"Babi Yar "

Η Ιστορία μιας Συμφωνίας

Ντμίτρι Σοστακόβιτς [Dmitrij Dmitrijevič Šostakovič, 1906-1975]

- Συμφωνία αρ.13 σε σι ύφεση μειζ. op. 113 «Babi Yar» (σε ποίηση του Γεβγκένι Γεφτουσένκο) για βαθύφωνο, χορωδία βαθυφώνων και ορχήστρα (1962)

ΜΠΑΜΠΙ ΓΙΑΡ

Το Μπάμπι Γιαρ είναι ένα φαράγγι στην Ουκρανία, βόρεια του Κιέβου. 

Το 1941, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση έγινε ο τόπος εκτέλεσης για χιλιάδες εβραίους.

Σύμφωνα με την αναφορά του τοπικού τμήματος των SS προς την κεντρική διοίκηση στο Βερολίνο, στις 29-30 Σεπτεμβρίου εκτελέστηκαν 33.771 εβραίοι και τις επόμενες ημέρες στο ίδιο σημείο, άλλοι 60.000 ομοεθνείς τους, αλλά και τσιγγάνοι, αντιστασιακοί και αιχμάλωτοι.

Την διαταγή είχε δώσει ο ίδιος ο αρχηγός των SS Χάινριχ Χίμλερ και την εκτέλεση της ανέλαβε ο στρατηγός Φρίντριχ Γιέκελν, που συνελήφθη αργότερα από τους Σοβιετικούς και αφού προσήχθη σε δίκη, εκτελέστηκε στη Ρίγα της Λετονίας στις 3 Φεβρουαρίου 1946.

Η σφαγή στο Μπάμπι Γιάρ ενέπνευσε τον ουκρανό ποιητή Γιεβγένι Γεφτουσένκο [Yevgeny Yevtushenko, 1933- ] να γράψει ένα ποίημα με τον τίτλο «Μπάμπι Γιαρ». 

Ο ποιητής παρουσιάζει τους διωγμούς που υπέστη ο εβραϊκός λαός από καταβολής κόσμου ξεκινώντας με τον διωγμό των Εβραίων από την Αίγυπτο, όπου είχαν υποστεί διώξεις, και την Έξοδό τους προς τη γη της Επαγγελίας.

Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στο Μπελοστόκ, τόπο μαρτυρίου για χιλιάδες Εβραίους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και το 1906 και τέλος αναφέρεται στον Ντρέυφους, τον γαλλοεβραίο αξιωματικό του γαλλικού στρατού που βρέθηκε κατηγορούμενος σε ένα κατασκοπευτικό σκάνδαλο και μετετράπη σε εξιλαστήριο θύμα εξαιτίας της εβραϊκής του καταγωγής, και επίσης στην Άννα Φρανκ, τη νεαρή γερμανοεβραία που κατέγραψε στο ημερολόγιό της το αίσθημα της καταδίωξης και του εγκλεισμού που υφίσταται η ίδια και η οικογένειά της την εποχή των ναζιστικών διωγμών.

Το ποίημα μελοποίησε ο Σοστακόβιτς το 1962, και το ενέταξε στη Συμφωνία αρ. 13, που φέρει τον υπότιτλο «Μπάμπι Γιάρ».

                                                                                                                        **

Γιεβγένι Γεφτουσένκο  -   Μπάμπι Γιαρ (Babiy Yar, 1961)
-  απόσπασμα, σε μετάφραση Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Στο Μπάμπι Γιαρ μνημεία δεν υπάρχουν.
Απότομη πλαγιά, σαν μια ταφόπλακα χοντροκομμένη.
Φοβάμαι.

Είμαι τόσων ετών,
όσο και ο εβραϊκός λαός.

Τώρα νομίζω πως – Ιουδαίος είμαι.

Να, περιφέρομαι στην αρχαία Αίγυπτο.
Να, σταυρωμένος στο σταυρό, αργοπεθαίνω,
και μέχρι σήμερα έχω τα σημάδια των καρφιών.

Τώρα νομίζω πως – o Ντρέιφους είμαι.

Ο μικροαστισμός είναι για ’με
ο καταδότης και ο δικαστής μου.
Βρίσκομαι πίσω από τα κάγκελα.
Έπεσα στην παγίδα.
Κυνηγημένος, χλευασμένος
συκοφαντημένος.

Και κυριούλες με φραμπαλάδες Βρυξελλών,
τσιρίζοντας, με χτυπούν με τα ομπρελίνα τους στο πρόσωπο.

Τώρα νομίζω πως – ένα αγοράκι στο Μπελοστόκ είμαι.

Το αίμα χύνεται, απλώνεται στο χώμα.
Φωνάζουν οι ταγοί του πιώματος του καπηλειού
βρωμοκοπούν βότκα και κρεμμύδι κομμένο στα δυο.

Είμαι αδύναμος, μ’ έχουν κλωτσήσει με την μπότα.
Άδικα τους φονιάδες παρακαλώ.
Λένε γελώντας δυνατά:
“Βάρα τους οβριούς, σώσε τη Ρωσία!” -

[…]

Τώρα νομίζω πως – η Άννα Φρανκ είμαι,
διάφανη, σαν του Απρίλη το κλαράκι.
Αγαπώ.
Τις φράσεις δεν χρειάζομαι.
Εκείνο που θέλω είναι
να κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον.

Πόσα λίγα μπορεί να δει κανείς,
μυρίζοντας!
Μας απαγορεύουν τα φύλλα,
μας απαγορεύουν τον ουρανό.
Μπορείς όμως πάρα πολλά να κάνεις –
είναι τόσο τρυφερό
να αγκαλιάζεις τον άλλον σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.

Έρχονται ’δώ;
Μη φοβάσαι – είν’ η βοή της άνοιξης –
αυτή μας πλησιάζει.

Έλα κοντά μου.
Τα χείλη δώσ’ μου γρήγορα.

Σπάνουν την πόρτα;
Όχι – είναι το λιώσιμο των πάγων ...
το θρόισμα των αγριόχορτων πάνω στο Μπάμπι Γιαρ.

Τα δέντρα κοιτάζουν σκυθρωπά,
σαν δικαστές.

Όλα σιωπηλά εδώ κραυγάζουν,
και βγάζοντας το γούνινο καπέλο
νιώθω
πως αργά γκριζάρουν τα μαλλιά μου.

Και είμαι εγώ,
σαν πνιχτή, δίχως ήχο κραυγή,
πάνω από τους χιλιάδες θαμμένους.

Εγώ είμαι – καθένας από τους εκτελεσμένους γέροντες.
Εγώ είμαι – καθένα από τα εκτελεσμένα παιδιά.

Τίποτα μέσα μου
δεν πρόκειται να το ξεχάσει αυτό!

Και ας ηχεί η “Διεθνής”,
όταν για πάντα θα θαφτεί
ο τελευταίος πάνω στη γη αντισημίτης.

Στο αίμα μου δεν υπάρχει ούτε μια στάλα αίμα εβραϊκό.

Με μίσος άγριο εμένα με μισούν
οι αντισημίτες όλοι,
αφού εβραίο με θεωρούν -
γι’ αυτό και είμαι
Ρώσος αληθινός!

wikipedia – samizdatproject – schoolsac-cy

db – [2fA]

Share