"O λόγος είναι εικόνα.. "

Από την τελευταία συνέντευξη του Γιώργου Χειμωνά
[δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Καθημερινή" στις 14.11.1999]

- Eκείνο που με εξοργίζει, είναι κάποιες κριτικές που γράφονται. 

Αν είναι δυνατόν, να έχεις εκ των προτέρων αμετακίνητες απόψεις πάνω στη λογοτεχνία!
Να «διδάσκεις», δηλαδή, ότι έτσι πρέπει να είναι το πεζογράφημα, έτσι πρέπει να είναι η ποίηση!

Πρόκειται για ένα τραγικό σφάλμα αντιμετώπισης. 

Εδώ ο συγγραφέας αγνοεί τι είναι η λογοτεχνία, πώς είναι δυνατόν να το ξέρει τάχα ένας κριτικός;

Όπως επίσης το γεγονός, ότι αγνοούν τη διαδικασία συγγραφής. 

Με ποιο τρόπο ωριμάζει εντός σου η σκέψη, η ιδέα, οι εικόνες κυρίως - γιατί ο λόγος είναι εικόνα -, πώς ύστερα φτάνεις σε ένα σημείο κύησης και στο τέλος οφείλεις να παραδοθείς στο ίδιο το κείμενο.

Άνευ όρων. Να σε πάει το κείμενο εκεί όπου θέλει αυτό. 

Φοβάμαι ότι πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς οδηγούν οι ίδιοι το κείμενο.

- Όσο για την προσληπτικότητα, αυτό είναι κάτι που αντιλαμβάνεται ο συγγραφέας, όταν διαβάζει δημοσίως τα κείμενά του. Η εμπειρία μου με τα Ελεύθερα Πανεπιστήμια, απέναντι σ' ένα κοινό απαίδευτο, απέδειξε μια επικοινωνία ουσίας.

Δεν ετίθετο το θέμα του καταλαβαίνω ή δεν καταλαβαίνω ή ότι διαβάζω ποιητικά ή όμορφα. Υπήρχε ένα συγκινητικό παραξένισμα στο κοινό, πράγμα που είναι θαυμάσιο.

Θυμάμαι ένα περιστατικό σε μια μικρή ανάγνωση στο Αλιβέρι, όπου όταν διάβασα και την τελευταία σελίδα ένας γεράκος, ένας χωριάτης που καθόταν στην πρώτη σειρά είπε: 

- Αμήν! Και το εννοούσε.  

- Ο μεταφραστής πρέπει να εξορύξει από το κείμενο, εκείνο που θα ισχύσει για το σημερινό δραματικό ασυνείδητο. 
Αυτό σημαίνει ότι είσαι υποχρεωμένος να «αυθαιρετήσεις», όχι μόνο αναλύοντας - Πολλαπλασιάζοντας ή και αφαιρώντας στίχους για να βγει η εν τω βάθει ποιητική ουσία. 

- Τα "μεγάλα" κείμενα τα διατρέχουν υπόγειοι κώδικες, είναι ίσως μια μυστική στρώση, θεολογικής καταγωγής, σαν ο συγγραφέας μέσα από παγκόσμιες σταθερές, αριθμούς και γράμματα, να σφραγίζει μαγικά το έργο του.

Η ποίηση αυτό ακριβώς πετυχαίνει: κωδικοποιεί αυτό το κρυπτικό στοιχείο, κι εδώ έγκειται η θεολογική πλευρά.
Υπάρχει ένα είδος μαγείας, πρωτόγονης σκέψης και γι' αυτό ακριβώς μας αγγίζουν αυτά τα κείμενα. Ο Σαίξπηρ θα πρέπει να ήξερε αλχημεία.

- Αρχίζει, όταν συλλαμβάνεις την ιδέα και τα πρόσωπα και από τη στιγμή που θα γεννηθεί η πρώτη λέξη, η πρώτη φράση του κειμένου.
Τότε παραδίδεσαι άνευ όρων και παρακολουθείς τη ροή. 

Όσο διαρκεί η ροή υπάρχει δημιουργία, δημιουργικότητα, και του κόσμου ακόμα, μέχρι να επέλθει η ισοπέδωση, κάτι που φοβάμαι ότι ήδη συμβαίνει στην εποχή μας.

Αυτή δεν είναι η αρχή της εντροπίας; 

Η ροή ανάμεσα σε δύο διαμερίσματα διαφορετικής θερμοκρασίας. 

Το ίδιο ισχύει και στον έρωτα. Γιατί η τέχνη είναι υπόθεση ερωτική.   

lifo – [2fA]

Share