερό, και την φωνή από τον ουρανό...,
«και ιδού ανεώχθησαν αυτώ οι ουρανοί» (Ματθ. 3,16).

Βλέπουμε πως όχι μοναχά ένα, αλλά τέσσερα τουλάχιστον θέματα, τέσσερις διαστάσεις του ευαγγελικού γεγονότος ενώνονται σ’ αυτή τη χαρμόσυνη εορτή της βάπτισης του Κυρίου.
Θα τα δούμε όλα αυτά αναλυτικότερα στις επόμενες παραγράφους.

Γιατί ο Ιησούς, ο Υιός του Θεού, που ήρθε στον κόσμο να θεραπεύσει την αμαρτία με την αναμαρτησία Του και να οδηγήσει τους ανθρώπους σε κοινωνία με τη θεία ζωή, επιθύμησε και απαίτησε να βαπτισθεί από τον Ιωάννη;

Γνωρίζουμε από το ευαγγέλιο πως το ίδιο ερώτημα βρισκόταν στο κέντρο της καρδιάς του Ιωάννη. «Εγώ χρείαν έχω υπό σού βαπτισθήναι, και συ έρχη προς με;» (Ματθ. 3, 14).
Η απάντηση της Εκκλησίας είναι η εξής: Ο Χριστός δεχόμενος το βάπτισμα ταυτίζεται με τους ανθρώπους, με όλους τους αμαρτωλούς ανεξαιρέτως.

Ταυτίζεται με κάθε αμαρτωλό που χρειάζεται συγχώρηση, σωτηρία και αναγέννηση...
Ταυτίζεται με όλους και με τον καθένα μας.

Με το βάπτισμα Του δείχνει πως δεν ήρθε για να κρίνει ή να καταδικάσει, ούτε για να φέρει αντικειμενικούς νόμους και κανόνες, από το ύψος της τελειότητας και θεότητας Του, αλλά για να ενωθεί μαζί μας έτσι, ώστε γινόμενος ένας από μας να μας καταστήσει μετόχους της τέλειας και αναμάρτητης ζωής Του.

Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής έλεγε γι’ Αυτόν, «ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου!» ( Ιωάν. 1, 29). Ο Χριστός εισήλθε στον κόσμο μας ως παιδί, και με τη γέννησή Του ανέλαβε και οικειώθηκε την ανθρώπινη φύση.

Ο Υιός του Θεού έγινε Υιός του Ανθρώπου. Και το έκανε αυτό όχι για τους δικαίους, αλλά για τους αμαρτωλούς, για τους απολωλότες.
Τους αγαπά με θυσιαστική αγάπη, τους προσφέρει τον Εαυτό Του και ολόκληρη τη ζωή Του.

Εδώ, στο βάπτισμα του από τον Ιωάννη, Αυτός, ο αναμάρτητος, ενώνεται με όλους τους αμαρτωλούς· Αυτός, ο Σωτήρας, ενώνεται με τους χαμένους, επειδή δεν υπάρχει καμιά αμαρτία που μπορεί να υπερβεί την αγάπη του Θεού για μας.

Με το βάπτισμα Του ενώνεται με τη ζωή των αμαρτωλών ανθρώπων, όπως ακριβώς και αργότερα, στο τέλος, Αυτός, ο αθάνατος, ενώνεται επίσης ελεύθερα με τους ανθρώπους στον θάνατο.

Όλα αυτά μαρτυρούν πως ο Χριστός επιθυμεί να μας σώσει με την αγάπη· αγάπη όμως πάνω από όλα σημαίνει την ένωση μ’ αυτόν που αγαπάς. Σύμφωνα με τον προφήτη Ησαία, «ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται... - τω μώλωπι αυτού ημείς ιάθημεν» ( Ησ. 53, 4-5).

Υπάρχει ωστόσο κι ένα δεύτερο ακόμη βαθύτερο και πιο χαρούμενο νόημα στο βάπτισμα του Κυρίου και Σωτήρος στα νερά του Ιορδάνη. Μετά την ακολουθία των Θεοφανείων οι πιστοί αφήνουν την εκκλησία και πηγαίνουν να αγιάσουν τα ύδατα.

Τα θριαμβικά και δοξαστικά λόγια του ψαλμού αντηχούν:

«Φωνή Κυρίου επί των υδάτων» (Ψαλμ. 28, 3), και μας φανερώνεται απτό το νόημα και η σημασία του νερού ως εικόνα της ζωής, ως εικόνα του κόσμου και όλης της δημιουργίας.

Και αυτός που κατέρχεται στο νερό, που καταδύεται στο νερό, που ενώνεται μαζί του ερχόμενος στον κόσμο για τη σωτηρία και αναγέννησή του, αυτός είναι ο Θεός.
Ο κόσμος αποκομμένος από τον Θεό, Τον ξέχασε, σταμάτησε να Τον βλέπει, και καταδύθηκε στην αμαρτία, στο σκοτάδι και στο θάνατο. Ο Θεός όμως δεν ξέχασε τον κόσμο.

Στο βάπτισμα Του ο Θεός, μας επιστρέφει τον κόσμο, να λάμπει από τη δόξα των αστέρων και την ομορφιά που είχε την πρώτη ημέρα της δημιουργίας. «Εάν τις διψά, ερχέσθω προς με και πινέτω. ο πιστεύων εις εμέ... - ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος» (Ιωάν. 7, 37-38).

Το καθετί σ’ αυτόν τον κόσμο, μαζί και η ύλη, η ίδια η ουσία του, για άλλη μια φορά γίνεται δρόμος για τον Θεό, κοινωνία μαζί Του, ανάπτυξη μέσα στην πλησμονή της αιώνιας ζωής.

Αυτό που γιορτάζουμε τη χαρμόσυνη και λαμπρή ημέρα των Θεοφανείων είναι ο ερχομός του Θεού στη δημιουργία Του· «και ιδού ανεώχθησαν αυτώ οι ουρανοί» (Ματθ. 3, 16).
Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς ένιωσε ο Ιωάννης όταν τα χέρια του ακούμπησαν τον Σωτήρα ή πώς είδε τους ουρανούς να ανοίγουν ή πώς άκουσε τη φωνή.

Η στιγμή αυτή όμως ήταν αναμφίβολα γι’ αυτόν μια στιγμή εκτυφλωτικού φωτός, όταν τα πάντα άστραψαν και πήραν φωτιά με τη χαρά της αρχικής ομορφιάς της δημιουργίας, καθώς ο κόσμος για άλλη μια φορά αποκαλύφθηκε ως κόσμος του Θεού, εξαγνισμένος, καθαρός, αναγεννημένος, πλήρης δόξας και ευχαριστίας.

«Ο Χριστός ήρθε για να ανακαινίσει όλη την κτίση».

Γιορτάζουμε την ανακαίνιση όταν βλέπουμε τον ιερέα να ραντίζει την εκκλησία, εμάς, τα σπίτια μας, τη φύση και όλο τον κόσμο με το καινούριο, το άγιο, το θεϊκό νερό· και όταν βλέπουμε τους ανθρώπους να στριμώχνονται για να μετάσχουν σ’ αυτό το «ζων ύδωρ» που ρέει στην αιώνια ζωή.

Έτσι όποιος διψά, ας έρθει σ’ Αυτόν για να λάβει το δώρο του «ζώντος ύδατος», το δώρο της νέας ζωής, καθαρός και αναγεννημένος.

tribonio – [2fa]

Share