"Πόσες Καθαρές Δευτέρες.. "

Καθαρά Δευτέρα, κούλουμα, λαγάνα, κυρά-Σαρακοστή και χαρταετός

Πόσες Καθαρές Δευτέρες, πόσες εορταστικές νηστίσιμες αναμνήσεις στην προοπτική της Άνοιξης και της Ανάστασης…

Πόσες γλυκές στιγμές στα έθιμα των πατέρων μας, ζυμωμένες στις ψυχές των Ελλήνων από γενεές και γενεές…

Η ονομασία της πρώτης μέρας της Σαρακοστής, της «Καθαράς» Δευτέρας, προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά τους σκεύη.

Ήταν ημέρα «κάθαρσης».
Στη συνέχεια τα κρεμούσαν καθαρά στη θέση τους στην κουζίνα, όπου και παρέμεναν μέχρι να λήξει η νηστεία.

Επίσης την ημέρα αυτή έβγαιναν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο (για τα κούλουμα) και άπλωναν στη γη στρωσίδια και τραπεζομάντιλα και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά, όπως χαλβά, ελιές, φρέσκα κρεμμυδάκια, ταραμά και λαγάνα.

Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι.
Τέτοιο ψωμί πρόχειρο, έφαγαν οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου από την Αίγυπτο.

Από τότε και σε ανάμνηση του γεγονότος, όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα κατάλυαν άζυμο άρτο, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Παλαιότερα συνήθιζαν να φτιάχνουν και τη λαγάνα με σχήμα της «κυρα-Σαρακοστής», που παριστάνει μια γυναίκα που έχει σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα λόγω νηστείας, έχει τα δάχτυλα πλεγμένα για τις προσευχές της, και έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας, μέχρι την Ανάσταση.

Απαραίτητο στοιχείο της ημέρας και το πέταγμα του χαρταετού (όταν φυσικά, το επιτρέπει ο καιρός), που μοιάζει με απλό παιχνίδι της εξοχής. 

Χωρίς νόημα ιδιαίτερο και συμβολισμούς, όμως όσοι ασχολήθηκαν να φτιάξουν έναν αετό μόνοι τους και στη συνέχεια είχαν τη χαρά να τον πετάξουν στον ουρανό, έχουν κρατήσει στην ψυχή τους κάποια σημάδια ξεχωριστά:

Τα χρώματα που διάλεξαν για να πιστοποιούν την προσωπική τους παρουσία στον ουράνιο θόλο, την υπομονή, τον ζήλο, το μέτρημα σε όλη την πρόοδο της κατασκευής, τη σημασία που έχουν τα «ζύγια», όπως και το μήκος και το βάρος της ουράς του χαρταετού για μια σταθερή πτήση…

Σημαντικές αντιστοιχίες και πνευματική μαθητεία, για μια σωστή συμμετοχή στην πορεία της Σαρακοστής…

M. Ψ.

mysatelite - fb-Takis

[2fA] 

Share