"Οδοί μετανοίας "

 

Οι Τρεις Ιεράρχες

 
-  Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
[PG 49, 262-4]

Θέλετε να σας πω οδούς μετανοίας;
Υπάρχουν πολλές και ποικίλες και διάφορες, όλες όμως οδηγούν προς τον ουρανό.

Η πρώτη οδός μετανοίας είναι η καταδίκη των αμαρτημάτων μας· «λέγε εσύ πρώτος τις αμαρτίες σου, για να δικαιωθείς» (Ησ. 43:26).
Γι’ αυτό είπε και ο προφήτης: «Είπα, θα καταδικάσω τον εαυτό μου ομολογώντας την ανομία μου στον Κύριο, κι εσύ συγχώρησες την ασέβεια της καρδιάς μου» (Ψαλμ. 31:5).
Καταδίκασε λοιπόν κι εσύ τα αμαρτήματά σου  και αυτό είναι αρκετό στον Κύριο ως απολογία· διότι αυτός που καταδίκασε τα αμαρτήματά του είναι πιο διστακτικός στο να πέσει πάλι στα ίδια.
Κίνησε τον κατήγορο που έχεις μέσα σου –τη συνείδηση–, για να μη την έχεις εκεί κατήγορο στο βήμα του Κυρίου.
Μία λοιπόν άριστη οδός μετανοίας είναι αυτή.

Υπάρχει όμως κι άλλη, όχι κατώτερη από αυτή, το να μη μνησικακούμε εναντίον των εχθρών, να συγκρατούμε την οργή, να συγχωρούμε τα αμαρτήματα των συνανθρώπων· γιατί έτσι θα συγχωρηθούν και τα αμαρτήματα που κάναμε εμείς στον Κύριο.
Ιδού και δεύτερος τρόπος καθαρισμού αμαρτημάτων· «διότι», λέει, «αν συγχωρήσετε τους οφειλέτες σας, και ο ουράνιος Πατέρας σας θα συγχωρήσει εσάς» (Ματθ. 6:14).

Θέλεις να μάθεις και τρίτη οδό μετανοίας;
Να κάνεις προσευχή θερμή και σωστή από τα βάθη της καρδιάs σου.
Δεν είδες εκείνη τη χήρα, πώς πήρε με το μέρος της τον αναίσχυντο εκείνο δικαστή;
(Λουκ. 18:2-5)
Εσύ, αντίθετα, έχεις Κύριον ήμερο και καταδεκτικό και φιλάνθρωπο.
Εκείνη ζητούσε τιμωρία των εχθρών, εσύ όμως δεν ζητάς τιμωρία εχθρών, αλλά τη δική σου σωτηρία.

Αν θέλεις να μάθεις και τέταρτη οδό μετανοίας, θα σου πω την ελεημοσύνη· γιατί αυτή έχει μεγάλη και ανέκφραστη δύναμη.
Στον Ναβουχοδονόσορα, για παράδειγμα, που είχε φτάσει σε κάθε είδος κακίας και είχε διαπράξει κάθε ασέβεια, ο Δανιήλ του είπε: «Βασιλιά, να ακούσεις τη συμβουλή μου· λυτρώσου από τις αμαρτίες σου με τις ελεημοσύνες και από τις ανομίες σου με την ευσπλαχνία προς τους φτωχούς» (Δαν. 4:24).
Τι μπορεί να γίνει ίσο με αυτή την φιλανθρωπία; Μετά από μύρια αμαρτήματα, μετά από τόσες παρανομίες υπόσχεται ότι ο ένοχος θα συγχωρηθεί, αν φανεί φιλάνθρωπος στους συνδούλους του.

Και η μετριοφροσύνη επίσης και η ταπεινοφροσύνη εξαλείφουν τα αμαρτήματα όχι λιγότερο απ’ όλους τους άλλους τρόπους που είπαμε· και μάρτυρας ο τελώνης, ο οποίος δεν είχε βέβαια να πει καλά έργα, αντί όμως για όλα αυτά πρόσφερε την ταπεινοφροσύνη του και απαλλάχτηκε από το βαρύ φορτίο των αμαρτημάτων (Λουκ. 18:13-14).

Ιδού, δείξαμε πέντε οδούς μετανοίας: πρώτη την καταδίκη των αμαρτημάτων μας, δεύτερη τη συγχώρηση των αμαρτιών των συνανθρώπων, τρίτη εκείνη που γίνεται από την προσευχή, τέταρτη εκείνη από την ελεημοσύνη και πέμπτη από την ταπεινοφροσύνη.

Μην καθυστερείς λοιπόν, αλλά να τις βαδίζεις όλες αυτές κάθε μέρα, διότι είναι εύκολες και δεν μπορείς να προβάλεις ως πρόσχημα τη φτώχεια· ακόμα κι αν ζεις φτωχότερα απ’ όλους, και την οργή ν’ αφήσεις θα μπορέσεις, και να ταπεινοφρονείς, και να προσευχηθείς θερμά, και να καταδικάσεις τα αμαρτήματά σου, και σε τίποτε δεν θα γίνει εμπόδιο η φτώχεια.
Και τι λέω εδώ, αφού ούτε για εκείνη την οδό της μετανοίας που απαιτεί καταβολή χρημάτων –εννοώ την ελεημοσύνη–, ούτε εκεί η φτώχεια μας εμποδίζει να τηρήσουμε την εντολή. Και αυτό το φανέρωσε η χήρα που κατέβαλε τα δύο λεπτά (Μάρκ. 12:42).

Αφού λοιπόν διδαχτήκαμε τη θεραπεία των τραυμάτων μας, ας βάζουμε συνεχώς επάνω τους αυτά τα φάρμακα, ώστε, αφού ανακτήσουμε την αληθινή υγεία, να απολαύσουμε και την ιερή τράπεζα με παρρησία και με πολλή δόξα να συναντήσουμε τον Βασιλέα της δόξης Χριστό και να επιτύχουμε τα αιώνια αγαθά με τη χάρη και την ευσπλαχνία και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο, μαζί με τον Πατέρα και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, ανήκει δόξα, τιμή και κράτος, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

 

koinoniaorthodoxias – 2φΑ

Share